Германскиот канцелар Фридрих Мерц предупреди дека Европа мора да се подготви за темелна промена во трансатлантските односи, истакнувајќи дека безбедносните гаранции на Соединетите Американски Држави кон Европа постепено слабеат.
Зборувајќи во саботата на Конгресот на Христијанско-социјалната унија (CSU) во Минхен, Мерц рече дека ерата на таканаречениот „Pax Americana“ - повоениот поредок во кој САД со децении ја гарантираа европската безбедност - во голема мера е завршена.
Тој предупреди дека Европејците не треба да бидат залажани од очекувањето дека американската надворешна политика ќе се врати на старата предвидливост по Доналд Трамп, нагласувајќи дека стратешките приоритети на Вашингтон се менуваат со години.
„Трамп не се појави преку ноќ, а американската политика нема да се промени преку ноќ“, рече Мерц, додавајќи дека идното американско раководство може да биде уште помалку подготвено да ја гарантира безбедноста на Европа.
Германскиот канцелар ги повика европските земји посилно да ги развиваат своите одбранбени капацитети и да ја зајакнат стратешката автономија на континентот, нагласувајќи дека Европа мора да може да се брани.
- Мораме да се грижиме за себе. Впрочем, не сме толку слаби, а не сме ни мали - рече Мерц.
Во исто време, Мерц предупреди на опасноста од прекумерни отстапки кон Москва во напорите за завршување на војната во Украина, оценувајќи дека политиката на попуштање само дополнително ќе го охрабри Кремљ.
Според него, рускиот претседател Владимир Путин нема да застане кај Украина, туку се обидува да ги прецрта европските граници и да ја врати контролата врз делови од поранешниот Советски Сојуз, што претставува долгорочна закана за безбедноста на Европа.
Што е PAX AMERICANA
Pax Americana (латински за „Американски мир“) ја опишува ерата на релативна глобална стабилност и ред, првенствено од 1945 година па наваму, одржувана од доминантната економска, воена и политичка сила на Соединетите Американски Држави по Втората светска војна, поттикнувајќи ги меѓународните институции, трговијата и либералниот светски поредок предводен од САД, иако честопати обележан со конфликти преку посредници и дебати за неговите вистински придобивки и континуирана релевантност.
Клучни карактеристики
Поредок по Втората светска војна: Воспоставен од страна на американското раководство при создавање институции како ООН и Бретон Вудс системот, обликувајќи ги глобалните финансии со американскиот долар како резервна валута.
Хегемонистичка стабилност: Воената сила на САД и сојузите (како НАТО) ги одвратија војните од големи размери, нудејќи им безбедност на сојузниците во замена за придржување кон неговите норми.
Економска интеграција: Промовираа слободна трговија, отворени пазари и капитализам во американски стил, интегрирајќи многу нации во економска сфера центрирана кон САД.
„Долг мир“: Период на неколку големи војни меѓу големите сили, иако САД се вклучија во бројни директни и преку посредници војни (Кореја, Виетнам, итн.) во својата сфера.
Еволуција и дебати
Студена војна: Дефинирана од американскиот наспроти советскиот блок, со Pax Americana што го опфаќаше „Слободниот свет“ под заштита на САД.
По студената војна: Се прошири глобално, но се соочи со предизвици од растечките сили како Кина и внатрешните политички промени во САД.
Тековна состојба: Многумина тврдат дека нејзиниот врв поминал или завршува, наведувајќи ја растечката мултиполарност, предизвиците за американското лидерство и повиците за отстапување од стариот систем.
Значење
Тоа претставува отстапување од европската империјална доминација кон американското лидерство, создавајќи единствена форма на меѓународен систем базиран на споделени (иако понекогаш оспорени) вредности и моќ.
Концептот помага да се објасни глобалната динамика по 1945 година, вклучувајќи го ширењето на либералната демократија, глобализираната трговија и американското културно влијание.
© Vecer.mk, правата за текстот се на редакцијата
