Еден од најголемите предизвици за време на изградбата беше намалувањето на висината на теренот и неговото ископување, при што беа отстранети вкупно 350.000 тони земја и 15.000 кубни метри камен.
Стадионот на фудбалскиот клуб Црвена Звезда е најголемиот стадион во Србија. Од своето основање, тоа е неопходна станица за фудбалските фанови, особено за обожавателите на „црвено-белиот“ клуб, но и една од омилените екскурзии на учениците и туристите.
Приказната за неговото потекло нè враќа речиси еден век назад, во времето на Југославија и периодот на големиот подем на најпознатиот спорт.
Од „Југославија“ до „Црвена звезда“
На 24 април 1927 година, на местото на денешната „Маракана“ беше отворен стадионот на Фудбалскиот клуб „Југославија“. Трибините на стадионот биле направени од дрво, гледачите најчесто стоеле за време на натпреварите, а капацитетот бил околу 20 илјади места за стоење.
Најголем број продадени билети беше забележан за натпреварот помеѓу Југославија и Шпанија и изнесувал 19 илјади.
Со завршувањето на воениот период во 1940-тите, спортот падна во втор план и ФК „Југославија“ беше затворен. Стадионот го променил името во „Авала“, а со основањето на Црвена звезда на 4 април 1945 година, бил предаден на новоформираниот клуб.
Со текот на времето, дрвената кровна конструкција почнала да скапува, додека трибините во голема мера се урнале. Исто така, капацитетот повеќе не ги задоволувал потребите на клубот во тоа време и била донесена одлука за уривање на стадионот. Последниот натпревар се одиграл во декември 1959 година помеѓу Црвена Звезда и Нови Сад.
Стадион закопан 12 метри во земја
На 1 март 1960 година започна изградбата на „гигантскиот“ стадион. Работите беа финансирани од буџетот на Републиката, а беа потрошени околу 3 милијарди динари. Еден од најголемите предизвици беше намалувањето на висината на теренот и неговото закопување во должина од цели 12 метри, за време на што беа извадени вкупно 350.000 тони земја и 15.000 кубни метри камен.
Проектантите Коста Поповиќ и Саша Радовановиќ работеле дење и ноќе на овој, веројатно најсложениот проект во нивните кариери, барајќи го најприфатливото решение за зграда во која би биле сместени повеќе од 100.000 луѓе истовремено.
Веќе по првиот одигран натпревар, на 1 септември 1963 година, навивачите му го дадоа прекарот „Маракана“ на стадионот по величествениот натпревар во Бразил.
Долгоочекуваниот прв натпревар на ова место се одигра на 1 септември 1963 година против НК Риека со над 55.000 гледачи. Црвена звезда потоа однесе убедлива победа. Веќе по првиот одигран натпревар, навивачите му го даваат прекарот на стадионот „Маракана“ по величествениот во Бразил.
Интересна е и информацијата за првиот посетител, земјоделец од Лозница, кој чекал пред портите на стадионот во 6 часот наутро за да го заземе своето место и да ја види таа позната монументална градба - вистински спортски „амфитеатар“, како што уште го нарекувале, на кој ќе се пишува историјата и на домашниот и на европскиот фудбал.
Целосно полнење за само 11 минути
Според извори од тоа време, Маракана имала 27 километри седишта во кружни редови по нејзината изградба. Игралиштето е дренирано и поврзано со соблекувалните преку тунел. Долга е 105 метри, широка 47 метри, додека атлетската патека со 7 ленти е долга 400 метри.
За да се спречат потенцијални непријатности во моменти на еуфорија, навивачите беа одвоени од теренот со канал што ја спречува публиката потенцијално да „скокне“ на теренот.
Колосот е поделен на четири зони - северна, јужна, источна и западна. Западниот дел, со вкупно 57 реда, е покриен со заштитен покрив, додека бројот на редови се намалува кон исток. Архитектите постигнаа голем успех со решение со 26 пристапни „вратови“, што овозможи стадионот да се наполни за само 11 минути.
Маракана беше домаќин на три европски финалиња, додека рекордна посетеност беше забележана во историскиот натпревар со Ференцварош.
Фудбалските фанови дефинитивно се сеќаваат на тој 23 април 1975 година. Натпреварот Црвена Ѕвезда - Ференцварош го следеа 96.070 гледачи. Исто така, треба да се напомене дека ова е бројот на гледачи со купени билети, додека се проценува дека вкупниот број на посети бил 110.000, што бил капацитетот на овој „фудбалски храм“ во тоа време.
Она што со децении беше масовна, „арена за стоење“, доживеа целосна трансформација во текот на 1990-тите - трибините за стоење беа заменети со седишта, капацитетот се намали на околу 55.000 и на денешните 48.866 седишта. Причината за горенаведените интервенции е усогласување со прописите на УЕФА.
Името „Рајко Митиќ“ од 2014 година
Покрај тоа, стадионот претрпе модернизација и голем број други трансформации. Воведувањето греење на теренот, хибриден тревник, LED светла, нови рефлектори, како и реконструкцијата на западната трибина со луксузни ВИП ложиња, се само некои од нив.
Од 21 декември 2014 година, „Маракана“ беше именувана по Рајко Митиќ, првиот голем играч на Црвена Звезда со над 570 одиграни натпревари и 262 постигнати гола. Пред западната трибина се наоѓа и неговиот бронзен споменик откриен во 2017 година.
Покрај фудбалот, белградската Маракана имаше и други улоги - место за боксерски натпревари во 1976 година, како и концерти на локални ѕвезди - Здравко Чолиќ во 1978 година, Цеца 2011, музичари собрани околу проектот „YU Rock Mission“ во 1985 година и други.
Реконструкција (засега) само на хартија
Конкурсот за реконструкција на стадионот „Рајко Митиќ“ и неговата непосредна околина беше објавен во 2018 година. Од вкупно 17 поднесени решенија, три беа наградени. Како што изјави член на стручното жири - Зоран Ивковиќ, сите три решенија се подеднакво добри и квалитетни и заслужуваат прво место.
Поради оваа причина, на авторите им беа доделени три еднакви награди - Energoprojekt arhitektura i urbanizam AD, IES d.o.o. – Инфраструктурни инженерски услуги, Italferr S.p.A. и CREW – Cremonesi Workshop S.r.l., и Институтот Михајло Пупин Проект Инженеринг д.о.о.
Иако на конкурсот беа понудени квалитетни решенија, идејата за реконструкција на еден од најважните спортски објекти во земјата и симбол на главниот град засега е само „на хартија“.
Не само спортските фанови, туку и обожавателите на оваа монументална архитектура, која создава единствена атмосфера и синергија на просторот, историјата и емоциите, со нетрпение го очекуваат и се надеваат на објавувањето и почетокот на работите.
Сакате? Несакаме
За Маракана и стадионот на Партизан, Владата и ФСС предложија финансирање на реконструкција со пари дел од државата дел од клубовите, но клубовите не сакаат да инвестираат во реконструкција, исто како што не сакаат да ги делат приходите од заработката по натпревари.
Таа ум понуди на Црвена Звезда и Партизан приватизација на клубовите кои редовно се дофинансираат со пари од државата но, - тие одбија.
Наместо реконструкција на двата големи стадиони, владата на Србија донесе одлука да изгради 8 стадиони помали низ цела држава.
И на крај, владата гради нов стадион за 55.000 гледачи, кој ќе биде дел од Експо 2027.
© Vecer.mk, правата за текстот се на редакцијата
