Хипертензија, или висок крвен притисок, е отчитување на крвниот притисок од 140/90 милиметри жива (mmHg), или отчитување на систолниот (горниот) притисок од 140 mmHg, или дијастолниот (понизок) притисок од 90 mmHg, или и двете 140/90 mmHg и погоре.
Оптималните вредности на крвниот притисок се:
оптимален крвен притисок до 120/80 mmHg
нормален крвен притисок до 130/85 mmHg
висок нормален крвен притисок до 130-139/85-89 mmHg
Читањата на крвниот притисок над 180/120 mmHg се опасно високи и бараат итна медицинска помош. Општо е познато дека колку е поголем крвниот притисок, толку е поголем ризикот од кардиоваскуларни компликации.
Зошто високиот крвен притисок е опасен?
Високиот крвен притисок е фактор на ризик за следните здравствени состојби:
• Срцев удар
• Мозочен удар
• Срцева слабост
• Губење на видот
• Бубрежна болест или инсуфициенција
• Деменција
• Сексуална дисфункција
• Слаби коски
• Ангина (болка во градите)
• Периферна артериска болест
Како брзо да го намалите крвниот притисок
Во случај на компликации од висок крвен притисок како што е мозочен или срцев удар, веднаш треба да се јавите кај вашиот лекар, бидејќи се работи за итни медицински случаи.
Во случај да има висок крвен притисок без компликации, може да се испробаат одредени методи за веднаш да се намали притисокот, но секогаш е добра идеја да се консултирате со лекар.
Првиот чекор што треба да се направи за брзо намалување на крвниот притисок е лицето да се смири, да легне и полека да ја примени техниката на длабоко дишење. Оваа техника за ослободување од стрес може да помогне до одреден степен да го намали крвниот притисок.
Ако техниките за смирување не помагаат, веднаш треба да се јавите на лекар. Исто така, ако веќе сте зеле лекови и вашиот крвен притисок е сè уште висок, треба да се јавите кај вашиот лекар.
Терапијата е главната опција за лекување на висок крвен притисок. Исто така, постојат неколку нефармаколошки начини за одржување на здрав крвен притисок на долг рок. Како што крвниот притисок се стабилизира преку промени во животниот стил, лековите може постепено да се прекинуваат, а ова дефинитивно е одлука на лекар. Лековите, во комбинација со здрава исхрана и начин на живот, го намалуваат ризикот од мозочен удар, срцев удар и други компликации.
Како брзо да го намалите крвниот притисок без лекови
Постојат неколку совети со кои може да се обидете да го намалите крвниот притисок без да користите лекови:
• Длабоко дишење 60 секунди: вдишете длабоко, задржете го здивот 3-5 секунди, а потоа полека издишете и така натаму 60 секунди. Човекот треба да се обиде да се опушти, бидејќи стресот и анксиозноста го зголемуваат крвниот притисок. Практикувањето на вежби за дишење го успорува отчукувањата на срцето и промовира релаксација.
• Напијте се малку вода: Дехидрацијата може да доведе до зголемување на крвниот притисок, така што пиењето чаша вода може да биде корисно за намалување на крвниот притисок.
• Блага физичка активност: одење на прошетка или лесно истегнување исто така може да помогне брзо да се намали крвниот притисок.
• Неколку коцки темно чоколадо: Темното чоколадо содржи флавоноиди, за кои е докажано дека го намалуваат крвниот притисок. Сепак, треба да биде умерено.
• Ладен туш: Студената вода може да го смири човекот и да му помогне да се опушти, што пак го намалува крвниот притисок.
• Умерено изложување на сонце: Постои врска помеѓу изложувањето на сонце и крвниот притисок. Истражувањата покажуваат дека витаминот Д, познат и како „витамин на сончева светлина“, игра значајна улога во регулирањето на крвниот притисок. Една студија покажа дека 30 минути изложување на сончева светлина го намалува крвниот притисок во просек за 4,90 mmHg. Секако, треба да бидете внимателни и умерени кога се изложувате на сонце во текот на летото.
• Сок од цвекло и јаболко: Истражувањата покажаа дека пијалокот кој содржи сок од цвекло и јаболко помага во намалување на високиот крвен притисок.
• Чај од хибискус: Секојдневното пиење чај од хибискус може да помогне во контролата на хроничната хипертензија.
• Акупунктура: Истражувањата покажаа дека терапијата со акупунктура секој втор ден во текот на еден месец помага во намалување на високиот крвен притисок.
Овие методи можат да обезбедат само привремено олеснување и не се замена за медицински третман на високиот крвен притисок. Секогаш е препорачливо да се консултирате со лекар пред да користите некој од горенаведените методи.
Како долгорочно да го намалите крвниот притисок
Подолу се дадени совети за здрав начин на живот кои можат да помогнат да се спречи висок крвен притисок и да се намали ризикот од срцеви заболувања и мозочен удар:
1. Редовно мерете го крвниот притисок и земајте пропишани лекови.
Редовното мерење на крвниот притисок дома е од клучно значење. Високиот крвен притисок често не покажува симптоми, па многу луѓе не знаат дека го имаат. Затоа, важно е дури и здравите луѓе периодично да ги проверуваат вредностите на крвниот притисок дома.
