Овој пат - тоа е земја која со децении се смета за најважен и најблизок партнер на САД – Канада.
Министерот за одбрана на земјата, Бил Блер, објави дека неговиот ресор активно ги разгледува потенцијалните алтернативи на стелт-ловецот Ф-35. Оваа одлука може драматично да ги промени плановите за модернизација на флотата на Кралските канадски воздухопловни сили (RCAF).
Овој потег доаѓа по пошироката реконструкција на владата по оставката на премиерот Џастин Трудо и зголемените дипломатски тензии меѓу Канада и САД за време на вториот мандат на претседателот Доналд Трамп, пишува порталот Аеротајм.
„Премиерот ми наложи да ги истражам опциите и да разговарам со други извори, особено кога има можност да составиме нови авиони во Канада“, рече Блер во интервју за канадската јавна телевизија CBC.
Со оглед на тоа што шведскиот Saab веќе понуди опција JAS 39 Gripen да биде склопен и одржуван од канадската индустрија доколку биде избран во процесот на набавка на воени авиони, изборот изгледа прилично стеснет во овој момент.
Иако Канада веќе делумно платила за почетната серија од 16 авиони Ф-35А, изјавите на Блер сугерираат дека RCAF можеби нема да го реализира целосното купување на 88 авиони, како што првично беше планирано. Ова може да доведе до тоа Канада да одржува мешана флота на ловци, балансирајќи помеѓу Ф-35 и алтернативен авион.
Прегледот на Канада за набавката на Ф-35 е дел од поширокиот тренд на скептицизам меѓу сојузниците во врска со програмата. Португалскиот министер за одбрана Нуно Мело најави дека неговата земја исто така ги разгледува плановите за потенцијално замена на старите Ф-16 со Ф-35, иако сè уште нема донесено конечна одлука, а како главна причина ја наведува непредвидливоста на политиките на новата администрација во Вашингтон.
Односот на Канада со програмата Ф-35 е турбулентен од нејзиниот почеток во 2010 година, кога владата на тогашниот премиер Стивен Харпер се обврза да купи 65 авиони Ф-35А за 8,6 милијарди долари без да спроведе конкурентен тендер. Оваа одлука беше во согласност со статусот на Канада како партнер од ниво III во програмата Joint Strike Fighter (JSF), при што Канада инвестираше приближно 613 милиони долари во нејзиниот развој.
Сепак, изборната кампања на Џастин Трудо во 2015 година се фокусираше на поништување на оваа набавка. Трудо го критикуваше недостатокот на конкуренција и вети дека ќе избере поевтина алтернатива која подобро ќе одговара на одбранбените потреби на Канада. По доаѓањето на власт, неговата влада официјално ја откажа наредбата, но го задржа партнерството во програмата JSF.
Во 2017 година, Канада го започна проектот Future Fighter Capability Project (FFCP) за да најде замена за старите CF-18 Hornets. Натпреварот првично вклучуваше F/A-18 Супер Хорнет на Боинг, Еурофајтер Тајфун на Ербас, Рафал на Дасо и Грипен на Сааб.
Сепак, тендерот набрзо се стесни: Дасо се повлече во 2018 година, а една година подоцна и Ербас се откажа, тврдејќи дека тендерските услови го фаворизираат Локхид Мартин. До крајот на 2021 година, Супер Хорнет на Боинг беше дисквалификуван од канадската влада, оставајќи само двајца конкуренти: Ф-35 на Локхид Мартин и Грипен на Сааб. На 28 март 2022 година, Канада го потврди својот избор на Ф-35, наведувајќи ја неговата интероперабилност со НОРАД и силите на НАТО.
© Vecer.mk, правата за текстот се на редакцијата
