Три моќни бизнисмени - двајца Американци и еден Русин - беа згрбавени над лаптоп во Мајами Бич минатиот месец, наводно за да смислат план за ставање крај на долгата и смртоносна војна на Русија со Украина.
Сепак, вистинскиот обем на нивниот проект беше многу поголем, откриваат извори запознаени со дискусиите.
Имено, теренот се подготвуваше во тајност за да се извлече руската економија вредна два трилиони долари од изолација, при што американските компании ќе бидат први во редот и ќе ги престигнат европските конкуренти во жнеењето на придобивките.
На својот крајбрежен имот, милијардерот и магнат за недвижности Стив Виткоф, кој стана специјален претставник на претседателот Трамп, го угости Кирил Дмитриев, раководител на рускиот суверен фонд за богатство и преговарач избран од Владимир Путин.
Токму Дмитриев беше тој што во голема мера го обликуваше документот што го разгледуваа.
На состанокот му се придружи и Џаред Кушнер, зет на претседателот, кој пристигна од неговиот близок дом на островот познат како „Бункер на милијардери“.
Исто така, беше спомената заедничка мисија на Марс со помош на SpaceX на Маск.
Дмитриев промовираше план според кој американските компании би користеле околу 300 милијарди долари средства на руската централна банка замрзнати во Европа за заеднички инвестициски проекти меѓу САД и Русија и реконструкција на Украина предводена од САД. Американските и руските компании би можеле да ги здружат силите во експлоатацијата на огромното минерално богатство на Арктикот.
Дмитриев со месеци тврди дека нема ограничување за тоа што би можеле да постигнат двата долгогодишни соперници: нивните вселенски индустрии би можеле дури и да спроведат заедничка мисија на Марс со помош на SpaceX на Елон Маск.
За Кремљ, овие разговори беа кулминација на стратегија дизајнирана уште пред инаугурацијата на Трамп, со цел да се заобиколи традиционалниот американски безбедносен апарат и да се убеди администрацијата дека не ја доживува Русија како воена закана, туку како земја со големи деловни можности.
Нудејќи договори вредни милијарди долари за енергија и ретки земни метали, Москва планираше да ја преобликува економската карта на Европа, а воедно да внесе клин помеѓу Америка и нејзините традиционални сојузници.
Во Виткоф, долгогодишниот партнер на Трамп во голф, и Кушнер, чиј инвестициски фонд Афинити Партнерс привлече милијарди од арапските монархии, Дмитриев пронајде идеални соговорници. Двајцата го делеа прагматичниот пристап на Трамп кон геополитиката, што може да се сумира во една реченица: границите се помалку важни од работните места.
„Русија има толку многу огромни ресурси, огромни пространства земја“, изјави Виткоф за „Волстрит журнал“, опишувајќи ја својата визија за деловно партнерство Русија-Украина-Америка.
„Ако сè започнеме, и сите напредуваат и сите се дел од тоа, и има корист за сите, тоа природно ќе биде бедем против идните конфликти. Бидејќи сите напредуваат.“
Европа во страв: „Не станува збор за мир, туку за бизнис“
Кога верзија од планот од 28 точки беше објавена во јавноста претходно овој месец, тоа предизвика реакција. Лидерите во Европа и Украина се пожалија дека планот во голема мера ги одразува руските ставови и ги гази речиси сите црвени линии на Киев.
Уверувањата на американската администрација дека планот не е конечен не ги уверија, бидејќи се плашеа дека Русија, по насилното прекројување на европските граници, сега е наградена со профитабилни деловни можности.
Додека западните лидери се состанаа оваа недела за да разговараат за планот, полскиот премиер Доналд Туск понуди концизен коментар: „Знаеме дека не станува збор за мир. Станува збор за бизнис“.
За многумина во Белата куќа на Трамп, оваа фузија на бизнисот и геополитиката е токму предност, а не недостаток. Клучните претседателски советници гледаат можност американските инвеститори да склучат профитабилни зделки во новата, повоена Русија и да станат комерцијални гаранти на мирот.
Во разговорите со Виткоф и Кушнер, Русија јасно стави до знаење дека би сакала американски компании да влезат во земјата отколку конкуренти од европски земји чии лидери „зборувале лошо“ за мировните напори.
„Трампово е „Уметност на договорот“ да каже: „Видете, го разработувам ова и има огромни економски придобивки за Америка, нели?““, рече еден од инсајдерите.
