Една година подоцна, пркосот на војниците на земјата и нивните семејства е опиплив - но Киев не сака да ја открие вистинската жртва на отпорот на Путин.
Бројките на жртви се обвиткани во тајност, но воените гробишта на периферијата на Киев и Днепро кои постојано се прошируваат даваат живописен показател со нивните линии свежо ископани гробници.
Погребите се одржуваат секој ден, но многу од гробовите се неименувани, мрачно означени како „привремено неидентификуван бранител на Украина“.
Западните извештаи имаат тенденција да се фокусираат на високите руски жртви, проценети на она што Бен Валас, секретарот за одбрана, неодамна го предложи дека се „неодржливи“ 180.000 мртви или ранети.
Но, Украина претрпе огромен број жртви, според проценките на британските власти меѓу 80.000 и 100.000, а нивните власти се исто толку непроѕирни.
„Тоа е тајна“, беше ненадејниот одговор од офицерот за печат на армискиот медицински корпус кога беше побаран ажуриран број минатата недела. Најновата официјална бројка беше дадена пред речиси три месеци, кога Михаило Подољак, советник на претседателот Зеленски, рече дека биле убиени меѓу 10.000 и 13.000 војници.
„Никој не сака да каже“, вели Андриј Цаплиенко, еден од најпознатите воени дописници во земјата, кој е ранет. „Само од моите пријатели изгубив еден кој беше снимател, фантастичен пејач, текстописец, поет, политички активист, еколошки активист, новинар. Списокот е предолг...“
Ниту тоа се само бројките, додава тој. „Иако она што Русија го губи се главно ѓубриња, осуденици кои потпишуваат со Вагнер групата или луѓе од депресивни региони на Русија, нашиот проблем е што ги губиме најдобрите Украинци - оние кои треба да бидат нашата иднина“.
Зеленски, обраќајќи и се на нацијата во петокот по повод годишнината од инвазијата, зборуваше за неговата тага поради загубите. „Речиси секој Украинец има барем еден контакт во својот телефон кој никогаш повеќе нема да крене телефон, никогаш нема да одговори на СМС порака [со прашање] „Како си?““, рече тој. „Ние нема да ги избришеме нивните имиња од телефонот или од нашата сопствена меморија. Никогаш нема да ги заборавиме. Никогаш нема да го простиме тоа“.
Во многу случаи, луѓето не знаат дали нивните роднини или пријатели се убиени. Извлекувањето на телата претставува огромен предизвик бидејќи многумина се наоѓаат во таканаречената сива зона долж линијата на фронтот, кои не се контролирани од ниту една страна.
Неколку пати месечно, Русија и Украина ги разменуваат мртвите долж линијата на фронтот. Украина на овој начин ги извади телата на 1.200 исчезнати војници од почетокот на војната.
Групата на Фејсбук наречена „Барајќи луѓе за време на војната“ е полна со очајни објави на кои се прикажани насмеани млади мажи, често држејќи деца, од мајки, сопруги и девојки кои молат за информации за војниците последен пат слушнати на боиштата на истокот. Некои велат дека ништо не слушнале со месеци.
Иако нема регрутација, мажите на воена возраст (18 до 50 години) не смеат да ја напуштат Украина од почетокот на војната, поради што бегалците се речиси сите жени и деца. Некои војници дезертираа; минатиот месец Зеленски ја зголеми казната на 12 години затвор за да ги одврати.
Многу војници претрпеле повреди кои им го промениле животот. Во Киев Рехаб, добро опремен центар за рехабилитација, се справуваат со толку многу ампутирани лица што додадоа нов кат. Меѓу нив минатата недела беше и Артем Мороз (43), кој ги загуби двете нозе откако беше разнесен во Керсон во септември во минофрлачки напад во кој беа убиени уште тројца, а четворица беа повредени.
Бригадниот генерал Олексиј Громов, од украинскиот генералштаб, минатата недела рече дека „непријателот, имајќи предност во ресурсите за човечка мобилизација“ ги интензивира непријателствата на исток во намерен обид да ја исцеди Украина од работна сила.
Генералот Сер Ричард Баронс, поранешен командант на командата на Здружените сили на Обединетото Кралство, вели дека Украина треба да задржи 200.000 војници на терен за да ја одбрани 1.600 милји линијата на фронтот и да ја одржи својата стратегија за растегнување на руските сили на што повеќе места. „Со оглед на тоа што стапката на жртви во еден навистина лош ден е од 200 до 300 убиени, почнувате да гледате колку ќе бидат потребни за да се надополни ова“.
Сепак, Баронс тврди дека на Украина и е потребна муниција дури и повеќе отколку што и се потребни војници. Испукува 90.000 гранати од 155 мм месечно, а понекогаш и 6.000 гранати дневно, но комбинираното американско и европско вкупно производство е помалку од 30.000 месечно. „Постои математичка неусогласеност“, вели тој. САД тројно го зголемуваат своето производство, но „Европа беше премногу бавна“.
Русија, која стрела 20.000 гранати дневно и се смета дека потрошила десетгодишно производство за 12 месеци, го има истиот проблем. Во последните недели тие ги намалија бројките за 75 отсто.
„Војните ги добиваат и губат цивилите, а Украина е сè уште во раните фази на мобилизирање на нивните“, додава Баронс. Има паралела со Првата светска војна кога „на почетокот во 1914 година имаше огромен налет на боиштата бидејќи сите мислеа дека ќе биде кратко, остро и одлучувачко. Но, се разбира, колку подолго ова трае без очигледен крај - а нема очигледен крај, оваа година ќе биде потешка од минатата година - ќе има уште поголем притисок.
