Болеста со која се занимава пародонтологијата е пародонтопатија, почесто наречена пародонтоза. Тоа е најчеста болест кај човечката популација и се верува дека 80% од населението има некоја форма на пародонтална болест.
Оваа дисциплина од стоматолошката професија е најмалку разбрана од пациентите, но нејзините достигнувања овозможуваат зачувување на забите долги години.
Се занимава исклучиво со потпорниот апарат на забите, односно со здравјето, зачувувањето и реконструкцијата на сите структури кои учествуваат во изградбата на овој апарат. Пред сè, тоа се непцата - непцата (гингивата), коската што е во непосредна близина на забот, цементот - цврстата структура на забот и колагенските влакна кои го закотвуваат забот на коската.
Оваа болест може да доведе до губење на здрави заби. Првично, проблемот е предизвикан од таложење на денталниот плак кој содржи бактерии и нивни производи кои негативно влијаат на здравјето на непцата, што доведува до воспаление на непцата.
Како што воспалението се продлабочува, коските и влакната околу самиот заб се распаѓаат, а забот станува лабав и на крајот забот се губи.
Најдобар начин за спречување на пародонталната болест е редовната и висококвалитетна орална хигиена.
Дали сте забележале дека вашата уста крвари кога ги миете забите или дека има олабавување, промена на положбата на забите и развој на лош здив? Ако еден од одговорите е да, многу е веројатно дека сте развиле пародонтална болест.
Покрај овие симптоми, на забите има тврди забни наслаги, таканаречени забен камен и конкременти, а непцата се екстремно воспалени, отечени и со различна боја, често болни на допир.
Покрај сето тоа, постојат и ситуации кога се формираат таканаречени пародонтални џебови, односно простори под нивото на непцата кои не можат соодветно да се исчистат, што резултира со забрзување на пародонталниот процес и влошување на потпорниот апарат на забите и последователно губење на забите.
Причини за пародонтална болест
Главната причина за периодонтитис се бактериите, односно одговорот на домаќинот на нивното присуство. Нормално, има голем број на бактерии во устата, но тие не предизвикуваат никаква реакција додека не се загрози здравјето на непцата.
Денталниот плак е меко натрупување на забите, всушност направено од протеини кои вообичаено се наоѓаат во плунката. Кога ќе се акумулираат доволно наслаги, тоа го фаворизира населувањето на бактериите, а тие почнуваат да ги лачат своите производи и создаваат кисела средина во чувствителната област каде што непцата се поврзуваат со забот.
Со текот на времето, се зголемува акумулацијата на наслагите, а одбрамбените клетки на телото се акумулираат во пределот на непцата и ослободуваат ензими кои се наменети да ги уништат бактериите, но покрај тоа се јавува и оштетување на сопствените ткива.
Со отстранување на денталниот плак, причината за оваа болест се неутрализира и ткивата заздравуваат. Затоа, важно е да се отстрани целата плакета со соодветна орална хигиена.
Акумулацијата на денталниот плак со текот на времето доведува до минерализација на наслагите и формирање на забен камен. Тогаш веќе не е можно да се отстранат овие наслаги со четка за заби и конец, а потребна е посета на стоматолог за отстранување на забен камен.
Пушењето е голем промотор на пародонталната болест.
Дали пародонталната болест е привремена?
Да, особено во генетска смисла.
Имено, покрај другите карактеристики, од родителите наследуваме и одбранбен механизам, односно имунолошкиот систем.
Меѓутоа, за појава на периодонтитис - пародонтопатија потребно е истовремено да се вкрстат неколку фактори, така што може да се каже дека се работи за мултифакторна болест.
Параденотозата се карактеризира и со појава на лош здив, а тоа е последица на разградувањето на бактериите и нивните продукти како и на ткивата на телото. Најдобар начин да се намали и санира оваа појава е редовна и висококвалитетна орална хигиена со употреба на конец, интердентални четки и воден конец, кои ја намалуваат оваа појава.
Доколку вака продолжи, потребно е да се јавите кај стоматологот.
Болеста на вашата гингива или воспалени, инфицирани непца, третманот на периодонталната болест зависи од неколку фактори, вклучувајќи ја и вашата лична здравствена историја и фазата на заболување на гингивата.
Периодонталниот третман вклучува:
Во раните фази – кога е во прашање гингивит (воспаление на гингивата) – можеби ќе биде доволно само генерално професионало чистење од стоматолог. Притоа, ќе ви се дадат совети за тоа како можете да ги зачувате здрави вашите заби и гингивата.
