Имено, Старозаветната книга на броеви опишува како земјата се отвора и ги голта бунтовниците како форма на божествена казна, што некои го поврзуваат со масовни лизгања на земјиштето во рамнината Коња, клучен турски регион за одгледување пченица. Многумина го протолкувале растечкиот феномен како знак дека „Бог ги движи“, пишува Дејли Меил.
Научно објаснување
Сепак, научниците нудат позначајно објаснување. Турскиот орган за управување со катастрофи и вонредни состојби пријави дури 648 масивни дупки во рамнината Коња, кои првенствено се резултат на силна суша и прекумерно пумпање на подземните води. Истражувачите од Техничкиот универзитет Коња открија повеќе од 20 нови дупки само минатата година, додавајќи на речиси 1.900 локации кои до 2021 година веќе беа мапирани како области каде што земјата полека тоне или почнува да се урива.
Додека пред 2000 година се појавуваа само неколку дупки по деценија, климатските промени и продолжената суша се сметаат за главни виновници за нивното драматично зголемување во последните 25 години. Денес, секоја година се евидентираат десетици огромни дупки, од кои некои се пошироки од 30 метри.
Проблемот е предизвикан од пад на нивото на подземните води, што доведува до сушење на бунарите, стрес врз екосистемите, намалени приноси и слегнување на почвата. Земјоделците кои пумпаат сè повеќе вода за да спасат култури како шеќерна репка и пченка ја влошуваат ситуацијата. Според Опсерваторијата за Земјата на НАСА, резервоарите за вода во Турција веќе ги достигнаа своите најниски нивоа за 15 години во 2021 година.
Заканата се шири кон САД
Научниците предупредуваат дека слични ризици би можеле да се појават и во други делови од светот, вклучувајќи делови од САД, Азија, Блискиот Исток, Медитеранот и Австралија, каде што намалувањето на нивото на подземните води ги загрозува заедниците и екосистемите. Истите проблеми веќе влијаат на САД, со големи падови на нивото на подземните води регистрирани во Големите Рамнини, Централната Долина и Југоистокот.
Делови од Тексас, Флорида, Ново Мексико и Аризона би можеле да бидат погодени од големи понори доколку условите на суша се влошат и пумпањето на подземните води не се контролира строго. Според американскиот Монитор за суша, делови од Вашингтон, Орегон, Ајдахо, Јута, Колорадо и Вајоминг, исто така, достигнаа сериозни нивоа на суша.
Научниците предупредија на „невиден ризик од суша во 21 век“ во Југозападните и Централните рамнини, а повеќе студии во текот на изминатата деценија предвидуваат „сериозни и продолжени услови на суша“ до 2100 година.
Предупредувачки примери од американското тло
Според Националниот систем за Монитор за суша, најлошите услови во 2025 година се забележани по должината на границата меѓу САД и Мексико во Западен Тексас, каде што е измерена категорија „D4“ - најтешкото ниво на суша. Неколку други региони во северна Флорида, јужна Џорџија, Ново Мексико, Аризона, Колорадо и Јута беа оценети во декември оваа година како области со сериозна (D2) или екстремна суша (D3).
Конкретни примери се веќе видливи. Во округот Аптон, Тексас, огромна дупка широка околу 60 метри и длабока 12 метри се формира околу напуштен нафтен бунар од 1950-тите. Во округот Кочисе во југоисточна Аризона, слегнувањето предизвикано од пумпање вода создаде повеќе пукнатини и дупки оваа година, широки од 3 до 9 метри.
Во јужен Ново Мексико, во мај 2024 година, дупка длабока 30 стапки се отвори во близина на домовите во Лас Крусес, проголтувајќи два автомобила и принудувајќи ги жителите да се евакуираат. Иако официјалните лица ја наведоа нестабилната почва поради сушите како клучен фактор, не се донесени никакви државни ограничувања за пумпање вода.
Во Тексас, од друга страна, повеќе од 100 јавни системи за вода воведоа ограничувања оваа година, бидејќи новите правила го ограничија пумпањето на подземните води за земјоделството и градовите низ Централен Тексас.
© Vecer.mk, правата за текстот се на редакцијата
