Обидот за атентат врз Доналд Трамп на митинг во Пенсилванија, во кој беше ранет поранешниот американски претседател и најверојатен републикански кандидат на претстојните претседателски избори, ја шокираше американската и светската јавност. Веднаш почна лавина обвинувања од едната и од другата страна на политичкиот спектар, а државните органи се уште ги проверуваат сите околности поврзани со овој случај и мотивацијата на атентаторот, кој беше убиен на лице место.

Историјата на американската политика памети голем број атентати на највидливите и најмоќните луѓе во земјата. Жртви на атентати, или обиди за атентат, беа претседатели и претседателски кандидати, како и повлијателни политички лидери. ИПЕСЕ носи потсетување на листата на овие атентати...

Убиство на претседателот Абрахам Линколн

Шеснаесеттиот претседател на Соединетите Американски Држави, човекот кој ги обедини Северот и Југот, Абрахам Линколн, беше убиен на 14 април 1865 година во театарот Форд во Вашингтон. 

Во тоа време, познатиот актер Џон Вилкс Бут, инаку симпатизер на штотуку поразената Конфедерација на јужните држави, го застрела Линколн во 22:15 часот со пиштол Дерингер, нишанувајќи го задниот дел од главата на претседател, кој седеше на своето место во театарот и ја гледаше претставата. Линколн ги поминал следните 9 часа во кома, за да умре следното утро.

Бут донел одлука да го убие Линколн на 11 април, откако го слушнал говорот во кој претседателот зборувал за гласачките права на Афроамериканците. 

Со своите соработници, тој планирал да ги убие, покрај Линколн, и потпретседателот Ендрју Џонсон и државниот секретар Вилијам Суард. 

Сепак, остатокот од нивниот план не успеал: Суард беше ранет, но не и убиен, додека атентаторот на Џонсон се откажа од својата намера. 

Убиецот Џон Вилкс Бут е пронајден на 110 километри јужно од Вашингтон по 12-дневна потера и убиен бидејќи одбил да се предаде.

Убиство на претседателот Џејмс Гарфилд

Џејмс Гарфилд, 20-тиот претседател на САД, почина на 19 септември 1881 година, два и пол месеци по атентатот, во кој беше тешко ранет на 2 јули на железничката станица Балтимор и Потомак. 

Кога претседателот Гарфилд пристигнал на станицата, авторот и адвокат Чарлс Гито го застрелал двапати со револвер „Weebly-British Bulldog“: едниот истрел го погодил рамото на Гарфилд, а другиот му поминал низ грбот. 

Претседателот 79 дена се борел со рани, и неспособни лекари, кои му ја лечеле раната со нестерилизирани инструменти и прсти, што довело до инфекција и смрт.

Атентаторот Гито бил уапсен веднаш по нападот, а по судењето кое траело три месеци, на 25 јануари 1882 година бил осуден на смрт. 

Бил обесен на 30 јуни, два дена пред годишнината од атентатот. 

Кога станува збор за мотивот, историчарите наведуваат дека Гито бил психички нестабилна личност, поради последиците од невросифилис. Тој тврдел дека пукал во Гарфилд затоа што бил разочаран што не му била доделена функцијата амбасадор на САД во Франција, а заслугата за изборот на претседателот на таа функција ја презел поради говорот што го напишал за негова поддршка.

Убиство на претседателот Вилијам Мекинли

Вилијам Мекинли, 25-тиот претседател на САД, e убиен на 6 септември 1901 година, во Храмот на музиката, во Бафало, Њујорк, додека присуствувал на Панамериканската изложба. 

Анархистот Лав Чолгош, кој имал револвер скриен под шамивчето, му пришол на претседателот и двапати го застрелал Мекинли од непосредна близина. 

Според историските извори, првиот куршум го погодил медалот што Мекинли го носел на јакната и се одбил од ракавот на јакната, додека вториот куршум го погодил претседателот во стомакот. 

Иако на почетокот се чинело дека лекарите ќе успеат да го спасат Мекинли, неговата состојба наеднаш се влоши по осум дена борба за живот, па починал на 14 септември, по почетокот на гангрената.

Атентаторот Чолгош бил поразен на лице место, а припадниците на војската жестоко го претепале, па не се верувало дека ќе преживее и ќе се соочи со судење. 

Но, тој се опоравил и на 24 септември, по судењето кое траело само два дена, е осуден на смрт. Пресудата е извршена во електричната столица на 29 октомври. 

Се верува дека Чолгош го застрелал Мекинли поради неговото политичко убедување, но не е јасно што сакал да постигне со атентатот. 

По овој атентат, прв во 20 век, американскиот Конгрес и нареди на Тајната служба да обезбеди трајна заштита на лицето кое е претседател на Соединетите Американски Држави.

Атентатот на Теодор Рузвелт

Теодор Рузвелт, 26-тиот претседател на САД, бил на таа позиција од 1901 до 1909 година, а новата претседателска кампања ја започнал во 1912 година, откако ја основал Прогресивната партија, разочаран од ставовите на неговиот наследник на претседател, Хауард Тафт. 

