Изборното збогување на канцеларката Ангела Меркел може да донесе поинаква динамика во односите на Германија со земјите од поранешна Југославија.
Водечкиот партиски двоец во германската политика можеби ги смени позициите на врвот, но најголемата улога во односите со Балканот може да дојде од трета страна.
Иако конзервативците на Ангела Меркел и социјалдемократите веќе ја формираа претходната влада, а барем една од тие две партии ќе биде и во иднина, позицијата на Партијата на зелените може да биде најважната промена во политиката на Берлин.
„Ако Зелените се дел од коалиција од три партии, претпоставувам дека тие ќе го сакаат Министерството за надворешни работи и тоа би било многу корисно за регионот“, рече Јохана Дајмел, независна аналитичарка од Берлин.
Иако Германија ја чекаат преговори за коалиција, за која експертите веруваат дека може да потрае неколку месеци, улогата на треторангираната страна може да биде пресудна.
Според првите изборни проекции, социјалдемократите имаат минимална предност пред конзервативците, така што на двете партии им се потребни двајца коалициски партнери за формирање влада - доколку сакаат да избегнат заедничка, таканаречена голема коалиција.
Зелените и Либералната партија би можеле да се најдат во таа улога, додека ниту една од двете прворангирани партии не сака екстремно десничарската партија да ја земат како соработник.
Дали Балканот е воопшто важен?
Воопшто не беше тешко да се забележи дека Западен Балкан речиси и да не постоеше во предизборната кампања во Германија, што беше судбина што ги снајде повеќето надворешно -политички теми.
Според оценката на политичкиот аналитичар Бод Вебер, причина за тоа е политиката на поранешната канцеларка Меркел.
„Вистина е дека Меркел успешно ја протурка политиката на проширување на Европската унија во првата половина од нејзиниот мандат - без неа, веројатно немаше да се случи.
„Меѓутоа, во последните пет години, улогата на канцеларката Меркел е значително ослабена и на крајот таа остана доста празна на тоа поле.“
Затоа, Вебер смета дека е тешко да се зборува за континуитет на германската политика.
„Прашањето дали ќе има континуитет на германското присуство на Западен Балкан, всушност треба да биде прашање дали улогата на Германија во таа област ќе биде посилна.“
„Сите четири големи партии во програмите имаа поддршка за европска интеграција и владеење на правото, но прашањето е интензитетот на односот кон овие теми - мислам дека можеме да очекуваме поконзервативен став отколку за време на канцеларката Меркел“, рече висок претставник соработник на Берлинскиот совет за демократизација.
Меѓутоа, во фактот дека за Балканот не се пишува опширно во партиските програми, постои и друга страна на паричката, според Јохан Дајмел.
„Може да се гледа и позитивно - дека всушност нема сомнение дали Балканот ќе стане дел од Европската унија, по повеќе или помалку долго патување, бидејќи има важни безбедносни и геополитички причини.“
„Од друга страна, немаше дискусија за тоа како Европа ќе се позиционира во новите меѓународни околности и верувам дека е неопходно да се разгледа нова позиција во светот во кој односите меѓу САД, Кина и Русија се менуваат “, рече член на Асоцијацијата за Југоисточна Европа.
Каква политика застапуваат Зелените?
Кога Зелената партија последен пат имаше можност да ја креира германската надворешна политика, во владата на Герхард Шредер, шеф на дипломатијата беше Јошка Фишер.
Тоа беше време на бомбардирањето на НАТО врз Сојузна Република Југославија, но и време на враќање на Југославија во меѓународните институции по промената на режимот на Слободан Милошевиќ во 2000 година.
„Тоа беше време кога германската надворешна политика виде нешто сосема ново со интервенциите на НАТО на Балканот - тоа е наследство испишано во меморијата на Зелените.
„Тие внимателно го следеа она што се случуваше на Балканот и во програмата јасно го наведоа владеењето на правото, европската интеграција на Западен Балкан“, вели Јохана Дајмел.
Интервенцијата на НАТО во 1999 година исто така беше прашање што трајно го одбележа развојот на Зелените.
За време на мандатот на партијата, која беше силно против војна, Германија прво учествуваше во воените акции во врска со прашањето за Косово, а потоа и во Авганистан.
Сепак, иако се согласува дека Зелените посветиле најмногу внимание на Западен Балкан од сите страни, Бодо Вебер смета дека клучната промена ќе ја донесе заминувањето на канцеларката Меркел.
Дали има причина за грижа?
Пред да биде избрана новата германска влада, следува период на долги разговори и комплицирани комбинации за коалиција.
Токму овој период на политички вакуум Јохан Дајмел го смета за најопасен.
„Меркел беше гарант за стабилократија, но имаше и политичка моќ, како и лични односи на Балканот - можеше да го повика претседателот Вучиќ, да го поддржи, но и да го држи под некаква контрола.
„Заминувањето на Меркел ќе одекне кај целото конзервативно семејство во Европа, а тоа може да се види на Балканот, по примерите на Црна Гора и вештачкиот конфликт со масите на северот на Косово.
Од друга страна, за Бод Вебер, доаѓањето на нов канцелар значи и нови односи со лидерите на Балканот.
„Со доаѓањето на новиот канцелар, таа несреќна врска помеѓу Ангела Меркел и Александар Вучиќ, која исто така стана лична, заминува.
„Очекувам дека идниот канцелар, кој и да е и колку и да е Западен Балкан во неговиот фокус, ќе има поприсебен однос кон регионот и Белград - и без Зелените, очекувам покритичен став кон Србија и владејачкиот режим “.
Сепак, суштинскиот напредок нема да биде брз - аналитичарите очекуваат до април 2022 година.
На балканско ниво, тогаш се очекуваат избори во Србија, но што е уште поважно - претседателските избори во Франција треба да одредат уште еден член на големото европско дуо.
„Додека изборите во Франција не завршат и добиеме нов германско-француски механизам што ја води Европа, не гледам можност за напредок во проширувањето на Европската унија.
„Исто така, не гледам голем чекор напред во процесот на укинување на визите за граѓаните на Косово, како и признавање на Косово од пет членки на ЕУ што се уште не го сториле тоа“, заклучува Јохана Дајмел.
© Vecer.mk, правата за текстот се на редакцијата
