Лукот, неизбежна намирница во многу кујни, со илјадници години се користи не само за збогатување на вкусот на јадењата, туку и во народната медицина за превенција на настинки и инфекции. Последните години научните истражувања даваат сè повеќе докази дека лукот и суплементите на негова основа можат значително да придонесат за целокупното здравје.
1. Настинка и инфекции на дишните патишта
Неколку студии укажуваат дека лукот може да го зајакне имунолошкиот систем и да го скрати траењето на симптомите на настинка. Се смета дека тоа го постигнува со поттикнување на производството на клетки природни убијци, како и Т- и Б-лимфоцити – делови од имунитетот клучни во борбата против вируси и бактерии. Едно истражување покажало дека консумирањето лук може да ги намали изостанувањата од работа или училиште, а друго дека може да го спречи размножувањето на вирусите во телото.
2. Висок крвен притисок
Истражувањата покажуваат дека суплементите со лук можат да помогнат во намалување на крвниот притисок, намалувајќи го ризикот од срцев или мозочен удар за 16 до 40%. Нивната предност е што обично имаат помалку несакани ефекти од стандардните лекови за хипертензија. Утврдено е дека алицининот, соединение во лукот, може да ја намали продукцијата на хормон што го покачува крвниот притисок.
3. Алцхајмерова болест
Некои истражувања сугерираат дека лукот може да помогне во намалување на оксидативниот стрес, со што би се намалил ризикот од Алцхајмерова болест и други облици деменција. Може да има и заштитен ефект против Паркинсонова болест, Хантингтоновата болест и церебрална исхемија (вид мозочен удар), но научниците истакнуваат дека се потребни дополнителни истражувања.
4. Висок холестерол
Истражувачите откриле дека и консумацијата свеж лук и земањето суплементи можат да помогнат во намалување на LDL холестеролот. Во една студија, лица со покачен холестерол кои јаделе повеќе лук имале пониски вредности. Друга студија покажала дека земање суплементи подолго од два месеца може да го намали холестеролот до 10%, но со мал ефект врз триглицеридите.
5. Долговечност
Иако е тешко директно да се докаже влијанието на лукот врз животниот век, една кинеска студија открила дека луѓето кои редовно јаделе лук живееле подолго од оние што го консумирале поретко од еднаш неделно. Истражувачите претпоставуваат дека тоа е поврзано со способноста на лукот да го зајакне имунитетот, да спречи рак и да го подобри здравјето на срцето, но се потребни дополнителни докази.
6. Здравје на коските
Со годините расте ризикот од остеопороза, особено кај жени во постменопауза. Некои истражувачи веруваат дека консумацијата свеж лук или земање суплементи може да ги зајакне коските. Студија од 2017 година покажала дека учесниците што земале суплементи имале зголемена апсорпција на калциум – клучен за здравје на коските. Студија од 2018 година открила дека 1 грам лук дневно може да ги намали болките во колената кај лица со остеоартритис.
7. Труење со тешки метали
Тешките метали, како оловото, можат да предизвикаат главоболки, да влијаат на крвниот притисок и да ги оштетат виталните органи. Првичните докази упатуваат на тоа дека сулфурните соединенија во лукот можат да ја намалат количината на олово во крвта и органите. Во студија од 2012 година, работници во фабрика за акумулатори изложени на олово ја намалиле токсичноста за 19% со земање суплементи со лук, а пријавиле и помалку главоболки и подобар крвен притисок.
8. Рак
Лукот содржи соединенија што можат да имаат антиканцерогени својства. Некои од нив можат да ги блокираат одредени фази на карциногенезата – процесот во кој клетките стануваат канцерогени. Неговите сулфурни соединенија можат да влијаат на однесувањето на туморите во телото. Студија од 2021 година открила дека луѓето кои јаделе повеќе лук имале 54% понизок ризик од рак на панкреасот.
9. Метаболички синдром и дијабетес
Истражувањата укажуваат дека лукот може да помогне во контрола на метаболичките состојби, како дијабетес тип 2. Студија од 2017 година покажала дека зголемениот внес на лук може да ја подобри гликозата во крвта во рок од една до две недели. Исто така, може да помогне во намалување на висок холестерол, чест кај лица со дијабетес тип 2. Студија од 2018 година покажала дека лица со метаболички синдром што земале суплементи со лук изгубиле на тежина и го намалиле обемот на половината, но потребни се дополнителни истражувања за влијанието врз слабеењето.
10. Синдром на полицистични јајници (PCOS)
Земањето суплементи со лук може да им помогне на лицата со PCOS да ги контролираат симптомите и да ја намалат телесната тежина – чест проблем кај оваа состојба. Студија од 2023 година покажала дека суплементацијата со лук го намалува BMI, обемот на половината и вкупната телесна тежина кај лица со PCOS.
11. Рани и инфекции
Бројни студии потврдиле силни антибактериски и антифунгални својства на лукот. Некои истражувања покажуваат дека може да уништи или ограничи раст на бактерии поврзани со вагинитис и слични состојби, а делува и против габички како Candida albicans.
Треба ли да консумирате лук?
Ако размислувате да земате суплементи со лук, задолжително консултирајте се со лекар. Иако генерално се сметаат за безбедни, во некои случаи можат да го зголемат ризикот од крварење – особено ако веќе земате лекови за разредување на крвта или редовно користите аспирин. Лекарот може да ви помогне да ја одредите соодветната доза и да донесете информирана одлука.
© Vecer.mk, правата за текстот се на редакцијата
