Во времето кога зборот „Европа“ звучеше како ветување за правда и напредок, Ангела Меркел се појави како симбол на стабилност и разум.
Но зад нејзиниот мирен лик се криеше страв , страв од ризик, од судир, од сопствената сенка.
Денес, кога погледот кон минатото е построг од кога било, се гледа дека таа стабилност беше градба од песок , и дека нејзината Европа беше сценарио на одложувања, калкулации и премолчени слабости.
Ерата на стабилност , блесок без темел
Меркел дојде во време кога Германија беше жедна за раководител кој ќе ја смири бучавата на политичките ветрови.
Таа ја понуди својата прагматична стабилност и ја постави Германија на врвот на економската моќ.
Индустријата ѝ беше двигател, извозот штит, а фискалната дисциплина , гордост.
Но под тој површински сјај растеше скриена слабост: зависност од рускиот гас, одложени инвестиции во иновации и загубена конкурентност.
Зад „економскиот чудотворен мит“ стоеше систем кој се потпираше на евтина енергија и политичка тишина.
Кога агресијата на Путин ја запали Украина, Германската стабилност се распадна како картонска тврдина.
Енергетската безбедност се претвори во криза, а Европа откри дека нејзината „водечка сила“ била заробеник на сопствената самоувереност.
Меркел и Путин , реалполитика што прерасна во зависност
Меркел ја градеше својата надворешна политика врз концептот „Wandel durch Handel“ – промена преку трговија.
Веруваше дека економската поврзаност со Русија ќе ја ублажи политичката агресија.
Но таа формула се претвори во најголемата европска заблуда на XXI век.
Кога Москва го анектира Крим и го разниша источниот фронт на Украина во 2014 година, Меркел не ја смени политиката , напротив, ја продолжи.
Северен ток 2 стана нејзиниот личен симбол за погрешна верба дека со трговија можеш да го укротиш авторитаризмот.
Така, Европа купуваше гас , а со тоа финансираше топови.
Преспанскиот договор и европската измама кон Македонија
Во 2018 година, Македонија ја направи жртвата што ниеден мал народ не би ја направил лесно, го прифати Преспанскиот договор, верувајќи во ветувањето на ЕУ дека откажувањето од дел од името ќе значи европска иднина.
Ангела Меркел беше гарант на тоа ветување.
Се зборува дека во нејзините дипломатски разговори со францускиот претседател Макрон стоело јасно начело: Македонија мора да ги започне преговорите без одлагање.
Но, кога времето дојде , Макрон го блокираше процесот.
Тоа не беше само политичка одлука , беше предавство. Франција, под водство на Макрон, ја погази последната точка на европската чесност.
Македонија која го исполни секој услов, беше оставена да чека во предворјето на ЕУ, додека некои други држави се туркаа напред со политички калкулации.
Од Шолц до Мерц, Германија без мит и без идол
По заминувањето на Меркел, Олаф Шолц ја презеде Германија во време на кризи и сомнежи.
Но неговиот мандат личи на продолжение на нејзиниот метод , тивок, без јасна визија, без храброст за пресврт.
Во сенка се појави Фридрих Мерц – човек што ја отвора темата за „германската вина“ и економската ерозија.
Германија денес се бори со растечка инфлација, скапа енергетска транзиција и опаѓање на индустриското производство.
Сликата на „европскиот мотор“ избледе.
Сега, дури и германските аналитичари признаваат: ерата на Меркел заврши не со триумф, туку со тивко признание дека стабилноста без визија е само застој.
Украина и европскиот кукавичлук
Украина е полигон каде се судрија зборовите на Меркел и реалноста на Путин.
Години Европа проповедаше дијалог, но во моментот кога требаше акција , изостана.
Меркел инсистираше на средби, на разбирање, на дипломатски јазик.
Но Путин не бараше дијалог , тој бараше предност.
Кога виде дека Европа нема сила, ја искористи слабоста.
Денес Украина ја плаќа цената за тој европски кукавичлук.
Илјадници животи се изгубени, а Меркел, дури и сега, зборува дека „не би направила ништо поинаку“.
Тоа е најтешката реченица за еден државник.
Макроновата лага и разнишаната доверба
Макрон ја презеде европската сцена со патетика за „нов почеток“.
Говореше за заедничка одбрана, за нова ера на интеграции, за „моќна Европа“.
Но кога Македонија ја бараше подадената рака , Макрон ја тргна.
Тоа е лага со дипломатски потпис. Лага што ја понижи Македонија, и го разоткри вистинското лице на ЕУ: унија која ветува еднаквост, но практикува кастиншка хиерархија.
Македонија со исправен ’рбет , не со патерици
Македонија нема да влезе во Европа со свиткан грб.
Не ни требаат патерици, туку ’рбет. Не молба, туку достоинство.
Политичарите што ќе ја водат оваа држава мора да ја разберат суштината , Европа не е подарок, туку тест на зрелост.
Ако ние сами не се исправиме, никој нема да нè исправи.
Македонија ќе оди кон ЕУ но не како питач, туку како држава со достоинство, историја и вера.
Резиме : Европа без компас, Македонија со вера и сила
Меркел ќе остане запаметена не по своите зборови, туку по своите премолчености.
Таа ја остави Европа во поларизација, Германија во криза и Балканот во неизвесност.
Макрон ќе биде запаметен како човекот што го претвори европскиот сон во дипломатски театар.
А Македонија?
Таа ќе опстане.
Со вера, со гордост и со исправен ’рбет.
Зашто ние не одиме во Европа за да бидеме никому ученици, туку за да покажеме дека достоинството е највисок европски идеал!
Коментар: Слободан Томиќ, новинар
© Vecer.mk, правата за текстот се на редакцијата
