Менталното здравје е секојдневно нападнато од стрес и активности на кои не можеме целосно да влијаеме. Вистина е дека човек попрво ќе го освои Марс, отколку што ќе успее во некои ситуации да ја надмине длабоката нетолеранција кон друга личност, што на крајот влијае на менталното здравје. Заробени во четири ѕида и приковани за екранот, го губиме контактот со природата, и покрај фактот дека лекот е скриен во неа. Некои експерти веруваат дека поминувањето 20 минути во природа може да помогне во надминувањето на депресијата, депресивното расположение, па дури и чувството на безнадежност.
Кампување во природа
Се случува луѓето да растат во природа, но на крајот да го изгубат целиот контакт со зеленилото кога ќе се преселат во голем град. Сè повеќе млади луѓе во големите метрополи во светот откриваат дека природата е моќна алатка за подобро ментално здравје и лек што многумина го занемаруваат. Затоа се организираат кампови во природа кои придонесуваат и за менталното и за физичкото здравје. Луѓето сè повеќе сфаќаат колку престојот во природа може да придонесе за здравјето и менталниот мир.
„Шумските антибиотици“ го намалуваат стресот и притисокот, го зајакнуваат имунитетот
Кога престојуваме во шума, се изложуваме на дејството на таканаречените шумски антибиотици – супстанции што дрвјата и растенијата ги испуштаат во воздухот. Овие супстанции се нарекуваат фитонциди. Ова се биолошки активни супстанции што растенијата, особено дрвјата како бор, ела, чемпрес и бреза, ги лачат за да се одбранат од микроорганизми и инсекти.
Фитонцидите имаат антибактериски, антивирусни и антифунгални својства. Кога престојуваме во шума, ги вдишуваме. Тие го зајакнуваат имунитетот, го намалуваат стресот и крвниот притисок, штитат од воспаленија и инфекции, го подобруваат сонот и расположението.
Менталното здравје се обновува во контакт со природата
Д-р Марк Г. Берман, професор на Универзитетот во Чикаго, е автор на „Природата и умот: Науката за тоа како природата ја подобрува когнитивната, физичката и социјалната благосостојба“. Тој верува дека природата може да го зајакне нашето внимание.
Професорот верува дека недостатокот на вистински контакт со природата, како и неподготвеноста да се влезе во неа, придонеле за зголемување на стресот, хроничните болести, осаменоста и други проблеми со менталното здравје. Повторното поврзување со природата може да биде дел од решението.
Берман ја нарекува својата работа „еколошка невронаука“ и тврди дека контактот со природата, без разлика дали станува збор за национален парк, локална градина или затворен простор збогатен со растенија, може да ги фокусира и обнови нашите често преоптоварени и исцрпени умови.
Што се насочено и неволно внимание?
Теоријата за обновување на вниманието е развиена во 1992 година од психолозите Стивен и Рејчел Каплан од Универзитетот во Мичиген.
Теоријата го дели вниманието на два вида:
Насочено внимание – го користиме за работа, спорт, гледање екрани (скролање).
Неволно внимание – се активира кога правиме лежерна прошетка во природа.
Насоченото внимание лесно се исцрпува, додека неволното внимание е поотпорно на замор. Природните средини (паркови, шуми, морски и речни брегови) предизвикуваат блага фасцинација, што му овозможува на нашиот мозок да се одмори.
Сепак, проблемот е што многу луѓе денес се заробени во бетон и паравани. Од 2007 година, повеќе од половина од светската популација се преселила во урбани средини, а експертите проценуваат дека до 2050 година, околу 70 проценти ќе живеат во градови.
И саксија со цвеќе помага
Добрата вест е дека не мора да останеме во дождовната шума за да ги доживееме придобивките од природата. Доволно е да внесеме допир од природата во просторот каде што живееме. Растенијата, сликите и архитектонските елементи што личат на обрасци од природата можат да го зајакнат вниманието и да го стимулираат размислувањето. Се верува дека дури и вештачките растенија и сликите од пејзажи можат да имаат позитивен ефект врз менталното здравје.
Студиите со помош на функционална магнетна резонанца покажаа дека поврзаноста на мозочните мрежи во состојба на мирување била поголема кога испитаниците гледале слики од природата, во споредба со урбаните средини.
Правило 20-5-3
Експертите препорачуваат престој во природа според правилото 20-5-3, развиено од д-р Рејчел Хопман-Дросте:
20 минути во зелен простор 3 пати неделно
5 часа во полудива средина еднаш месечно
3 дена без мобилни телефони и технологија еднаш годишно
Природата како откровение
Мани Алмонте од организацијата „Camping to Connect“, која ги води тинејџерите од Њујорк на патувања во природа, раскажува како младите реагираат на овие правила.
– Им ги одземаме телефоните, иако однапред се свесни за тоа. Секој пат кога ќе ги замолиме да ги спуштат, нивните лица покажуваат болка. Но, тоа не е ништо во споредба со реакцијата кога ќе им кажеме да ги соблечат чевлите и да ги стават босите нозе на тревата. Тие не знаат како да го направат тоа, како да се опуштат. Сепак, кога ќе успеат, енергијата се менува. За овие деца, дозволата да ја почувствуваат тревата под нозете често е вистинско откровение – вели Алмонте.
© Vecer.mk, правата за текстот се на редакцијата