Потезите на Путин во позадина
Историјата ќе покаже дали Путин го прифатил овој пристап за навистина да ја заврши војната или е само трик за да ги смири САД, а воедно да го продолжи конфликтот во кој верува дека мора да победи.
Знак дека можеби е сериозен е фактот дека некои од неговите најблиски пријатели, санкционирани милијардери од Санкт Петербург - Генадиј Тимченко, Јуриј Ковалчук и браќата Ротенберг - испратиле претставници на тивки состаноци со американски компании за да истражат договори за рударство и енергија. Ова вклучува и оживување на гигантскиот гасовод Северен тек, кој е под санкции од ЕУ.
Порано оваа година, Ексон Мобил се сретна со најголемата државна енергетска компанија во Русија, Роснефт, за да разговара за враќање на огромниот проект за гас Сахалин, доколку Москва и Вашингтон дадат зелено светло. Во исто време, група бизнисмени блиски до администрацијата на Трамп се обидоа да се позиционираат како новиот економска врска меѓу САД и Русија.
Џентри Бич, пријател на Доналд Трамп помладиот, беше во преговори за стекнување удел во рускиот проект за гас на Арктикот доколку се укинат санкциите. Друг донатор на Трамп, Стивен П. Линч, платил 600.000 долари на лобист близок до Трамп помладиот за да му помогне да добие дозвола за купување на гасоводот Северен тек 2.
Нема докази дека Виткоф бил свесен за овие напори. Лице запознаено со неговото размислување тврди дека пратеникот е убеден дека секое решение со Русија би и користело на Америка како целина, а не само на неколку инвеститори.
Дипломатија надвор од протоколот
Виткоф, кој не патуваше во Украина оваа година, ќе ја посети Русија по шести пат следната недела и повторно ќе се сретне со Путин. Тој инсистира дека не фаворизира никого.
„Украинците се бореа херојски за својата независност“, рече тој, додавајќи дека се обидел да ги наговори украинските претставници на идејата за разоружување на војниците за да заработат плати на ниво на Силиконската долина за управување со американски центри за податоци за вештачка интелигенција.
„Сега е време да се консолидира она што го постигнале преку дипломатија“, рече тој.
Белата куќа соопшти дека администрацијата собира информации од двете страни.
„Администрацијата на Трамп собира информации од Украинците и Русите за да формулира мировен договор што може да ги запре убиствата и да ја заврши оваа војна“, изјави портпаролката Ана Кели.
„Како што рече претседателот, неговиот тим за национална безбедност постигна голем напредок во текот на изминатата недела, а договорот ќе продолжи да се усовршува.“
Додека Виткоф разговараше со Дмитриев девет месеци, некои агенции во рамките на администрацијата на Трамп имаа ограничен увид во неговите односи со Москва.
ЦИА, која традиционално спроведува размена на затвореници, не беше целосно информирана за планираната размена.
Службениците од кариера во Министерството за финансии повремено дознаваа за деталите од состаноците на Виткоф од нивните британски колеги.
Дури и специјалниот пратеник на Трамп за Украина, генералот Кит Келог, беше речиси целосно исклучен од сериозни разговори и минатата недела го објави своето заминување од владата.
Неуспешниот самит и новите обиди
Сликата што се појавува е извонредна приказна за бизнис лидери кои работат надвор од традиционалните дипломатски рамки за да зацврстат мировен договор со бизнис договори.
Сето тоа кулминираше со самит во Алјаска на 15 август, кој пропадна речиси веднаш штом започна.
Путин одржа долго историско предавање, по што двете страни го откажаа остатокот од состанокот.
Виткоф остана оптимист, надевајќи се дека разговорите наскоро ќе се забрзаат.
Во октомври, украинскиот претседател Зеленски отпатува во Вашингтон, надевајќи се дека ќе обезбеди крстосувачки ракети Томахавк. Но, Трамп разговараше со Путин еден ден претходно и одлучи да не го испорача оружјето.
Наместо тоа, Виткоф ги охрабри Украинците да заземат поинаков пристап: Тој предложи да побараат од Трамп 10-годишно ослободување од царини, што, според него, ќе ја зајакне нивната економија.
„Јас сум во бизнисот со склучување договори. Затоа сум тука“, изјави тој за „Журнал“.
„Постојано тропаме на вратите и смислуваме идеи“.
(Vecer.mk VIA)
© Vecer.mk, правата за текстот се на редакцијата
