Најголем дел од земјите од Западен Балкан во претходниот период се соочија со услови на патот кон членството во ЕУ кои воопшто не се лесни за исполнување, но и покрај тоа, посочуваат аналитичарите, европската интеграција мора да остане главна геостратешка одредница во регионот, додека тие ја предупредуваат Унијата дека евроскептицизмот може да доведе до „други играчи“ на ова поле.
Скопје доби „француски“ предлог, на кој граѓаните се спротивставуваат, бидејќи според нив, ги загрозува македонските национални интереси, Сараево се соочува со 14 приоритети кои мора да ги исполни за да добие кандидатски статус, а Белград за првпат се соочува во извештајот на Европскиот парламент со терминот „взаемно признавање“ со Косово.
Треба да се напомене дека извештајот на ЕП не е правно обврзувачки документ, ниту за Србија, ниту за земјите членки, а се што е наведено во документот не е услов, туку претставува политички насоки во процесот на европска интеграција. Дополнително, се почесто се зборува дека на европскиот пат на Србија ќе влијае дали ќе воведе санкции кон Руската Федерација.
Клаузула за полноправно членство на Македонија до 2030 година.
Без разлика на сложеноста на ситуацијата, Европската Унија треба да остане главна геостратешка одредница, потребно е само да се направат дополнителни напори за да се овозможи достоинствена преговарачка рамка, изјави Горан Илиќ, професор на Правниот факултет на Универзитетот „Св. Климент Охридски“ во Битола, за Телеграф.рс.
- Во исто време, македонското раководство мора проактивно да придонесе за ова во соработка со САД како главен стратешки партнер, користејќи ја рамката на НАТО за консолидирање и усогласување на разликите со Бугарија. Особено што на подрачјето на Западен Балкан многу големи играчи покажуваат безбедносни, политички и економски интереси и волја да навлезат подлабоко во регионот - објаснува Илиќ.
Илиќ смета дека сите спорни аспекти на „францускиот предлог“ треба јавно да се идентификуваат и јасно да се објаснат, додека како дел од преговорите треба да се бара клаузула за полноправно членство на Македонија во ЕУ до 2030 година.
- Сето ова е неопходно за да се гарантира довербата во процесот и да се отстранат сите сомнежи за можно попречување на процесот од страна на Бугарија. Сето ова е можно, бидејќи процесот на полноправно членство во ЕУ во основа е административен и бирократски процес. И во пракса, реалната политика може сериозно да го забрза тоа, за што сведочат примерите со членството на Бугарија, Романија и други земји во минатото - истакнува Илиќ.
Тој оценува и дека македонското раководство треба да побара од Европската комисија да донесе формален заклучок за дефинитивна примена на македонскиот јазик како официјален јазик на ЕУ штом Македонија стане полноправна членка на ЕУ.
Украина и Молдавија тешко дека исполнија повеќе од Западен Балкан
Харис Плакало, генералниот секретар на Европското движење во Босна и Херцеговина, за Телеграф.рс оценува дека земјите од Западен Балкан немаат простор за друга алтернатива освен членство во ЕУ, но јасно е, вели, дека има проблеми во ЕУ.
- Кога станува збор за Босна и Херцеговина, не можеме целата вина да ја префрлиме на администрацијата на Европската унија, бидејќи од 14-те приоритети од мислењето на Европската комисија што ги добивме во јули 2019 година, не ги реализиравме најважните и да ги донесе законите кои се бараат, а тоа секако се измени и дополнувања на законот за Високиот судски и обвинителски совет на БиХ, измените на законот за јавни набавки, како и донесувањето на законот за спречување судир на интереси – посочиПлакало и оцени дека е неопходно да се донесат овие европски закони за да се добие кандидатски статус.
- Другите приоритети во овие политички околности во Босна и Херцеговина се многу тешко остварливи, особено ако се земе предвид неуспехот на преговорите поврзани со изборното законодавство на БиХ и целиот процес на блокирање на државните институции во изминатата година, поради одлука на поранешниот висок претставник во БиХ Валентин Инк за забрана на негирање на геноцидот и на сите злосторства извршени во БиХ – рече Плакало.
Наведувајќи дека општите избори во БиХ се закажани за октомври, Плакало оценува дека сега се е подредено на политичките кампањи кои во моментов не се залагаат за компромис и дијалог.
Тој посочува и дека последниот самит ЕУ-Западен Балкан не испрати добра порака за регионот и дека никој не може да го убеди дека Украина и Молдавија, кои добија кандидатски статус, направиле повеќе од земјите во регионот.
- Ако ја исклучиме БиХ, која сè уште треба да го направи минимумот во однос на усвојувањето на приоритетите што ги доби, доаѓаме до Македонија и Албанија, кои навистина спроведоа многу, особено Македонија, која го смени знамето, името на државата, а сега со блокирање на Бугарија да започне со преговори, бара и промена на националниот културен и јазичен идентитет на Македонија, што секако и штети на Македонија во многу аспекти и остава простор за зајакнување на влијанието и присуството на трети земји кои имаат свои геополитички и геостратешки интереси и влијае не само на подрачјето на Македонија туку и на целиот регион – предупреди Плакало.
Опасност од изолација и евроскептицизам
Плакало изрази надеж дека официјалните институции на ЕУ во Брисел ќе ја разберат опасноста од континуирана изолација на земјите од Западен Балкан и евроскептицизмот, кој секако е во пораст.
- Регионот заслужи да оди кон ЕУ, не е дека земјите не спроведуваат барања и реформи кон Брисел, туку едноставно понекогаш има навистина високи барања од самата администрација на ЕУ. Кога гледаме сè, има многу повеќе простор за евроскептицизам отколку за оптимизам, но повторно, нормално, нашиот регион припаѓа на Европската унија, нашите граѓани се Европејци и нема друга алтернатива за патот на нашите земји освен кон ЕУ, но се надевам дека и самата Европска унија ќе ги разбере неговите грешки кон Западен Балкан – заклучи Плакало.
© Vecer.mk, правата за текстот се на редакцијата
