Прелистувате низ телефонскиот именик? Премотувавте VHS касети? Таков беше животот пред паметните телефони. Денес е тешко дури и да се замисли. Но, во 80-тите и 90-тите, ова беа секојдневни навики што ги земавме здраво за готово.
И иако може да изгледа како време што многумина би сакале да го заборават, има нешто несомнено носталгично во сето тоа.
Ајде да направиме едно патување низ спомените, во ред? Ветуваме, ќе вреди. Каков беше животот пред паметните телефони да доминираат?
1) Уметноста на читање мапи
Читањето мапи е вештина, дури и уметничка форма. Се сеќавате на гигантските, преклопни мапи што ви беа единствен водич на патувањата?
Или оние гломазни атласи што зафаќаа половина од просторот во ранецот? Тоа беше вашиот GPS.
Има нешто посебно во навигацијата низ вкрстени линии и ситни фонтови на преголемо парче хартија што сега изгледа толку туѓо.
Но, тогаш тоа беше само норма.
Ќе се изгубите, ќе свртите погрешно и ќе завршите на патишта кои ги нема ни на картата. Но, сè беше дел од авантурата.
И да не го заборавиме задоволството од конечното наоѓање на вашата дестинација по часови жмиркање на деталите на мапата.
Паметните телефони можеби ја направија навигацијата минато, но исто така ја одзедоа возбудата и шармот од читањето мапи од старомоден стил.
Ти недостига тоа, нели? Можеби дури и „сандали југопластика, одмор во Југославија што денес буди носталгија“?
2) Чекање фотографиите да се развијат
Живо се сеќаваме на исчекувањето и возбудата што ги чувствувавме додека чекавме да се развијат фотографиите. Фотографирањето не беше само кликнување на екранот во тоа време. Тоа беше цел процес.
Возбудата од вметнувањето филм во фотоапаратот, внимателното избирање снимки бидејќи имавте само ограничен број и неизвесноста да не знаете како испаднале вашите фотографии сè додека не се развијат.
Еден посебен пример од 16-тиот роденден. Се сликам со пријателите, се смеам и позирам пред камера. Возбуда да се видат тие фотографии.
Но, тоа беше една недела чекање. Недела исполнета со исчекување и нетрпение.
Кога конечно ќе ги држите тие одлични отпечатоци во рацете, се чувствувате како да отворате подарок. Секоја фотографија беше изненадување, спомен запаметен засекогаш.
Во светот на инстант селфиња и дигитални албуми, магијата на чекањето фотографиите да се развијат е нешто што денешната генерација никогаш нема да го разбере.
3) Снимање музика на касети
Пред Spotify и Apple Music, постоеја касети и снимање на вашите омилени песни.
Создавањето на совршениот „микстејп“ беше чин на љубов. Тоа вклучуваше часови слушање радио, подготвеност да се притисне копчето „снимај“ (REC) кога ќе се пушти омилената песна.
И ако имате среќа, ќе успеете да го снимите без гласот на диџејот на почетокот или крајот.
Но, еве нешто што можеби не го знаете: овие домашни компилации не беа само за слушање на вашите омилени мелодии.
Тие беа форма на самоизразување и начин на комуникација. Добро снимена касета може да каже повеќе за вашите чувства отколку кое било писмо или разговор.
Во ерата кога можеме да креираме плејлисти со неколку допири на екранот, уметноста и трпението се нешто што сме го оставиле зад себе во минатото.
4) Искуство со dial-up интернет
Интернетот беше поинаков ѕвер во 80-тите и 90-тите. И под различно, мислиме на побавно. Многу побавно.
Се сеќавате на крцкавиот звук од dial-up конекција? Тоа беше саундтракот на твоето трпение додека чекаше да се вчита твојата омилена веб-страница.
Заборавете на стриминг видеа или преземање музика, самото отворање е-пошта беше достигнување.
А потоа тука беше и деликатната рамнотежа помеѓу времето поминато на интернет и времето поминато на телефон. Не можеше да користиш телефон и интернет истовремено. Изборот помеѓу разговор со пријатели или сурфање на интернет беше вистинска дилема.
И покрај овие предизвици, имаше нешто чудно задоволувачко во целиот процес.
Го направи пристапот до информации да се чувствува како голема потрага, патување вредно за трудот.
Во нашето денешно време на брз интернет и моментално задоволување, лесно е да се заборави колку труд некогаш беше потребен за да се поврзете со дигиталниот свет.
