Секоја година илјадници луѓе купуваат возила со скриени дефекти и фалсификувана километража. Иако пазарот на половни автомобили се стабилизира со враќање на нивоата пред пандемијата, транспарентноста останува главен проблем.
Компанијата за податоци за возила carVertical ја спроведе својата годишна студија за транспарентност на пазарот за да процени кои земји се најризични за купување користено возило.
Србија годинава падна за едно место, од 18 на 19 од 25 земји. Хрватска се рангираше на 15. место, Унгарија на 17, а Романија на 22. место. Платформата се уште не ја третира Македонија.
Враќањето на километражата и претходните оштетувања сè уште се честа појава на српскиот пазар
Истражувањето на компанијата carVertical спроведено помеѓу октомври 2023 и септември 2024 година покажа дека во Србија 4,1% од автомобилите имаат фалсификувана километража, со просечна корекција од 80.405 километри.
Бидејќи цената на автомобилот директно зависи од километражата, возачите кои ги купуваат овие возила плаќаат многу повисока цена отколку што треба.
Иако стапката на автомобили со лажна километража падна од 5,3% во претходното истражување, просечната лажна километража се зголеми. Овој проблем придонесува за пад на Србија на индексот на транспарентност.
Загрижувачка е и статистиката за оштетените автомобили: повеќе од една третина (38,5%) од сите возила проверени на платформата carVertical во Србија учествувале во сообраќајни несреќи, со просечна вредност на штета од 363.000 динари.
Ситуацијата беше малку подобра во 2023 година, со 37,9% од оштетените возила. Но, просечната вредност на штетата тогаш беше поголема и изнесуваше 438.000 динари.
Купувачите на возила увезени во Србија се изложени на најголем ризик од купување автомобили со фалсификувана километража или скриени оштетувања.
Според Матас Бузелис, експерт за автомобили и главен службеник за комуникации во carVertical, возилата со меѓународно тргување се до 4 пати поподложни на измама со километражата.
Дури 77,6% од сите половни автомобили во Србија се увезени од други земји, што е значително над европскиот просек.
Возачите треба да бидат внимателни кога купуваат увезени возила поради потенцијални скриени дефекти или фалсификувани документи.
Просечната старост на купените половни автомобили во Србија е 9,3 години, што претставува релативно млад возен парк во споредба со другите источноевропски земји, но сè уште има проблеми со транспарентноста.
Британскиот пазар сè уште е број еден
Како и во претходните години, Велика Британија имаше најтранспарентен пазар на половни автомобили од сите земји опфатени со истражувањето. Само 2,1% од возилата имале фалсификувана километража, додека 17,8% од возилата биле оштетени.
За разлика од континентална Европа, во ОК доминираат автомобили со волан од десната страна, кои главно се возат низ целата земја во текот на нивниот животен век, при што само 2% од тестираните возила се увезени.
Италија, Швајцарија, Германија и Шведска се меѓу петте најтранспарентни земји.
„Купувачите на половни автомобили во Западна Европа и Скандинавија се помалку изложени на ризик од измама со километражата или скриена штета. Благодарение на построгите закони, купувачите можат да бидат посигурни во историјата и квалитетот на автомобилот што го купуваат“, вели Бузелис.
Словенија е единствената источноевропска земја која успеа да се најде меѓу првите 10 кога станува збор за транспарентноста на пазарот, заземајќи го 10-то место.
Транспарентноста на пазарот во Источна Европа е непроменета
Најмалку транспарентни земји во истражувањето беа Украина, Латвија, Литванија, Романија и Естонија. Овие пазари и минатата година имаа најнизок ранг.
Голем број автомобили со фалсификувана километража и оштетувања, застарен возен парк и високи стапки на увоз придонесуваат овие пазари да се сметаат за многу нетранспарентни и ризични.
„Ситуацијата на пазарот на половни автомобили во Источна Европа не е променета. Бидејќи само мал број измамници се казнуваат за фалсификување на километражата или криење на дефекти, оваа штетна практика веројатно ќе продолжи долго време.
Исто така, зголемен број на дизел автомобили се движат од запад кон исток, што укажува на потенцијален недостиг на дизел возила во иднина“, објаснува Бузелис.
Најголем број случаи на измама со километражата меѓу европските земји е забележан во Летонија (11,1%) и Украина (9,6%).
Најголем број на оштетени автомобили се пронајдени во Полска (62,1%) и Словачка (60,5%).
Како се одредува индексот на пазарна транспарентност?
Истражувањето вклучи извештаи за користени возила купени од корисниците на carVertical помеѓу октомври 2023 и септември 2024 година.
Индексот на пазарна транспарентност се одредува врз основа на шест индикатори:
Процент на автомобили со фалификувана километража
Просечна фалсификувана километража (во километри)
Процент на оштетени автомобили
Релативна сума на штета
Процент на увезени половни автомобили
Просечна старост на проверени автомобили
Бидејќи овие критериуми немаат исто влијание врз транспарентноста на пазарот, на секој фактор му се доделува различна тежина.
На пример, бројот на километри со намалена километража е поважен од просечната старост на проверените автомобили во одредена земја.
© Vecer.mk, правата за текстот се на редакцијата
