Зошто Света Гора, на грчкиот полуостров Атос на Халкидики, е забранета за жени e прашање за кое нема јасен одговор. Според многумина тоа е општо правило за машките манастири во православието но, зошто на Атос нема и женски манастири? Најпосле, не е секаде според тоа правило, освен за Атос и Света Гора. До денес постојат само легенди и некои ислучоци.
Според легендата, Богородица еднаш отпловила таму на патот со светиот апостол Јован кон Кипар кога настанала голема бура. Тоа ги принудило да застната на полуостровот Атос, во близина на сегашното пристаниште на манастирот Ивирон.
Богородица излегла на брегот и воодушевена од убавинатаго замолила Исус да и даде благослов за полуостровот. Тогаш се слушнал глас: „Ова место нека биде твое наследство и твоја градина, рај и спасение за оние што бараат спасение“.
Од тој момент Света Гора ѝ била посветена на Богородица и затоа таму не било дозволен влез за други жени. Така вели легендата.
Но, нешто поконкретно објаснување вели дека Света Гора е место каде што живеат само машки монаси и дека на жените им е забрането да влегуваат за да не ги искушуваат и да им го одвлечат умот од мисијата. На пример, присуството на овчари се толерирало на полуостровот до 11 век, а потоа Вселенскиот патријарх строго го забранил и нивното присуство.
Причина? За овчарите често се знаело дека ги предизвикуваат и вознемируваат монасите, да им раскажуваат за земскиот свет надвор од Света Гора, и да ги повикуваат да го напуштат Атос па се случувало поради тоа манастирите да ги загубат своите монаси.
На полуостровот не смее да има ни женки животни?
Наводно, забраната се протега надвор од човечкиот свет, па присуството на женски домашни животни е забрането и на Света Гора.
Има само два исклучоци - мачки (кои ловат глувци и на тој начин ја чуваат храната, како и древните списи пронајдени во манастирските архиви) и кокошките (кои несат јајца чии жолчки се користат за правење бои што се користат во иконописот).
Во претхристијанско време, Атос всушност бил познат по своите политеистички храмови посветени на многу богови, а особено познат бил храмот на Зевс Мунјобија на самиот врв на планината. Населението исто така живеело околу овие места за богослужба, но кога и зошто биле раселени не е точно јасно.
Легендата вели дека во моментот кога Богородица зачекорила на брегот, паднале сите пагански храмови, вклучувајќи го и храмот на Зевс. Гледајќи го тоа, жителите на Атос го прифатиле христијанството и го изградиле дрвениот манастир на Свети Климент на местото на храмот на Зевс.
Историчарите сметаат дека арапските пирати се „главни виновници“ за раселувањето на населението од ова место. Ги тероризирале приморските градови на Халкидики, па луѓето избегале од Атос, а останале само неколку пустиници кои морските разбојници не ги гонеле бидејќи немаа ништо што може да се ограби.
Науката вели дека дури од VII век има пишани траги од Света Гора, која потоа станала прибежиште за монасите бегалци кои се повлекле пред исламските освојувачи.
Света Гора е формално основана како монашка заедница во 963 година, кога монахот Атанасије го основал манастирот Велика Лавра, денес најголемиот и најважен од 20-те манастири во Света Гора. Манастирот ја уживал заштитата на византиските императори, Русија и во долгиот период кога се распаднала Римската империја, а Руската империја сè уште не била издигната - помош и заштита од средновековна Србија.
Со векови српските владетели и нивните семејства давале пари и биле чувари на целиот Атос. Покрај манастирот Хиландар, ги изградиле манастирите Симонопетра, Григоријат и Свети Павле, каде неколку векови се служеле богослужби на српски јазик.
Сепак, има жена кој ја посетила Света Гора
Српскиот манастир Хиландар е единствен меѓу манастирите на Света Гора затоа што, според легендата, Богородица му дозволила на царот Душан да ја доведе својата сопруга царицата Јелена на ова место за да се спаси од чумата. Сепак, од почит кон светото, царицата всушност престојувала во Хиландарското пристаниште Хрусија, а на копно ја носеле во раце за да не стапне на земја и да не го прекрши законот.
Се споменува уште една Србинка како личност која можеби ја посетила Света Гора. Имено, манастирот Свети Павле го изградил деспотот Ѓураѓ Бранковиќ, а заедно со уште неколку светилишта го подарила ќерката на деспотот Мара.
Турските хроники наведуваат дека Мара во оваа прилика ја посетила Света Гора, додека манастирската традиција вели дека е точно дека последниот османлиски султан (таа била мажена за султанот Мурат II) бил основач, но дека таа не стапнала на почвата на полуостров токму затоа што знаела дека жените се забранети.
Затвор за непочитување на забраната
До почетокот на 20 век, на Света Гора можело да се оди преку Проблака, кој го поврзува полуостровот со копното.
Меѓутоа, откако некои жени почнале да го користат овој пат за тајно да влезат на Света Гора, грчките власти на тоа место подигнале висока ограда и строго забраниле влез на пешаци без разлика на полот. Казната за непочитување на оваа наредба е една година затвор.
© Vecer.mk, правата за текстот се на редакцијата
