Тројцата бугарски државјани кои беа прогласени за виновни за шпионажа за Русија во март присуствувале на настан одржан во Вестминстерската палата, откри истрага на Би-Би-Си.
Орлин Русев, Бисер Замбазов и Катрин Иванова беа присутни на дебатата за Брегзит во една од просториите на собраниската комисија во мај 2016 година.
Фотографиите објавени на социјалните мрежи, пронајдени од Би-Би-Си, ги прикажуваат шпионите во друштво на претставници на европски политички партии. Портпаролот на парламентот изјави дека парламентот е јавна зграда, но безбедносните протоколи се „строги“.
Две лица кои го познавале Орлин Русев во тоа време потврдиле дека тој е човекот на фотографиите од настанот во Долниот дом. Би-Би-Си визуелно ги прегледа фотографиите за да го потврди присуството на Џамбазов. Иванова е видлива и на фотографиите и е на списокот на луѓе кои го најавиле своето доаѓање.
Користењето на просторот за настанот беше спонзорирано од поранешната пратеничка од Вест Хем, Лин Браун, сега бароница Браун од Силвертаун. Таа беше номинирана за доживотна бароница од премиерот Кир Стармер. За Би-Би-Си изјави дека „апсолутно не се сеќава“ на инцидентот и не верува дека „некогаш се сретнала или разговарала со нив тројцата“. Нема индикации дека организаторите на настанот или другите учесници направиле нешто погрешно. Катрин Иванова, заедно со Тихомир Иванчев и Вања Габерова, беше прогласена за виновна за кривични дела извршени помеѓу август 2020 и февруари 2023 година, по четиримесечно судење во лондонскиот Олд Бејли.
Работеле низ цела Европа
Русев, водачот на шпионска ќелија во Обединетото Кралство, и Џамбазов, неговиот главен помошник, претходно се изјаснија за виновни заедно со уште едно лице, Иван Стојанов. Заедно, тие спроведоа операции за надзор низ цела Европа со цел следење на непријателите на режимот на Владимир Путин, вклучувајќи ги истражувачките новинари Христо Грозев и Роман Доброхот, како и руски дисиденти и политички личности.
Сите шестмина, сите со седиште во Велика Британија, ќе бидат осудени оваа недела. Претходна истрага на Би-Би-Си идентификуваше и лоцираше две жени кои беа дел од групата надвор од Велика Британија и кои сè уште се на слобода. Операциите на шпионската ќелија биле координирани од Русија од Јан Марсалек, поранешен австриски финансиски директор за кој се вели дека се крие во Москва откако избегал од обвиненија за измама во Германија во врска со пропаѓањето на компанија за обработка на плаќања. Марсалек е соработник на руските разузнавачки служби. Десетици илјади пораки преку Телеграм меѓу Марсалек и Русев, кои беа запленети од британската полиција, укажуваат на тесна соработка со „пријателите во Русија“ на Марсалек.
Настанот во парламентот го организирале лидерите на европските партии?
Е-поштата што ја виде Би-Би-Си покажува дека Русев веќе бил во контакт со Марсалек во времето на парламентарниот настан во мај 2016 година.
Откако се преселил во Велика Британија во 2009 година, Русев работел како главен директор за технологија во фирма за финансиски услуги. Оваа работа исто така барала од него повремено да престојува во Русија.
Сепак, Би-Би-Си дознава дека тој бил отпуштен во 2012 година откако било откриено дека проневерил значителни средства, 130.000 долари (околу 98.000 фунти) во период од шест месеци. Откако беше отпуштен, Русев продолжи да се претставува како легитимен бизнисмен на професионални настани. Настанот во парламентот беше организиран и присуствуваа претставници на европски политички партии, вклучувајќи ја и Бугарската социјалистичка партија (БСП), на која Џамбазов и Иванова ѝ се приклучија на почетокот на 2016 година. За време на судењето, како доказ беше воведена преписка меѓу Замбазов и Русев, во која првиот се фали со политички врски во „горниот ешалон на БСП“.
Шпиони ги организираа и бугарските избори
Од 2015 година, преку амбасадата, Џамбазов активно учествувал во организацијата на бугарските избори во Обединетото Кралство. Иванова и Габеров исто така биле вклучени во оваа работа во различно време. Фотографиите од парламентарниот настан, објавени на Фејсбук, ги прикажуваат Русев, Џамбазов и Иванова како седат зад Георги Пирински, поранешен комунист роден во САД, кој беше претседател на Бугарското национално собрание. Во времето на инцидентот, тој бил член на БСП, која ја наследи Комунистичката партија на Бугарија во Европскиот парламент во 1990 година. Други учесници на фотографиите се Роберто Сперанца, кој беше министер за здравство на Италија во владата на Џузепе Конте од 2019 до 2022 година, претставници на Социјалдемократската партија на Романија и член на Лабуристичката партија. На веб-страницата на БСП објавена пред настанот, беше напишано дека ќе учествуваат „претставници на сите парламентарни партии во британскиот парламент“. Не е познато дали ова навистина се случило.
„Ова мора да се истражи“
Пратеникот Сер Иан Данкан Смит, поранешен лидер на Конзервативната партија, рече дека парламентот треба да испита дали групата продолжила да влегува во зградата.
„Парламентот треба да истражи што се случило таму“, рече тој. „Толку е лесно да се влезе и излезе... Внатре, случајно можам да се сретнам со пратеници, ги набљудувам, па дури и влегувам во нивните канцеларии ако не сме доволно внимателни“.
Портпаролот на парламентот изјави: „Парламентот е јавна зграда и ние сме домаќини на илјадници луѓе секоја недела. Имаме силни безбедносни протоколи и безбедноста на сите што работат во парламентот и посетителите е наш врвен приоритет. Членовите на двата дома можат да спонзорираат настани... по нивно барање“, додаде портпаролот.
Претходно беше изразена загриженост за безбедноста на парламентот во контекст на можна шпионажа од страна на странски земји. Во 2024 година, поранешниот парламентарен истражувач Кристофер Кеш, 30, се изјасни за невин по обвиненијата за шпионажа за Кина. Судењето за него и за Кристофер Бери (33) е закажано за октомври.
© Vecer.mk, правата за текстот се на редакцијата
