Лудилото за Дубаи чоколадото предизвикува недостиг од ф'стаци, додека опсесијата на Западот со мачата изврши притисок врз производството на јапонски чај во прав. Прашањата што природно се појавуваат се зошто не сме во можност да уживаме во работите на одржлив начин и дали социјалните медиуми се виновни за тоа.
Растојанието помеѓу фазите „нов производ станува вирална сензација“ и „побарувачката за производот за таа сензација станува проблематична“ се чини дека станува сè пократко и пократко. Најновиот виновник, чоколадото од Дубаи, успеа да предизвика криза во производството за само неколку недели.
Во еден момент, луѓето читаа текстови за тоа како состојките за десертот што станува светски тренд се ф'стаци, крцкав кадаиф, таан и млечно чоколадо. Набргу потоа, низ целиот свет се прошири веста дека чоколадото од Дубаи, кое стана популарно благодарение на трендот на ТикТок, предизвика меѓународен недостиг на ф'стаци.
Меѓутоа, во реалноста, патот од лудилото на социјалните медиуми до последиците во реалниот свет започнал малку подалеку во минатото.
Оригиналното чоколадо од Дубаи, создадено од „FIX Dessert Chocolatier“ и наречено „Can't Get Knafeh Of It“ (англиска игра на зборови за зборот kadaif во фразата „you can't get enough“) во чест на блискоисточниот десерт што беше инспирација, беше лансирано во 2021 година. Првата објава во која се фали овој десерт од 18 евра се појави кон крајот на 2023 година.
Потоа, како лавина, популарноста на деликатесот почна брзо да расте, само за наскоро да излезе од контрола.
Бројот на клипови на ТикТок растеше експоненцијално, продажбата се зголеми, а верзии на чоколадо со кадаиф и ф'стаци почнаа да никнуваат насекаде како печурки по дожд.
Познатиот бренд Lindt мораше да ја ограничи продажбата на две чоколади по лице во британските супермаркети Waitrose откако нивната верзија на ова чоколадо беше разграбена неколку пати.
Преку ноќ, чоколадото се претвори од нешто за кое повеќето луѓе никогаш не слушнале, во ставка на листите на најдобрите производи инспирирани од чоколадо од Дубаи на пазарот пред Велигден 2025 година.
Мрачната страна на хистеријата
Сега се соочуваме со неизбежната темна страна на оваа хистерија. Успехот на едно чоколадо доведе до глобален недостиг на ф'стаци и соодветно зголемување на нивната цена.
Ф'стаците се одгледуваат главно во САД и Иран, а залихите на овие јаткасти плодови веќе беа помали од вообичаеното благодарение на минатогодишната слаба жетва во Америка. Стратосферскиот пораст на чоколадото во Дубаи само го влоши проблемот.
„Светот на ф'стаците во моментов целосно пресуши“, изјави за „Фајненшл тајмс“ Џајлс Хекинг од трговецот со ореви „ЦЏ Хекинг“, додавајќи дека цените се зголемиле од 7,95 долари на 10,30 долари за фунта (453,5 грама) за само една година.
„Немаше многу залихи, па кога чоколадото дојде од Дубаи, а производителите на чоколадо почнаа да купуваат секое зрно што можеа да го најдат... тоа значеше дека остатокот од светот ќе остане без ф'стаци“, објасни Хакинг.
Зелен прав на раздорот
Тоа не е единствениот пример што кристално јасно покажува зошто не можеме сите да имаме убави работи. Друг производ што беше толку популаризиран преку социјалните медиуми што предизвика сериозни турбуленции во понудата и побарувачката е мачата.
До пред неколку години, немаше многу прашања за зелениот чај во прав надвор од традиционалната јапонска церемонија на чај. Сега, поттикнато од објавите на Инстаграм и ТикТок во кои мача се користи за сè, од млечни шејкови до сладолед во препознатлива нијанса на зелена боја, производството речиси се зголеми тројно за да се задоволи побарувачката, од 1.471 тони во 2010 година на 4.176 тони во 2023 година. Сепак, дури ни тоа не е доволно за да се задоволи побарувачката.
Новиот статус на мачката, делумно предизвикан од влијанието на членовите на велнес заедницата кои, се чини, дека ја оценуваат потрошувачката на храна и пијалаци подеднакво во однос на естетиката и здравствените придобивки, резултираше со недостаток на зелен чај.
Цените скокнаа, недостигот ги фрустрираше купувачите, а малиот јапонски град Уџи, кој е специјализиран за производство на мача, лошо подготвен за оваа ненадејна западна јагма, беше под голем притисок.
Повеќе од половина од вкупното производство на мача се извезува, од кои голем дел на Блискиот Исток. Според неодамнешен извештај во „Тајмс“, освен ако работите не се променат, се чини, неизбежно дека поевтините кинески производи со понизок квалитет ќе ги пополнат празнините, ставајќи ја во опасност јапонската мача, која е направена според рецепт развиван повеќе од 800 години.
Лудило за авокадо - масовни кражби и скок на цените
Онлајн трендовите имаа директно влијание врз офлајн светот дури и пред десет години. Во 2015 година, авокадото стана омилено јадење за фотографирање и споделување на Инстаграм истата година, а беше крунисано и за најсподелувана храна на Пинтерест.
Глобалниот недостиг на авокадо беше истакнат со фактот дека Австралијанците плаќаа седум долари по парче и дека тоа беше предмет на бран масовни кражби во Нов Зеланд.
Соочени со вакви докази, тешко ни е да се одбраниме од обвинувањата дека нашата опсесија со одредени вкусови ја уништува планетата. Но, ако се фокусираме на заедничкиот фактор во сето ова, како што е случај со многу од неволјите на современото општество, социјалните медиуми, се чини, дека и овде се во самиот центар на Веновиот дијаграм.
Никој не е виновен - ниту производителот на „новата вирална работа“, ниту лицето кое објавува објави на социјалните мрежи за тоа, ниту потрошувачот кој го гледа видеото и сака да го проба најновиот трендовски производ.
Така функционира капитализмот: побарувачката ја диктира понудата, понудата ја диктира цената. Но, синџирите на снабдување едноставно не се поставени за современиот феномен на видеата на ТикТок, или за прекуноќната слава што доаѓа од алгоритамскиот тренд што ги изложува милиони гледачи на одреден производ.
Вистинската лекција зад целата оваа приказна е дека без разлика колку добро изгледа најновата лудост за храна и пијалаци на вашиот фид, таа ја прикрива грдата вистина зад неа: виралноста и одржливоста едноставно не одат рака под рака.
© Vecer.mk, правата за текстот се на редакцијата
