Претставниците на десничарската партија „Браќа на Италија“ на премиерката Џорџија Мелони сакаат големите златни резерви на Италија да станат „јавна сопственост“ и во оваа смисла предлагаат измени во Законот за буџет.
Поточно, тие сакаа да ја вклучат следната реченица во законот: „Златните резерви управувани и чувани од Банката на Италија ѝ припаѓаат на државата во име на италијанскиот народ“, пишува Дојче Веле.
Во меѓувреме, зборот „држава“ беше отстранет од нацртот и сега само вели дека златните резерви „му припаѓаат на италијанскиот народ“. Во таа најнова верзија, експлицитно се повикува и на правилата на Европската Унија што ја штитат независноста на централната банка.
Кои се мотивите на италијанската влада?
Десничарските политичари во Италија со години бараат златните резерви на централната банка да бидат прогласени за јавна сопственост.
Во позадина на ова барање е фактот дека Банката на Италија формално е приватна централна банка. Нејзини акционери се банки и осигурителни компании.
Денешната премиерка Мелони предупреди за опасноста од можна „експропријација“ на нешто што му припаѓа на италијанскиот народ пред повеќе од десет години, кога беше во опозиција.
Сепак, приватните акционери на Банката на Италија немаат никакво правно или практично влијание врз монетарната политика или врз начинот на кој се користат резервите на злато.
Критичарите ја обвинуваат Мелони дека ги ставила едни од најголемите резерви на злато во светот под државна контрола. Ова би можело да го отвори патот владата да го продаде скапоцениот метал - на пример за да го покрие огромниот буџетски дефицит на Италија.
Интервенција на Европската централна банка
Звуци за тревога во Европската централна банка (ЕСБ) во Франкфурт. Во официјално соопштение објавено на почетокот на декември, тие за прв пат ги повикаа италијанските власти да го „преиспитаат“ нацрт-законот.
Тоа „не е тривијално прашање“, јасно стави до знаење претседателката на ЕЦБ, Кристин Лагард. На крајот на краиштата, додаде таа, довербата во стабилноста на еврото и во кредибилитетот на резервите зависи, меѓу другото, од отсуството на политичко мешање.
Оваа недела, ЕЦБ сигнализираше дека смета дека и новата, ревидирана формулација на законската иницијатива е проблематична.
Креаторите на монетарната политика во ЕЦБ сè уште не гледаат никаква конкретна цел на нацрт-законот, но проценуваат дека институционалната независност на Банката на Италија е загрозена и се повикуваат на договорите на ЕУ.
Имено, во рамките на Европскиот систем на централни банки (ЕСЦБ), чувањето и управувањето со златните резерви е под исклучива надлежност на националната централна банка на секоја земја-членка.
Дали еврото е во опасност?
Доколку италијанската влада добие пристап до резервите на централната банка, не само што ќе биде доведена во прашање институционалната независност на Банката на Италија, туку оваа реформа на сопственичката структура на италијанската централна банка би можела да стане преседан за другите земји во рамките на ЕСЦБ.
Доколку Рим навистина може да продаде дел од своите златни резерви, на пример, за да пополни буџетски дупки, тоа би било еден вид „кршење на браната“. Огромни сомнежи за стабилноста на еврото би се појавиле на берзите - а довербата е најважната валута на финансиските пазари.
2.452 тони злато
Италијанската централна банка поседува една од најголемите резерви на злато во светот - само САД и Германија имаат повеќе. Банката на Италија поседува 2.452 тони злато. За споредба: Американската федерална резерва поседува 8.134 тони злато, а германската Бундесбанка 3.350 тони.
По Втората светска војна, Италија остана само со 20 тони злато. Нацистите, со помош на фашистичката италијанска влада, ги ограбија поголемиот дел од резервите.
Сепак, благодарение на високите извозни суфицити во втората половина на 20 век, девизните приходи на централната банка драматично се зголемија. Дел од нив беа инвестирани во злато. Со текот на годините, количината на италијанско злато остана во голема мера непроменета - но нејзината вредност неодамна вртоглаво се зголеми.
Златните резерви на Италија моментално вредат околу 280 милијарди евра - речиси 13 проценти од бруто домашниот производ на Италија. Причината за ова е наглиот пораст на цените на златото.
Во октомври, тој скапоцен метал достигна рекордни 4.307 долари за унца на Лондонската берза, откако на почетокот на годината беше околу 2.600 долари. Моментално, цената на златото се зголеми за повеќе од 60 проценти од почетокот на годината.
Што би добила Италија со продажбата на своите златни резерви?
Според медиумските извештаи, италијанскиот министер за економија Џанкарло Џорџети има намера да напише писмо до претседателката на Европската централна банка, Лагард, во кое ќе ги објасни мотивите на италијанската влада: Рим наводно нема намера да ја поткопа независноста на италијанската централна банка - тоа е „симболична формулација“, а не фундаментална промена во законот.
„Не сме заинтересирани да продаваме злато, ниту да го користиме на кој било друг начин. Ова е принципиелна изјава со која немаме намера да предизвикаме меѓународен скандал“, рече Марко Оснато, претставник на „Браќата на Италија“, партијата на премиерот Мелони. Останува да се види дали тоа ќе биде доволно убедливо за ЕЦБ.
Ова јасно се покажува со едноставна пресметка: дури и ако Италија ги продаде сите свои резерви на злато и собере околу 280 милијарди евра, владата не може ниту да почне да го решава проблемот со нејзиниот долг. Националниот долг на Италија, кој надминува три трилиони евра, е повеќе од десет пати поголем од тој износ. Во рамките на Европската Унија, само Франција има повисок апсолутен национален долг.
Британското искуство
Историјата предупредува: под премиерот Тони Блер и неговиот министер за финансии Гордон Браун, Обединетото Кралство продало речиси 400 тони злато од 1999 година по просечна цена од 275 долари за унца. Тоа донело околу 3,5 милијарди долари во британскиот буџет.
Тоа беше сериозна грешка, бидејќи златото се продавало по историски ниски цени. Имено, во тоа време златото се тргувало на најниско ниво во претходните 20 години - коментаторите подоцна го нарекоа „Брауново дно“.
Пропуштено е значително зголемување на вредноста, бидејќи цената на златото се зголемила повеќе од четиринаесет пати од тогаш. За споредба, денес златните резерви продадени од британскиот министер Браун би вределе повеќе од 50 милијарди долари, пишува Дојче Веле.
© Vecer.mk, правата за текстот се на редакцијата