Рузвелт водел кампања во Милвоки, кога на 14 октомври му пришол Џон Шранк, сопственик на таверна од Њујорк, кој го следел со недели. Шранк го застрелал Рузвелт со револвер Колт, а говорот што Рузвелт го испечатил на 50 страници и го ставил во џебот, го забавил куршумот и му го спасил животот.

Шранк веднаш бил совладан, а Рузвелт ја замолил толпата која почнала да го линчува, да не го повредува, велејќи дека не е сериозно ранет. Поранешниот претседател тогаш и рекол на полицијата да го уапсат Шранк и да се уверат дека ништо не му недостасува.

Бидејќи бил искусен ловец и анатом, Рузвелт забележал дека не искашлува крв и правилно заклучил дека куршумот не стигнал до белите дробови, туку се заглавил во мускулот пред овој витален орган. 

Тој дури и инсистирал да одржи говор (што му го спаси животот), а дури по 84 минути и прочитани 50 страници прифатил да му биде укажана лекарска помош. 

Тој го започнал својот говор со „Дами и господа, не знам дали целосно разбирате дека штотуку ме застрелаа, но потребно е повеќе од тоа за да се убие&nbsp;„Bulll Moose“. 

Лекарските прегледи покажале дека куршумот останал во мускулот на градниот кош на Рузвелт и дека не стигнал до белите дробови и заклучиле дека е подобро да се остави внатре отколку да се извади, па Рузвелт го носел овој „сувенир“ со себе до крајот на негов живот.

Рузвелт сепак ги загуби изборите, а демократот Вудро Вилсон стана нов претседател. 

На судењето, атентаторот Шранк тврдел дека „убиениот претседател Мекинли го посетил во соништата и побарал од него да се одмазди со убиството на Рузвелт“. Тој беше прогласен за луд и беше задржан во психијатриска установа до неговата смрт во 1943 година.

Убиството на Џон Кенеди

Последниот американски претседател што беше убиен беше 35-тиот претседател Џон Фицџералд Кенеди. Овој атентат е веројатно најпознатиот, опфатен во многу филмови и серии, но и најконтроверзниот, па сè уште е предмет на разни теории на заговор. 

Кенеди беше убиен во 12:30 попладне на 22 ноември 1963 година, во возило во кое минуваше низ Далас, Тексас, со сопругата Жаклин и гувернерот на Тексас Џон Конали и неговата сопруга.

Кенеди беше застрелан од поранешниот маринец Ли Харви Освалд од шестиот кат на магацинот за книги, кој се наоѓаше на патот на претседателската поворка. 

Освалд го погоди Кенеди со еден куршум во грбот и друг куршум во задниот дел од главата. Гувернерот Конали бил тешко ранет во нападот, а Кенеди бил итно пренесен во болницата Паркленд Меморијал, каде што бил прогласен за мртов половина час по атентатот.

Атентаторот Освалд беше уапсен и обвинет за убиството на Кенеди и полицаецот што го убил неколку часа по атентатот. 

Убиецот не ја доби правдата: додека го превезуваа од градскиот затвор во окружниот затвор, на 24 ноември, Освалд беше убиен во подрумот на полициската станица во Далас од Џек Руби, сопственик на неколку ноќни клубови во Далас. 

По многу шпекулации и различни тврдења во врска со овој атентат, Комисијата Ворен во септември 1964 година утврди дека Освалд дејствувал сосема сам, дека ги убил Кенеди и полицаецот Типит и дека Џек Руби го убил Освалд дејствувајќи без соучесник. 

Сепак, и денес, голем процент од Американците веруваат дека имало заговор за прикривање на вистинските околности околу атентатот на Кенеди.

Убиството на Мартин Лутер Кинг

Водечкиот граѓански активист и борец за еднаквост, Мартин Лутер Кинг, беше еден од најважните луѓе на политичката сцена на Соединетите Американски Држави во шеесетите години на минатиот век, иако не беше на висока владина функција. 

Секогаш во движење, Кинг неуморно се бореше за правата на угнетените, првенствено Афроамериканците. 

На 29 март 1968 година, Кинг отиде во Мемфис да ги поддржи работниците кои штрајкуваат кои бараа повисоки плати и подобри работни услови. 

Летот на Кинг за Мемфис беше одложен поради закани со бомба, а тој, соочен со смртна закана, рече: 

„Би сакал да живеам долго, но сега не сум загрижен за тоа. Бев на врвот на планината и ја видов ветената земја. Можеби нема да стигнам со тебе, но сакам да знаеш дека ќе стигнеме и затоа сум среќен и не се грижам за ништо, ниту се плашам од никого“.

Кинг ја зеде собата 306 во мотелот Лореин во Мемфис. 

Додека стоел на балконот пред собата, на 4 април во 6:01 попладне, Кинг бил застрелан од атентаторот Џејмс Ерл Реј. 

