Првиот примерок на легендата на југословенската автомобилска индустрија Застава 101 излезе од производствените линии на 16 ноември 1971 година.
Тој прв примерок, кој дојде од погонот на старата фабрика Застава во Крагуевац, означи пресврт за тогашната домашна автомобилска индустрија, но и за возниот парк на тогашната држава. Развиен врз основа на Fiat 128, овој модел со попречно монтиран мотор, независна суспензија, погон на предните тркала и облик на каросерија со пет врати беше еден од помодерните автомобили во Европа.
Во тоа време по европските (и нашите патишта) се возеа Буба, Ескорт и Кадет, но и, на пример, модерните француски модели, како што е Рено 12. На крајот на краиштата, 101 пристигна четири години пред Голф I.
Популарно наречен Стојадин или Стокец овозможи моторизација на тогашното население, а со својот настап го следеше растот на стандардите, но и некои значајни настани. Особено интересен беше Медитеранот со три врати и затемнети стакла создадени по повод Медитеранските игри во Сплит. Имаше Standard, De lux, 101 L, Confort, Special, Super.
Застава 101 достигна рекорд во 1979 година со произведени 88.918 примероци. Со повеќе од милион примероци произведени во текот на 37 години континуирано производство, е еден од најуспешните модели на автомобили на Застава, но и еден од најдолговечните модели во регионот.
И тоа време во едно беше слично како денес. Во поранешна СФРЈ, Застава 101 беше своевиден статусен симбол на неговото време, се чекаше со месеци, исто како и денес кога има недостиг. Застава 101, на која работеа многу домашни компании, беше и извозен производ, па извесно време беше достапна и во Западна Европа.
Автомобилот ќе остане запаметен по експедицијата „ЗАСТАВА 101 – Крагуевац – Килиманџаро“ кога во 1975 година со минимални модификации успешно го помина африканскиот континент и помина 11.000 км.
На крајот, овие автомобили одлично се снаоѓаа, приспособувајќи се на речиси сите потреби на тогашното население.
Беа евтини за одржување, а служеа се, од превоз до неистражените брегови на Јадранот, до изградба на куќи и викендички, но и првите чекори во поправки на домот. Тоа е автомобил кој кај некои и денес буди носталгија, а кај други ќе биде билет за светот на олдтајмерите.
© Vecer.mk, правата за текстот се на редакцијата
