За целосното опкружување на Западен Балкан во западната сфера на интерес и суштинско вклучување во евро-атлантските интеграции, недостасува согласност на Белград и Бања Лука, практично на Србите.
На Белград му е простено што се спротивстави на членството во НАТО и во принцип прифаќа воена неутралност, но отпорот кон признавање на Косово е неодржлив за западниот сојуз.
Геостратешката одредница на државниот секретар на Обама, Џон Кери, за „европска огнена линија“ за Русија и Блискиот исток, иако не беше јасно спомената во времето на Трамп, беше и останува од огромно значење за трансатлантскиот сојуз како геостратешка цел.
Со зајакнувањето на глобалното ривалство на Соединетите држави од една страна, и Русија и Кина од друга, со зголемен интензитет во глобалните меѓународни односи, таа цел, заедно со Украина, влегуваат во приоритетите за сојузот на европскиот простор.
Од инаугурацијата во 2015 година, Албанија, Црна Гора и Македонија се отстранети од „огнената линија“. Македонија со зачленување во НАТО; Ерменија се приближи до Западот со политичките превирања од 2019 и 2020 година; во Молдавија, на последните избори победи про-западна струја со тенденција да се отвори прашањето за Приднестровје; во тек се превирања во Грузија со цел да се оддалечат од Русија и да се приближат до НАТО.
Од ова е очигледно дека како незавршена работа на Западен Балкан останаа на „огнената линија“ Косово и БиХ.
Уште два документи од изборниот штаб на сега избраниот претседател Бајден на тема Косово и БиХ ставија до знаење дека на овие прашања ќе им се посвети целосно внимание на линиите на политиката на демократите од 90-тите години на минатиот век.
Првиот разговор на Бајден со Меркел отстрани секој сомнеж дека Западен Балкан (ЗБ) сепак ќе биде на врвот на интересите на западниот сојуз.
Различни пораки од Западот последниве денови, а особено честитките на американското раководство до Белград на националниот празник и Приштина на годишнината од самопрогласената независност, дефинитивно потврдуваат дека суштината на американската политика за „меѓусебно признавање“ е цврсто на усмерена.
Пораките до БиХ од Соединетите држави, преку високиот претставник во заминување Инцко и новиот Шмит, се јасни во прилог на доведување на БиХ во позиција на активна евро-атлантска интеграција со соодветни внатрешни политички промени со прилагодување на оригиналниот Дејтон доколку е потребно.
Според реалната состојба на теренот, политичката елита и привремените власти во Приштина, без оглед на политичката опција, се недвосмислено посветени на членството во НАТО. Истото важи и за ентитетот во федерацијата на БиХ.
Затоа, за целосно завршување на СБ во западната сфера на интерес и суштинско вклучување во евро-атлантските интеграции, недостасуваат „согласностите“ на Белград и Бања Лука, практично на Србите во регионов.
Стратешките партнерства на Белград со Москва и Пекинг се исто така проблематични за западниот сојуз. Во случајот на Бања Лука, отпорот кон централизацијата на БиХ во евро-атлантската позиција за западниот сојуз е исто така неприфатливо.
Изгледот на новата американска администрација и западниот сојуз предводен од него укажува на решеност да се стави крај на „незавршената работа“ со помош на евро-атлантската динамика и механизмот на НАТО и со тоа да се отстрани „огнената линија“ како пречка за целосна , ефективна и директна воздржаност на Русија и контрола и сузбивање на пенетрацијата на Кина во европски простор.
Горенаведените честитки и разни пораки веќе убедливо го потврдуваат тоа, а Косово и БиХ очигледно стануваат дел од геополитичката агенда на западниот сојуз на краток и среден рок со цел решавање на претходно поставената геостратешка шема и цел.
Ова го диктира веќе акутното ривалство на западниот сојуз со Русија и Кина во европскиот простор, кое доби стратешко значење за зајакнување на сопствената трансатлантска кохезија и обезбедување дополнителни аргументи за влијанија со глобално значење.
Оттука, секако следува засилената динамика на политичката, дипломатската, хибридната и сл. ангажман во нашиот преостанат дел од „огнената линија“.
Сепак, во исто време, сериозни предизвици и дилеми за понатамошното функционирање на новиот мултиполарен светски поредок, редефинирање на силите, моделите и формата на функционирање во него, што до одреден степен ги пробива овие области и има влијание врз исходот со „огнената линија“.
Што се однесува до нас, во сето ова неминовно влегуваме во период од најсериозните предизвици во поновата историја за српските државни и национални интереси. Накратко, ми се чини дека решеноста и упорноста во нивна одбрана без алтернатива останува многу јасна, и врз оригиналните принципи и правото на национален идентитет.
Политика / Миленко Каличанин, дипломат
