Претседателката на Европската комисија, Урсула фон дер Лајен, одржа прилично предвидлив говор за состојбата на Европската Унија пред претставниците на Европскиот парламент, во кој ја опиша ситуацијата во Европа и светот и улогата на ЕУ, и презентираше идеи за тоа како да се зголеми безбедноста и да се направат цените на храната и енергијата попристапни, како да се обезбеди прифатливо домување за младите луѓе и како да се заштитат традиционалните медиуми од обидите на автократите да ги преземат.
Таа зборуваше и за тоа како да се забрза дигиталниот развој, а во исто време да се продолжи со заштитата на планетата и, колку што е можно повеќе, на светскиот поредок.
Во тој говор имаше по нешто за секого, и никој не беше целосно задоволен од него. Го започна со повици за единство и борба за слободна и независна Европа, која ќе ја земе својата судбина во свои раце и ќе донесе свои одлуки за себе.
- Европа се бори - за својот интегритет и мир, за својата слобода и независност, за нашите вредности и нашата демократија. Борбата за нашата слобода и можноста сами да одлучуваме за нашата судбина - ова се зборовите што Фон дер Лајен ги упати кон присутните на почетокот, а потоа продолжи со ставови за предизвиците во светот во кои ЕУ сака да го има своето место.
- Разорни настани во Газа и руска агресија врз Украина. Не можеме само да чекаме сè да исчезне само од себе. Европа мора да се бори за својата позиција во свет каде што многу играчи се или неодлучни или непријателски настроени кон неа. Нова Европа мора да се роди од ова - рече таа и нагласи дека ни е потребна „независна Европа“ која ќе ја земе својата судбина во свои раце.
- Често ми велеа дека Европа не може да го направи ова или она, од борбата против пандемијата до постигнувањето енергетска безбедност и обезбедувањето помош за Украина. Но, Европа отсекогаш била обединета - рече Фон дер Лајен и нагласи дека не треба да се дозволи поделбата да го спречи дејствувањето на Унијата.
Предупредувајќи дека на рускиот претседател не може да му се верува затоа што одбива да се сретне со претседателот Зеленски и дека одговорот на Путин мора да биде одлучувачки, таа најави користење на замрзнати руски средства за помош на Украина. Таа уште еднаш повтори дека ЕУ е најголемиот донатор на помош за Украина, на која досега ѝ доделила повеќе од 170 милијарди евра.
Таа не можеше, а да не ја признае немоќта на Европската комисија кога станува збор за мерки против Израел, бидејќи нема доволно мнозинство во Советот дури ни за мерките предложени од Комисијата.
Всушност, без оглед на фактот дека таа е на чело на ЕК, таа не може да одлучува за ниту една од темите за надворешна политика за кои зборуваше, бидејќи тоа е сè уште надлежност на Советот, кој едногласно одлучува за овие прашања, што секако е голем товар за Европската Унија.
Во својот говор, Фон дер Лајен се осврна и на договорот што го постигна со американскиот претседател Доналд Трамп, со кој, убедена е, е избегната разорна трговска војна.
- Слушнав многу за договорот што го постигнавме ова лето. Ги разбирам првичните реакции. Да бидам крајно јасна. Трговските односи со САД се најважни за нас. Вредноста на нашиот извоз во САД надминува 500 милијарди евра секоја година. Милиони работни места зависат од тоа. Како претседател на Европската комисија, нема да се коцкам со работните места на луѓето. Затоа постигнавме договор со кој го задржавме пристапот на нашата индустрија до пазарот и обезбедивме Европа да го добие најдобриот „договор“ - рече таа и нагласи дека другите европски конкуренти имаат значително повисоки тарифи за извоз во Соединетите Американски Држави. Таа го оцени договорот како важен за стабилноста на партнерските односи меѓу ЕУ и САД.
- Овој договор ја обезбедува клучната стабилност на нашите односи со САД во време на сериозна глобална неизвесност. Само замислете какви би биле последиците од општа трговска војна со САД. Замислете слика на хаос и додадете ја на неа онаа од Кина минатата недела. Кина се усогласи со лидерите на Русија и Северна Кореја. Ова не нè изненадува, но несомнено е одраз на променетата средина - рече фон дер Лајен и повика на диверзификација со цел да се зголеми европската независност.
Со оглед на фактот дека 80 проценти од трговијата на ЕУ се одвива со други партнери, оние надвор од трговијата со САД, шефицата на ЕК смета дека треба да се искористат новите можности.
Затоа, таа ги повика „проевропските“ сили во Европскиот парламент да ѝ помогнат да ги постигне заедничките цели - пред сè, европските граѓани, социјалистите, либералите и зелените, кои се сметаат за „проевропско мнозинство“ во Парламентот.
