Американскиот претседател Доналд Трамп речиси го распуштил НАТО во 2018 година, но европските сојузници успеаја да го убедат да ги зголеми воените трошоци, пишува поранешниот генерален секретар на Алијансата, Јенс Столтенберг, во своите мемоари.
Норвешкиот политичар беше на чело на НАТО 10 години, а беше заменет од поранешниот холандски премиер Марк Руте дури минатата година.
Мемоарите на Столтенберг, насловени „На мојата стража“, ќе бидат објавени на 23 октомври, но британскиот „Гардијан“ веќе објави пасус што се однесува на тогашниот и сегашниот американски претседател.
„Внимавајте, ако си заминеме, си одиме. Вие очајно ви треба НАТО. Ние не“, рече Столтенберг во телефонски разговор пред самитот на блокот во јули 2018 година.
„Ако САД се повлечат, Алијансата е мртва, а Трамп ја префрли одговорноста за тоа на мене“, беше реакцијата на Столтенберг.
На самитот во Брисел на 12 јули 2018 година, американскиот претседател јавно ги повтори своите зборови: „На Америка не ѝ е потребен НАТО. Зошто да продолжам да плаќам за оваа организација кога не ми е потребна?“
Во 2014 година, НАТО постави цел сите земји-членки да пренасочат два проценти од својот БДП за одбрана, со рок до 2024 година. Трамп дојде вооружен со бројки и почна да ги критикува европските лидери за нивната глупост:
„Белгија, 0,9 проценти, тоа е помалку од еден процент. Хрватска - навистина сум разочаран од тебе, не верувам, само 1,26 проценти, мора да се чувствуваш мизерно - Естонија, два проценти, ти благодарам! Франција, 1,79 проценти, не е лошо, Емануел, не е лошо, но не си долго претседател, веројатно ќе падне. Германија, 1,2 проценти, ајде Ангела, што е ова?“
Ангела Меркел протестираше дека Германија не може да ги зголеми трошоците поради закони, коалиции, внатрешна политика, но Трамп остро рече дека не е заинтересиран и дека Американците се „идиоти“ затоа што трошат 4,2 проценти за војската.
„Заминав. Нема причина да останам“, рече Трамп во еден момент.
Според Столтенберг, катастрофата била избегната само затоа што Руте изјавил дека Европејците веќе инвестирале 33 милијарди долари во војската откако Трамп е избран, а самиот Столтенберг ги молел другите лидери да седнат и да молчат за да не му се налутат на американскиот претседател.
Коментирајќи го текстот на Столтенберг, францускиот коментатор за надворешна политика Арно Бертран истакна дека тоа покажува целосно отсуство на каков било европски суверенитет и дека целото НАТО, а со него и ЕУ, во основа само реагираат на постапките на Американците.
Според него, заканата на Трамп дека САД ќе го напуштат НАТО „во суштина била понуда за стратешка автономија на златен послужавник“, но Европејците ја вложиле целата своја енергија за да го зачуваат статус квото.
„Сите се тркаа да му покажат на тато Трамп колку добри деца се, со емотивни молби од гледна точка на целосна зависност. Никој не беше подготвен, немаше стратешки одговор никаде“, напиша Бертран на мрежата X (Твитер).
Тој конкретно го критикуваше Столтенберг за тоа што напишал дека „имал интуиција“ дека Хилари Клинтон ќе победи на изборите во САД во 2016 година, па затоа не бил подготвен за Трамп и за тоа што го чекал исходот од гласањето на прием „каде што се служеле хамбургери“.
„Целиот пасус, а можеби и книгата, е опсесија со Американците: што мислат, што сакаат, што би можеле да направат“, се жали Бертран и додава дека „Европа тешко постои како субјект со свои интереси или цели, туку само како објект што реагира на постапките на Американците“.
Столтенберг звучи како некој што се фали со својата неспособност како голем успех, заклучи францускиот коментатор.
© Vecer.mk, правата за текстот се на редакцијата
