Загриженоста не е без основа: помислата дека некој би можел да стане и да се обиде да отвори врата среде летот предизвикува вознемиреност и ја разгорува имагинацијата. Сепак, реалноста е многу помалку драматична: такво сценарио е физички невозможно, објави Телеграф.
Постојат строги правила во авијацијата, но во овој случај не се прописите тие што одлучуваат - тоа е физиката. Вратите на авионите едноставно не можат да се отворат за време на летот. Никој не може да ги отвори, без оглед на силата, волјата или намерата.
Вратите како запирачи на притисок: како функционира механизмот за заклучување
Кога се затворени на земја, вратите механички се вклопуваат во рамката на трупот и се заклучуваат со помош на сложен систем на лостови. Покрај механичката заштита, вратите на патничките авиони се дизајнирани да користат диференцијали на притисок како дополнителна безбедносна мерка. Кога авионот полетува и почнува да се искачува, надворешниот воздух станува поредок и притисокот однадвор опаѓа.
За патниците нормално да дишат за време на летот, во кабината вештачки се одржува стабилен внатрешен притисок. Во пракса, ова значи дека воздухот постојано се пумпа во кабината за да се создаде вишок притисок во споредба со надворешниот воздух. Оваа разлика во притисокот не е мала - на височини на крстарење, како што се 10.000 метри, разликата може да биде толку голема што сила од повеќе од еден тон дејствува на секој квадратен метар од вратата. Токму овој вишок притисок силно ја притиска вратата одвнатре и дополнително ја прицврстува на рамката на трупот, што го прави апсолутно невозможно да се отвори за време на летот.
Затоа не можете да ја отворите вратата како во автомобил или автобус. Повеќето врати во патничките авиони работат според таканаречениот принцип „тип на приклучок“ - прво влечат навнатре, а потоа ротираат или креваат. На надморска височина од 10.000 метри, притисокот едноставно не го дозволува ова. Ниту пилотот, ниту екипажот, ниту супер силниот патник - никој не може да го стори тоа, освен ако кабината не е депресирана (што е исклучително ретко и секогаш е знак за несреќа).
А што е со вратите за итни случаи?
Излезите за итни случаи, особено оние што се наоѓаат до седиштата на патниците, честопати предизвикуваат дополнителна вознемиреност кај патниците. Сепак, овие врати подлежат на истите закони како и главните врати - сè додека постои разлика во притисокот помеѓу внатрешноста на кабината и надворешниот воздух, тие се физички невозможно да се отворат. Иако рачката е достапна и работи лесно, механизмот нема да се ослободи додека внатрешниот притисок е поголем.
На некои модели, како што се Airbus A320 или Boeing 737, овие врати се дизајнирани да се „исфрлат“ од своите лежишта во итен случај, но ова е можно само на земја или само откако ќе се намали притисокот во кабината, како што е случајот за време на слетувањето.
Во пракса, системите за заклучување на вратите и нивното „вооружување“ (т.е. поврзување со лизгалки за евакуација) се надгледувани од обучен кабински персонал и се јасно пропишани во процедурите. Командата за „вооружување“ на вратите се дава пред полетување, додека деоружувањето се врши само по пристигнувањето на местото за патување.
Ever wondered the procedures of sercuring an airplane door… pic.twitter.com/mTE9V5mc76
— Salman (@SalmanGreen) May 9, 2025
Што се случува кога некој ќе се обиде?
Обидите за врати не се фикција - тие се документирана реалност. Со текот на годините, имало неколку инциденти каде патниците, од паника, под дејство на алкохол или поради психолошки проблеми, се обиделе да ги отворат вратите во лет. Сите овие обиди, се разбира, биле неуспешни. Сепак, тие се третираат како сериозен безбедносен инцидент. Авионите се итно пренасочуваат, патниците се ограничуваат и апсат при слетување. Во некои земји, таквото однесување е казниво со затворски казни.
Еден од највпечатливите примери се случил во 2023 година на летот на „Асиана ерлајнс“ од Даегу до Сеул. Патник успеал да ја отвори вратата на Ербас А321 додека авионот бил на последен пристап за слетување, на надморска височина од само 200 метри. Во тој момент, притисокот во кабината бил речиси еднаков на надворешниот притисок, па вратата можела да попушти. Девет лица биле хоспитализирани, а јужнокорејските власти веднаш вовеле задолжително предупредување пред летот со кое се забранува допирање на излезите за итни случаи.
Д.Б. Купер и вратата што навистина се отворила
Единствената личност за која знаеме дека всушност отворила врата во лет и избегала е легендарниот Д.Б. Купер. Во 1971 година, тој патувал со Боинг 727 со лажен идентитет и торба полна со пари, заканувајќи се дека ќе го бомбардира. Успеал да ги отвори задните скали на авионот и да скокне од него некаде над густите шуми на северозападниот дел на САД. Во тоа време, екипажите не знаеле дека задниот излез може да се спушти во воздух. Оваа епизода ја променила авиоиндустријата засекогаш - бил воведен механизмот на Куперовата крила, кој механички го блокира задниот излез за време на летот.
Вратите на авионите не се опасност - туку гаранција за безбедност
На илјадници летови секој ден, милиони патници влегуваат и излегуваат низ истите врати. Тие не се само премин - тие се херметичка бариера што ги одделува патниците од услови во кои едно лице не може да преживее без заштита. Дури и ако некој се обиде насилно да ги отвори, тоа едноставно не може да се случи - не поради забрани, туку затоа што законите на физиката не го дозволуваат тоа.
© Vecer.mk, правата за текстот се на редакцијата
