Германија официјално побара од САД да купи системи за лансирање „Тајфон“, кои испукуваат ракети „Томахавк“ со дострел од околу 2.000 километри, потврди министерот за одбрана Борис Писториус.
Набавката на овие системи, претходно забранета со сега веќе непостоечкиот Договор за INF, значително би ги зајакнала одбранбените капацитети на Германија во време на затегнати односи со Русија поради војната во Украина.
Иако системот привремено би ја пополнил постојната празнина додека Европа не развие свои ракети, Писториус изразува сомнежи за подготвеноста на САД да го исполнат своето ветување од 2024 година за нивно распоредување во Германија. Конечната одлука сè уште се чека, а планираната имплементација треба да започне од 2026 година.
Русија остро реагираше на ова соопштение, предупредувајќи дека распоредувањето на системот „Тајфон“ од страна на Германија може да значи крај на нејзиниот едностран мораториум за распоредување слични ракети.
Ситуацијата потсетува на кризата од 1980-тите, кога Европа се најде на работ на конфликт, што предизвика масовни протести.
Тоа беше еден од најопасните моменти од Студената војна во Европа, кога континентот повторно стана клучно бојно поле меѓу САД и Советскиот Сојуз.
Кризата започна кон крајот на 1970-тите со распоредувањето на советските балистички ракети SS-20, кои беа мобилни, прикриени и способни да носат повеќе нуклеарни боеви глави до цели низ Европа. Нивната инсталација создаде чувство на ранливост во земјите на НАТО, особено во Западна Германија.
Во 1979 година, НАТО одговори на таканаречената „двојна одлука“ - најава за распоредување на американски ракети Першинг II и крстосувачки ракети, но со покана до Советите да преговараат за разоружување.
Советскиот Сојуз не се согласи веднаш на разговорите, а распоредувањето продолжи, што дополнително го поттикна стравот од нуклеарна војна на европско тло.
Ова доведе до невиден бран антинуклеарни протести, при што милиони граѓани низ цела Европа излегоа на улиците за да бараат мир и разоружување.
Кризата траеше до 1987 година, кога конечно беше потпишан Договорот за нуклеарни сили со среден дострел (Договор за ИНФ), со кој двете страни се согласија да ги отстранат и уништат своите ракети со среден дострел во Европа.
Договорот беше клучен момент на деескалација во доцната фаза од Студената војна и симбол на можноста за дијалог и покрај длабоките идеолошки поделби.
Денес, иако обновено се зборува за распоредување слични системи, сеќавањето на таа криза добива ново значење.
© Vecer.mk, правата за текстот се на редакцијата