5) Возбудата од преносот во живо
Во ерата на Нетфликс, тешко е да се сетиме на време кога не можевте само да паузирате, премотате назад или да прескокнете емисија.
Мораше да бидеш пред телевизор во вистинско време или ризикуваше да ја пропуштиш омилената програма.
Се сеќавате ли кога брзавме дома од училиште само за да гледаме цртани филмови, „Династија“ или „Подобар живот“?
Ако го пропуштавме, мораше да чекаме реприза или некој да ни ја прераскаже епизодата следниот ден.
Потоа имаше и оние срцепарателни моменти за време на финалињата на сезоната или спортските натпревари.
Мораше да гледаш во живо за да ја доживееш неизвесноста со сите други. Без спојлери, без најава. Само чиста неразделна возбуда.
Иако денешните платформи за стриминг нудат практичност и контрола, тие не можат сосема да го реплицираат заедничкото возбудување што доаѓа со гледањето телевизија во живо.
6) Радоста на недостапноста
Во денешниот хиперповрзан свет, можеби звучи чудно, но имаше време кога недостапноста беше нормална, дури и ослободувачка.
Пред мобилните телефони да станат наши постојани придружници, напуштањето на домот значеше оставање на светот зад себе.
Немаше е-пошта за проверка, немаше известувања на социјалните мрежи за одговарање и немаше повици што би ти го прекинале денот. Навистина можеше да се исклучиш и да се потопиш во моментот.
Без разлика дали станува збор за мирна прошетка во парк, долго возење или дури и само мирна вечер дома со книга.
Тоа е иронично, нели? Технологијата ја направи комуникацијата толку лесна, но луксузот на исклучување е нешто што сега го копнееме.
Тоа е враќање во поедноставни времиња кога недостапноста не беше причина за загриженост, туку добредојден одмор од светот.
7) Рачно напишани писма и картички
Постои нешто неверојатно лично и искрено во рачно напишаните писма и картички што дигиталната комуникација не може сосема да го реплицира.
Пред е-поштата и текстуалните пораки да станат наши начини на кореспонденција, луѓето одвојуваа време да пишуваат пенкало на хартија. Секоја буква беше внимателно напишана, секој збор беше избран со мисла и намера.
Родендените и празниците беа обележани со наплив од шарени честитки во поштенското сандаче, секоја со лична порака од сакана личност.
Радоста од отворањето на овие картички и читањето на белешките беше неизмерна.
Во ерата кога емотиконите и кратенките доминираат во нашите разговори, елеганцијата и интимноста на рачно напишаните писма ги прават ценета реликвија од ерата пред паметните телефони.
8) Вредноста на трпението
Пред ерата на моментално задоволување донесена од паметните телефони и интернетот, животот бараше малку повеќе трпение. Мораше да чекаш твојата омилена песна да се пушти на радио, да се развијат фотографиите, да пристигнат писмата, да се емитуваат емисиите.
Ова можеби изгледа незгодно во нашиот брз свет денес, но нè научи да ги цениме работите што ги имаме и моментите што ги доживуваме. Тоа беше потсетник дека добрите работи честопати одземаат време и дека чекањето може да биде дел од радоста.
Во нашето брзање да добиеме сè веднаш, важно е да запомниме дека понекогаш чекањето не е само неопходно, туку и корисно.
9) Прифаќање на едноставното минато време
Ако сте стигнале дотука во нашето патување низ спомените, ќе сфатите дека 80-тите и 90-тите нудеа единствена мешавина од едноставност и авантура што е тешко да се најде во нашиот хиперповрзан свет денес.
Животот пред паметните телефони не беше само чекање фотографиите да се развијат или навигација со хартиени мапи. Стануваше збор за прифаќање на радоста на исчекувањето, вреднување на личните врски и ценење на едноставните задоволства што ги нуди животот.
Постои една изрека што вели: „Минатото е туѓа земја; таму работите се прават поинаку“.
И иако можеби не сакаме целосно да се вратиме, нема штета од повремена посета.
Одвојте еден момент да размислите за овие минати „луксузи“.
Во нашиот брз свет, тие служат како нежни потсетници да забавиме темпото, повторно да се поврземе со светот околу нас и да ги цениме едноставните радости што ги нуди животот.
© Vecer.mk, правата за текстот се на редакцијата
