Ден по нападот на Израел врз Иран минатиот петок, товарен авион полета од Кина. Следниот ден, уште еден полета, од еден крајбрежен град. Во понеделник – уште еден, овој пат од Шангај. Три лета за три дена.
Податоците од летот покажуваат дека сите авиони летале на запад долж северна Кина, преминале во Казахстан, потоа влегле во Узбекистан и Туркменистан - пред да исчезнат од радарот во близина на Иран, пишува „Телеграф“.
Дополнително сомневање се јавува поради фактот што во планот на летот како крајна дестинација е наведен аеродром во Луксембург, иако се чини дека авионите никогаш не влегле во европскиот воздушен простор.
Се појави загриженост за тоа што Кина би можела да испраќа во Иран додека трае војната со Израел.
Експертите за воздухопловство предупредуваат дека типот на авиони што се користат – товарни авиони Боинг 747 – обично се користи за транспорт на воена опрема и оружје и за договорни работи со држави.
„Овие видови товари не можат а да не предизвикаат интерес, токму поради очекувањето дека Кина би можела да му помогне на Иран“, вели Андреа Гисели, предавач на Универзитетот во Ексетер и експерт за односите на Кина со Блискиот Исток и Северна Африка.
Кина и Иран се стратешки партнери
Кина и Иран се стратешки партнери, поврзани пред сè со нивното противење на поредокот предводен од САД и нивната поддршка за нова, „мултиполарна“ фаза во глобалната дипломатија.
Иран е исто така еден од клучните добавувачи на енергија на Кина - испорачувајќи до два милиони барели нафта дневно - па затоа не е изненадување што Пекинг можеби бара начини да ја стабилизира Исламската Република.
„Падот на сегашниот режим би бил сериозен удар и би предизвикал голема нестабилност на Блискиот Исток, што на крајот би ги загрозило енергетските и економските интереси на Кина“, рече Гисели.
„Покрај тоа, веројатно има многумина во Иран кои очекуваат некаков вид помош од Кина.“
Кина претходно не се грижеше многу за меѓународната осуда - на пример, му испрати на Иран илјадници тони материјал за балистички ракети, кој би можел да се користи во развојот на нуклеарно оружје.
Пекинг е претпазлив, но можноста за испораки останува отворена
И покрај сè, експертите веруваат дека Кина во моментов дејствува многу претпазливо.
Отвореното мешање во израелско-иранскиот конфликт би можело да ги загрози обидите на Кина да ги стабилизира односите со САД, најголемиот сојузник на Израел. Пекинг сè уште се опоравува од трговска војна со висок ризик со Вашингтон.
„Присуството на кинеска воена опрема би го оневозможило тоа, особено затоа што веќе има гласови во САД кои сакаат да војуваат, меѓу другото, за да ја потиснат Кина“, вели Гисели.
Иако „веројатноста Кина отворено да испраќа одбранбени системи во Иран останува ниска“, можноста „не смее да се исклучи и мора внимателно да се следи“, рече Тувија Геринг, експерт за Кина и Блискиот Исток во Израелскиот институт за студии за национална безбедност.
Скриени патишта и сомнителни товари
Без независни инспекции, не е можно со сигурност да се знае што превезувале авионите. На подоцнежните летови, некои авиони полетуваат од близина на границата меѓу Иран и Туркменистан, а потоа повторно на радарот покажуваат рута до Луксембург, се вели во јавно достапните податоци.
„Карголукс“ со седиште во Луксембург, која ги оперирала летовите, тврди дека нејзините авиони не го користеле иранскиот воздушен простор, но не одговорила на прашањата за содржината на товарот.
Манифестите на товарот не можат да бидат потврдени од страна на јавноста и иако опасните материи или специјалниот товар мора да се пријават на операторот и агентите, информациите може да бидат неточни или намерно да наведуваат на погрешна насока.
Кина и претходно се обиде да прикрие оружје во пратките со комерцијална стока - на пример, делови за дронови беа етикетирани како делови за ветерни турбини, според пратките пресретнати од европските власти.
Истрага на „Телеграф“ минатата година откри дека Кина се обидела да испрати дронови во вредност од милијарда долари во Либија, скриени преку мрежа на компании под прикривање во Велика Британија, Тунис и Египет - во замена за сурова нафта.
© Vecer.mk, правата за текстот се на редакцијата