Куршумот влегол во десниот образ на Кинг, му ја скршил вилицата, а потоа му го отсекол 'рбетниот мозок и му се сместил во рамото. 

По итна операција, Кинг починал еден час подоцна во болницата Сент Џозеф, а обдукцијата покажала дека тој „имал срце на 60-годишен маж, иако во моментот на смртта имал 39 години“, напишал неговиот биограф Тејлор Бранч, нагласувајќи го стресот како причина за ова.

Убиецот на Кинг, Џејмс Ерл Реј, беше осуден на 99 години затвор за убиство на Кинг, но целиот овој случај беше предмет на многу теории на заговор. 

Реј по убиството побегнал од САД и бил фатен во Англија. 

Лојд Џоверс, сопственикот на ресторанот, во 1993 година почна да тврди дека тој бил дел од заговорот за убиство на Мартин Лутер Кинг и дека Реј бил „жртвено јагне“. 

По ова, семејството на Кинг тврдеше дека Реј бил жртва на заговор, и дека веруваат дека вистинскиот убиец е полицаецот од Мемфис, Ерл Кларк. 

Џејмс Ерл Реј почина во 1999 година, а беше наредена нова истрага за убиството на Кинг, што резултираше со извештај на Министерството за правда во 2000 година, кој заклучи дека немало заговор за убиство на Мартин Лутер Кинг.

Убиството на Роберт Кенеди

Братот на убиениот претседател Џон Кенеди, Роберт Кенеди, и самиот беше моќен и влијателен политичар, а веќе во 1968 година, 5 години по убиството на неговиот брат, имаше водечка улога на претседателските избори. 

Тој беше водечки кандидат за номинација на Демократската партија на изборите, а негов главен извор на гласачи беа сиромашните граѓани, Афроамериканците, меѓу католиците, Хиспаноамериканците и помладите гласачи. 

Не долго откако победи на клучните внатрепартиски избори во Калифорнија, Роберт Кенеди беше застрелан од Сирхан Сирхан, 25-годишен Палестинец, наводно за поддршка на Израел во Шестдневната војна во 1967 година. 

Кенеди почина 25 часа по атентатот, Сирхан беше уапсен и осуден, но атентатот на Роберт Кенеди се уште е контроверзна тема и тема на многу теории на заговор.

На 5 јуни, Роберт Кенеди прослави голема победа на внатрепартиските избори во Калифорнија, клучна држава, во хотелот „Амбасадор“ во Лос Анџелес.

 Набргу по полноќ, по говорот, Кенеди помина низ кујната на хотелот, за што беше кажано дека е кратенка до прес-салата. 

Тој помина низ кујната и покрај советот на неговиот телохранител да не се двиѓи оттаму. 

Кенеди се ракувал со вработениот во хотелот Хуан Ромеро во кујната, а во тој момент Сирхан Сирхан му пришол со револвер и го застрелал Кенеди со три куршуми.

Сирхан брзо бил совладан, а брзата помош пристигнала само неколку минути подоцна и го однела претседателскиот кандидат во централната болница во Лос Анџелес. Лекарите се обиделе да го спасат, извадиле делови од куршумот и коската од мозокот на Кенеди, но раните биле премногу тешки и Роберт им подлегнал на повредите на 6 јуни, 25 часа по атентатот.

Атентатот на Роналд Реган

Републиканецот Роналд Реган, поранешен актер и 40-ти претседател на САД, го преживеа атентатот на 30 март 1981 година, пред хотелот Вашингтон Хилтон. 

Атентаторот Џон Хинкли потоа му пришол и испукал шест куршуми кон претседателот, погодувајќи го Реган и уште три лица. Реган беше тешко повреден од куршум што ја погоди претседателската лимузина, а потоа се одби и го погоди претседателот: му помина низ пазувите, му скрши ребро, го дупна белите дробови и предизвика огромно внатрешно крварење.

Реган бил во критична состојба кога пристигнал во универзитетската болница Џорџ Вашингтон, но лекарите успеале да го стабилизираат пред операцијата, која била успешна. 

Реган целосно се опорави и беше пуштен од болница по помалку од две недели. Покрај Реган, во престрелката беа ранети и ПР од Белата куќа Џејмс Брејди, агентот на тајната служба Тим Мекарти и полицаецот Томас Делаханти. Сите преживеаја, но Брејди претрпе сериозно оштетување на мозокот.

Атентаторот Хинкли веднаш бил уапсен, а подоцна рекол дека „се обидел да го убие Реган за да ја импресионира актерката Џоди Фостер“. 

Тој беше прогласен за ментално болен и задржан во психијатриска установа во следните 35 години. Хинкли беше ослободен на 10 септември 2016 година.

(Vecer.mk <a href="https://ipese.rs/sr/napadi-na-americke-drzavnike-kroz-istoriju/">VIA)</a>

A LOOK BACK: НАПАДИ ВРЗ АМЕРИКАНСКИ ДРЖАВНИЦИ - од Абрахам Линколн до Доналд Трамп