Поумерените претставници и набљудувачи го сметаат нејзиниот говор за добар и инспиративен и покрај фактот дека, за жал, нема многу да се промени бидејќи Унијата сè уште ќе мора да се справи со поделбите во своите редови.
За вистинската состојба на Унијата повеќе од обраќањето на фон дер Лајен до европратениците кажуваат сликите на хаосот од Франција, каде што има протести против мерките за штедење, денот по падот на владата, навлегувањето на руски беспилотни летала на полска територија и неможноста на ЕУ да влијае на ситуацијата на Блискиот Исток на кој било начин, каде што сè уште е во улога на ирелевантен набљудувач.
Реакции на политичките групи: од поддршка до обвинувања за предавство и повици за оставка
Во дебатата што траеше повеќе од три часа, претседателката на Европската комисија, Урсула фон дер Лајен, доби пофалби за својот говор, изрази на поддршка, но и критики, обвинувања за предавство и повици за нејзина оставка.
Очекуваната поддршка ја даде Манфред Вебер, претседател на Европската народна партија (ЕПП), најголемата политичка група во Европскиот парламент.
Тој потсети на настаните од ова лето: од Алјаска, каде што ЕУ не беше, преку Газа, околу која ЕУ е поделена, до пожарот во Медитеранот и тешките трговски преговори со САД.
Тој рече дека најлесно е да се критикува Советот и Комисијата и затоа нема да го стори тоа. Тој ја повика ЕУ да најде начини да спречи луѓе како, како што рече, „Орбан и лудиот Фиц“ да ја претворат Европската унија во смешна и глупава организација. Тој ја обвини крајната десница дека се лажни патриоти затоа што од една страна ја поздравуваат политиката на Трамп „Америка на прво место“, работат за американски мултимилијардери и се преправаат дека ги штитат интересите на Европејците.
Претседателката на групата на социјалисти и демократи (S&D) во Европскиот парламент, Ираче Гарсија, изрази остри критики кон претседателката на Европската комисија, Урсула фон дер Лајен, за нејзината неодлучна политика кон ситуацијата во Газа, која ја смета за геноцидна.
Таа, исто така, го критикуваше договорот со Трамп, иако не целосно, и најави дека социјалистите ќе побараат промени. Говорот го искористи и за да ја нападне ЕПП, обвинувајќи ги дека го уништуваат проевропското мнозинство изразувајќи ја својата подготвеност да соработуваат со крајната десница.
И Зелените и либералите ја критикуваа за Газа и начинот на кој постигна договор со Трамп, во приватното голф-одморалиште на американскиот претседател, но во исто време ја изразија својата подготвеност да соработуваат со Европската комисија. Пратеничката на либералите, Валери Хајер, предложи укинување на ветото на санкциите на ЕУ за да се спречат блокади.
Интересно е што европските конзервативци и реформисти го поддржаа договорот на Урсула фон дер Лајен со Трамп, иако тој не е совршен ниту за нив. Нивниот лидер Никола Прокачини повика на единство за ЕУ успешно да се спротивстави на режими како Русија, Кина и Северна Кореја, кои не ја кријат својата желба да го променат светскиот поредок.
Шефот на најголемата крајно десничарска група, Патриоти за Европа (ПФЕ), Џордан Бардела, ја обвини Фон дер Лајен за предавство и го спомена договорот со Трамп во кој таа „ги предаде интересите на Франција и ги заштити интересите на Германија“.
Тој ја повика Фон дер Лајен да поднесе оставка. Бардела, според извори во Европскиот парламент, се чини дека успеал да собере доволно потписи од пратеници за уште едно гласање за недоверба на Фон дер Лајен.
Унгарскиот премиер Виктор Орбан денес изјави дека е штета што претседателката на Европската комисија, Урсула фон дер Лајен, морала да се грижи и да се бори додека ја презентирала состојбата на ЕУ во нејзиниот годишен „Говор до нацијата“, бидејќи списокот на слабости на Унијата им е познат на сите.
„Урсула фон дер Лајен денес ја проценува состојбата на Унијата. Штета е што мора да се грижи“, напиша Орбан на својата страница на социјалните мрежи, објавува унгарски „Немзет“.
Тој додаде дека списокот на недостатоци им е познат на сите - бавна економија, влошување на конкурентноста, миграциска криза и насилство, изгубена војна, бесмислена зелена политика.
„Народите на Европа се презаситени од ова. Затоа патриотските сили стануваат посилни низ цела Европа. Затоа француската влада постојано пропаѓа, затоа Навроцки победи во Полска и затоа Андреј Бабиш ќе победи во Чешка“, напиша Орбан на Фејсбук, истакнувајќи дека „срамно е што Урсула фон дер Лајен мора да страда“.
© Vecer.mk, правата за текстот се на редакцијата