Сепак, не треба да пропуштате редовни здравствени прегледи кај лекар. Антихипертензивните лекови треба да се земаат како што е пропишано. За да ги земете на време, препорачливо е да поставите потсетници на вашиот телефон.
2. Одржувајте здрава тежина
Дебелината е главен фактор на ризик за висок крвен притисок. За луѓето со прекумерна тежина, губењето дури и неколку килограми може да го намали крвниот притисок и да има корисен ефект врз целокупното здравје. Совет е да се одржува индекс на телесна маса (БМИ) помеѓу 18,5 и 24,9 kg/m2.
3. Намалете го вишокот маснотии околу половината
Телото во облик на јаболко, кое се карактеризира со вишок маснотии околу половината, може да биде знак за метаболички синдром. Метаболичкиот синдром се однесува на кластер на здравствени состојби кои заедно го зголемуваат ризикот од кардиоваскуларни болести.
Вишокот маснотии околу половината го зголемува ризикот од хипертензија и срцеви заболувања. Маснотиите на половината може да се намалат преку различни вежби, вклучувајќи трчање, пешачење, планинарење, веслање, пливање и интервален тренинг со висок интензитет.
4. Редовна физичка активност
Американското здружение за срце (АХА) препорачува 90-150 минути физичка активност во текот на неделата или најмалку 30 минути секој ден. Секојдневното вежбање е најдобриот начин за регулирање на телесната тежина, а со тоа и намалување на крвниот притисок.
Според истражувањата, 30 минути дневно вежбање може да го намали крвниот притисок за околу 5-8 mmHg.
5. Откажување од пушење
Пушењето предизвикува таложење на наслаги во крвните садови, што доведува до висок крвен притисок и го зголемува ризикот од срцев или мозочен удар. Дополнително, пушењето може да ја отежне апсорпцијата на одредени лекови за крвен притисок.
6. Спијте доволно
Крвниот притисок варира во текот на денот и е физиолошка осцилација на вредностите на притисокот, во текот на 24 часа, која е присутна кај сите луѓе. Вообичаено е вредностите на крвниот притисок да паѓаат од 23 часот до 2 часот по полноќ, што доволно зборува за важноста на спиењето за здравјето на срцето и крвните садови.
Општи препораки се: 7-9 часа квалитетен сон секоја вечер.
7. Управување со стресот
Стресот ослободува хормони кои привремено го зголемуваат крвниот притисок. Хормонот на стрес, или кортизол, ги стеснува крвните садови и може да доведе до привремени скокови на крвниот притисок. Стресот може да доведе и до прејадување, лош сон или злоупотреба на дрога и алкохол.
Управувањето со стресот значи дека личноста прави активности кои го опуштаат и прават да се чувствува добро. Ова може да вклучува едноставни работи како долги прошетки во природа, слушање музика или уживање во хоби. Корисно е и да се пробаат техники за длабоко дишење и медитација, пренесува „Медицине нет“.
Управувањето со стресот е секако предизвик во денешно време, па затоа е препорачливо да побарате стручна помош доколку е потребно.
8. Зголемете го внесот на калиум
Храната богата со калиум може да го намали крвниот притисок. Храната богата со калиум вклучува:
• Овошје како што се банани, дињи, авокадо, портокали и кајсии
• Зелен лиснат зеленчук како спанаќ и кељ
• Зеленчук како што се компири, слатки компири, печурки и грав
• Млечни производи без маснотии или со малку маснотии
• Туна и лосос
• Јаткасти плодови и семиња.
9. Избегнувајте шеќери
Избегнувајте храна и пијалоци кои содржат додадени шеќери, како што се безалкохолни пијалоци и сокови, колачи и слатки.
10. Избегнувајте заситени и транс масти
Општ совет е да избегнувате храна која е богата со натриум, холестерол и заситени и транс масти, како брза храна или пржена храна. Наместо тоа, јадете повеќе цели зрна, свежо овошје и зеленчук. Исто така, треба да пиете доволно вода и да изберете здрави пијалоци како сок од јаболко, сок од калинка, сок од цвекло или млеко без маснотии.
11. Ограничете го внесот на сол
Внимавајте на внесот на натриум преку исхраната, бидејќи солта може да го зголеми крвниот притисок. Општите препораки за дневен внес на натриум се до 2.300 милиграми (mg) за здрави луѓе и помалку од 1.500 mg за луѓе со висок крвен притисок.
Треба да бидете особено внимателни со пакуваната, преработена храна, која обично содржи повеќе натриум.
12. Ограничете го внесот на кофеин и алкохол
Кофеинот може да го зголеми крвниот притисок. Луѓето кои страдаат од хипертензија треба да го ограничат внесот на пијалоци кои содржат кофеин, особено пред вежбање.
Исто така, треба целосно да го ограничите внесот на алкохол или да го консумирате умерено, што значи:
мажи: не повеќе од 2 пијалаци дневно
жени: не повеќе од еден пијалак дневно.
© Vecer.mk, правата за текстот се на редакцијата
