2024 година беше најтоплата во Европа откако се измерени и забележани температури, што има застрашувачки последици. Но, има и позитивни вести, се наведува во најновиот климатски извештај, пишува Дојче веле.
Ниту еден друг континент не се загрева толку брзо како Европа. Ова го покажува извештајот за состојбата на климата во Европа „Состојба на европската клима 2024“, објавен овој вторник (15.04).
Според тој извештај, минатата година биле надминати бројни температурни прагови, а биле забележани и негативни рекорди.
Исланд е единствениот исклучок
Автори се околу 100 научници од програмата на ЕУ за следење на климатските промени Коперник и Светската метеоролошка организација.
Целата Земја се загреала во просек за околу 1,3 степени Целзиусови од индустријализацијата. Во Европа е 2,4 степени. Освен во Исланд, каде што беше постудено од вообичаено, минатата година цела Европа забележа натпросечни температури.
„Температурите на морето беа исклучително високи, нивото на морето продолжи да расте, ледените плочи и глечерите продолжија да се топат“, објаснува Саманта Бурџис, една од главните автори на извештајот.
И на глобално ниво, минатата година беше најтопла досега.
- И ова додека концентрацијата на стакленички гасови во атмосферата продолжува да расте и во 2024 година повторно ќе достигне рекордни вредности. Од 1980-тите, Европа се загрева двојно побрзо од глобалниот просек, додава Бурџис.
Поплавите и горештините ги загрозуваат луѓето и инфраструктурата
„Ова има далекусежни последици. Климатските промени предизвикани од човековата активност не се однесуваат само на глобалните просеци. Тие имаат последици на регионално и локално ниво“, вели Флоренс Рабиер, генерален секретар на Европскиот центар за временски прогнози со среден опсег, кој соработува со Коперник.
Без разлика дали се работи за поплави, екстремни горештини, бури или суши - животите на околу 750 милиони луѓе во Европа се повеќе се погодени од екстремните временски услови - поттикнати од климатските промени предизвикани од човекот.
Во Валенсија, Шпанија, повеќе од 220 луѓе загинаа во поплавите минатата година во октомври и ноември. Количеството на врнежи за само неколку часа ги сруши сите досегашни рекорди и уништи автомобили, куќи и инфраструктура. Штетата се проценува на повеќе од 16 милијарди евра.
Пред тоа, бурата Борис веќе предизвика поплави во осум источноевропски земји долж речните текови долги илјадници километри.
Според проценките, 413.000 луѓе беа погодени од невремето и поплавите во Европа минатата година, а најмалку 335 луѓе ги загубија животите.
Бројот на денови со екстремно топлотно оптоварување во 2024 година беше втор најголем откако се направени мерењата. Особено топло и суво беше во Источна Европа. Југот повторно доживеа големи суши, дури и во текот на зимата.
На запад од Европа, пак, врнеше исто толку ретко од 1950 година. Комбинацијата на суша и обилни врнежи значително го зголемува ризикот од поплави, бидејќи тврдата, исушена почва не може да апсорбира големи количини вода за кратко време. Ова брзо создава опасни текови на вода.
На градовите им е потребна подобра заштита
- Секој дополнителен дел од степенот на зголемување на температурата е важен бидејќи ги зголемува ризиците за нашите животи, економијата и планетата. Адаптацијата е неопходност, рече генералниот секретар на СМО, Селест Сауло при претставувањето на извештајот.
Иако емисиите кои ги поттикнуваат климатските промени продолжуваат да растат ширум светот, има добри вести: Европа произведе повеќе енергија од сончева енергија, ветер и биомаса во 2024 година од кога било досега.
45 отсто од електричната енергија доаѓа од обновливи извори кои се прифатливи за климата.
Но, државите мора да преземат мерки што е можно побрзо, особено во однос на заштитата од поплави и топлотен стрес, предупредуваат научниците.
Саманта Бурџис предупредува дека долгорочното глобално затоплување над 1,5 степени може да доведе до дополнителни 30.000 смртни случаи во Европа поради екстремните горештини.
Во извештајот се истакнува дека повеќе од половина од европските градови веќе развиваат планови за прилагодување на екстремните временски услови и подобра заштита на своите граѓани.
Париз, Милано, Холандија и Глазгов предничат. Таму забрзано се развива инфраструктурата за заштита на климата, се шират зелените површини за да се разлади градот, а интензивно се спроведуваат мерки за заштита од поплави.
© Vecer.mk, правата за текстот се на редакцијата