Ако болеста на гингивата е повеќе од гингивит, првиот чекор во лекувањето на гингивата обично вклучува посебно длабинско чистење наречено киретажа (процес на отстранување на забниот камен до дното на секој пародонтален џеб) и мазнење на коренот, за да се овозможи гингивата и околното ткиво да се излечат и повторно да се прицврстат за забите. Овој третман обично бара трикратен третман (еднаш седмично), во зависност од фазата на заболувањето.
Покрај третманот, се препорачуваат одредени лекови за да се контролира инфекцијата и да помогне во лекувањето. Може да ви се дадат таблети, инхалаторна терапија или може да се стават лекови директно во пародонталниот џеб после третманот.
Се користат ласерите како замена или дополнување на стандардните пародонтални процедури, а резултатите покажуваат дека долгорочно, ласерските терапии се поуспешни, бидејќи ласерските зраци се поефикасни при уништување на бактериите.
Во споредба со традиционалните методи и хируршки инструменти, ласерските терапии се понежни, попрецизни и во многу случаи обезбедуваат безболно лекување, без примена на локална анестезија.
Предноста на ласерите во третманот на пародонталните болести е тоа што ласерската светлина точно се насочува кон воспалените ткива, па со посебни завршетоци продираме во пародонтот, а ако е потребно се отстранува погоденото ткиво и невидливиот калкулус под работ на гингивата за да се елиминираат бактериите и она што предизвикува воспаление.
Понекогаш, киретажата, мазнењето на коренот и користењето на ласерот не се доволни сами по себе. Ако џебовите не се лекуваат доволно по киретажата и мазнењето на коренот, може да има потреба од дополнителна ласерска терапија на гингивата. Операцијата му овозможува на стоматологот да го отстрани плакот од тешко достапните области. По таков зафат, гингиата ќе биде зашиена за цврсто да се држи до забите. Операцијата помага да се намали длабочината на џебот и го олеснува чистењето на забите.
Кога ќе се стави под контрола периодонталната болест, многу е важно постојано да се грижите за забите. Периодичното чистење, кое се препорачува по третманите, се нарекува одржување на периодонталната нега. Овие чистења се позасилени од стандардното чистење и помагаат гингивата да ја зачувате здрава. Вашето периодонтално одржување подразбира чистења кои се подлабински од нормалното професионално чистење.
Со тоа количеството бактерии и плакот се намалува, воспалението се контролира, џебовите се намалуваат и гингивата станува поздрава.
Кога болеста ќе се стави под контрола, многу е важно да добивате дентална нега на одредени интервали. Така шансите за задржување на забите се многу поголеми. Во спротивно, болеста само ќе се влошува!
Нека не ве изненади доколку има потреба повеќе пати да посетувате забар. Џебовите и другите проблеми со болеста на непцата ќе го отежнат чистењето на плакот од забите. Затоа, во договор со лекарот се прави план за третманот со препорака за распоред за одржување, кој се базира на секој посебен случај. Откако ќе заздрави гингивата, ќе добиете распоред за одржување, врз основа на клиничките проценки на вашето здравје.
Можеби ќе ви требаат и специјални лекови што помагаат да се контролира инфекцијата и гингивата побргу да заздрави. Лекот може да биде таблета, специјална течност за плакнење на устата или пак лек што ќе го ставиме директно во џебот, веднаш по длабинското чистење.
Вашите заби и гингивата може да бидат чувствителни по третманот. Оваа болка може да направи да сакате да го избегнувате чистењето на третираните области. Но, важно е да ги следите нашите упатства при грижата дома! Ако плакот не е отстранет, може да се деградира коренот. Може да се препорача посебна паста за заби или други третмани кои ќе ја намалат чувствителноста на забите.
Многу е важно забите да се чистат секој ден со четка и конец, особено ако лекувате периодонтална болест. Секојдневно мијте ги забите два пати, секој пат по две минути.
Користете четка за заби со меки влакна и паста за заби со флуор. Флуорот е минерал кој помага во зачувување на забите.
Чистете ги забите секој ден за да се отстрани плакот и остатоците храна меѓу забите.
Ако гингивата е одвоена од забите, можеби е најдобро да се користат специјални мали четки или конец и да се чисти просторот меѓу забите. Препорачуваме редовно да употребувате соодветна течност за плакнење на усната шуплина.
Пушењето, џвакањето тутун, користењето електронски цигари и нанесувањето тутун директно на гингивата ве става во поголем ризик за рак и други животозагрозувачки болести. Користењето на тутун исто така може да ја влоши периодонталната болест и да го отежни лекувањето.
Фото: профи
© Vecer.mk, правата за текстот се на редакцијата
