Наскоро ќе го славиме Свети Никола, епископ кој служел во турскиот град Мира, познат, меѓу другото, и како заштитник на свршениците, децата, патниците и морнарите.
Најмногу му се радуваат децата, бидејќи се смета дека тој е Дедо Мраз. Децата кои биле добри цела година ќе добијат подароци, додека оние кои можеби не ги слушале мама и тато ќе останат без ништо.
Бидејќи живеел во IV век, малку знаеме освен дека бил човек кој го красело човекољубие и секогаш се борел против неправдата. До крајот на животот бил епископ во градот Мира, денешно Демре во Турција. Неговите родители починале уште додека бил млад, па рано останал сам, но уште од мали нозе се одликувал со големо човекољубие и многу добри дела.
Бидејќи бил од богато семејство, можел да ужива во своето наследство до крајот на својот живот, но тоа богатство го делел со луѓе на кои им била потребна помош.
Така, според легендата, тој еднаш ја слушнал приказната за три ќерки, чиј татко бил премногу сиромашен и не можел да им обезбеди мираз за бракот. Кога го слушнал Свети Никола, решил да му помогне на семејството. Подготвил вреќа со златници и ја фрлил низ прозорецот од собата во која спиеле девојчињата. На среќата и немало крај.
Таткото веднаш решил да ожени една ќерка и тие златници ги дал како мираз. Набрзо некој фрлил уште една вреќа со златници низ прозорецот, па веднаш ја дал и другата ќерка.
Надевајќи се на трета среќа, се сокрил под прозорецот и чекал, со цел да се сретне со добротворот. Но, Свети Никола не сакал да биде откриен, па златниците од третата вреќа ги фрлил низ оџакот и тие паднале во чорапите и чизмите на третото девојче, кои се сушеле покрај каминот.
Така, наводно, настанал обичајот да се оставаат подароци во чорапи или чизми, а оние што го прикажувале Свети Никола на слики почнале да го прикажуваат со три вреќи златни монети, или три јаболка, кои се и симбол на мираз.
Друга легенда - за тоа како спасил три деца, слушајќи дека месар ги киднапирал и заклучил во подрумот - вели дека така станал заштитник на децата. Но, постои една особено убава легенда за тоа како тој почнал да носи подароци на деца.
Свети Никола своевремено, наводно, живеел на работ на шумата, во близина на село населено со деца кои биле богати затоа што имале родители, доволно храна и пријатели, но немале играчки.
Секое дете имало по еден пар чизми за кои посебно се грижеле, па секоја вечер ги чистеле и ги ставале до прозорецот. За да ги награди, Никола навечер на секој прозорец ставал по една дрвена играчка, која сам ја правел.
Меѓутоа, како што стареел, тој веќе не можел да носи играчки, па нивните родители, за да ја зачуваат легендата за него, продолжиле да ставаат во чизмите она што го имале во куќата: јаболка, јаткасти плодови, бонбони завиткани во шарени парчиња хартија и слично. Сè само за да ги одржуваат децата среќни наутро.
Интересна е и легендата за тоа како станал заштитник на морнарите. Кога епископот Никола се враќал од првиот општ црковен собор во Никеја, на пристаништето видел брод кој се подготвувал да исплови за Светата земја. Ја запрел придружбата, им пришол на морнарите и почнал да ги убедува да се откажат од пловењето, тврдејќи дека се во голема опасност на отворено море.
Морнарите му се смееле, тврдејќи дека тоа се приказни и не слушале, но првата вечер ги фатило невреме. Брановите го нишале бродот и исцрпените морнари беа убедени дека ќе потонат, но потоа слушнале глас. До бродот се појавила позната личност во молитва за покајание. Ветерот и нишањето на морето се смириле, а во човекот кој се оддалечувал го препознале Никола.
Така на сите им кажале дека тој ги спасил, па Никола станал заштитник на луѓето кои патуваат по море. Во негова чест и благодарност, на многу хрватски места покрај далматинскиот брег, на неговиот празник се пали стар дрвен брод.
Тој е погребан во градот Мира, каде туристите сè уште го посетуваат неговиот гроб, но откако гласините за неговата добрина стигнале до Италија, италијанските морнари му ги зеле коските и ги однеле во Бари.
Таму решиле да изградат црква во која достојно ќе се чуваат коските.
Но, коските не издржале долго во цврста состојба. Тие биле стопени, па биле собрани во сад кој и денес се носи како реликвија на празникот на овој светец во Бари. Течните коски на Свети Никола наводно убаво мирисаат, па светецот е прогласен за заштитник на парфимериите.
