<span lang="MK" style="mso-ansi-language:MK">Иранскиот напад
врз Израел во текот на ноќта на 13 март со повеќе од 300 беспилотни летала
камикази и крстаречки и балистички ракети не го даде резултатот на кој се
надеваа иранските политички власти, но секако ја искомплицира и онака напнатата
ситуација на Блискиот Исток.</span>
<span lang="MK" style="mso-ansi-language:MK">Институтот за
политика и економија на Југоисточна Европа (ИПЕСЕ) ја објави најновата анализа
за состојбите на Блискиот Исток.</span>
<span lang="MK" style="mso-ansi-language:MK">Иранскиот брег е
целосно милитаризиран. Иран има дел широк 200 километри каде што може да го
блокира Ормутскиот теснец и да ги спречи петромонархиите да извезуваат нафта и
гас во Европа. Еворпа нема можност да ја контролира оваа клучна географска
точка, така што најверојатно ќе има зголемување на трошоците за осигурување
бидејќи е неопходно да се спречи ризикот Иран да го заплени, блокира или оштети
бродот.</span>
<span lang="MK" style="mso-ansi-language:MK">Две работи
останаа како клучен впечаток - Израел и неговите сојузници покажаа одбранбена
супериорност, а безбедносните тензии и максимално милитаризираниот брег на Иран
создадоа околности за тешкиот поморски проток на транспортни бродови и извори
на енергија. Последица од ова може да биде скок на цената на природниот гас во
Европа!</span>
<span lang="MK" style="mso-ansi-language:MK">Поголемиот дел од
транспортот на алтернативен природен гас во Европа мора да помине низ Ормускиот
теснец и да заврши во Оманскиот залив. Работите сега ги комплицираат е
небезбедното крајбрежје на Иран. Тој е целосно милитаризиран, а Иран има дел
широк 200 километри каде што може да го блокира Ормускиот теснец и да ги спречи
петромонархиите да извезуваат нафта и гас во Европа.</span>
<span lang="MK" style="mso-ansi-language:MK">Европа нема
можност суверено да ја контролира оваа клучна географска точка, така што
трошоците за осигурување најверојатно ќе се зголемат бидејќи е неопходно да се
спречи ризикот Иран да го заплени, блокира или оштети бродот.</span>
<span lang="MK" style="mso-ansi-language:MK">Во овој
специфичен момент, само Соединетите Американски Држави можат да ги заштитат
стратешките трговски коридори кон Европа. Еворпа не е способна да го направи
тоа сама. Најголем предизвик од сите е Ормускиот теснец во Персискиот залив,
кој се наоѓа во „дворот на Иран“.</span>
<span lang="MK" style="mso-ansi-language:MK">Дури и ако бродот
помине низ Ормускиот теснец, тој стигнува до следниот теснец до Црвеното Море,
кој е широк 20 километри во најмалата точка и е загрозен од операциите на Хуту.
Хутите веќе се сосема јасно геополитички ангажирани со цел да го разнишаат стратегиското
снабдување на Европа, не само од Персискиот Залив, туку и од цела Азија.
Главниот коридор за ова е Индискиот Океан, Арапското Море и Црвеното Море и
може да се каже дека оваа рута е крвотокот на трговијата со Европа. Еден пример
за тоа е настанот од пред 30 години кога поранешниот либиски лидер Моамер
Гадафи „посади“ подводни мини во Црвеното Море и доведе до виртуелен банкрот на
Египет, кој во тоа време заработуваше повеќе од милијарда од Суецкиот канал.</span>
<b><span lang="MK" style="mso-ansi-language:MK">Ранлива
слобода на навигација</span></b>
<span lang="MK" style="mso-ansi-language:MK">Како би се
избегнало Црвеното Море во овој случај? Има решение преку Ртот Добра Надеж до
Атлантскиот брег на Јужна Африка, но и таму стигнуваме до критична точка -
делтата на Нигер, на западниот брег на Африка, каде што е многу извесно дека
поради сите споменати околности пиратеријата, која веќе постои, ќе се роди во
блиска иднина во Сомалија. А тоа може да го загрози снабдувањето, а сето
горенаведено влијае на времето на патување и ги зголемува трошоците за
навигација.</span>
<span lang="MK" style="mso-ansi-language:MK">Затоа,
стратешкото снабдување со природен гас за Европа ќе биде доста ранливо од сите
аспекти, што неминовно води до зголемување на државните трошоци за одредени
мултинационални операции кои треба да гарантираат слобода на пловидба. Важно е
да се нагласи дека во овој специфичен момент само Соединетите Американски
Држави можат да ги заштитат стратешките трговски коридори кон Европа. Европа не
е способна да го направи тоа сама, колку и да е од витално значење да се
обезбедат овие патишта.</span>
<span lang="MK" style="mso-ansi-language:MK">Најголемиот
предизвик од сите споменати е Ормускиот теснец во Персискиот залив. Неговата
заштита сè уште е под големо прашање бидејќи веќе е во дворот на Иран, а Иран
може да ја загрози слободата на пловидба од брегот.</span>
<span lang="MK" style="mso-ansi-language:MK">Израел,
благодарение на својата одбранбена сила, Америка, Франција и Велика Британија
успеаја да се одбранат од напад што ниту една земја не можеше да го преживее.</span>
<b><span lang="MK" style="mso-ansi-language:MK">Фијаско на
иранската бомба</span></b>
<span lang="MK" style="mso-ansi-language:MK">Кога станува збор
за нападот на Иран врз Израел, секако може да се каже дека Израел заедно со
своите сојузници покажа одбранбена супериорност над Иран. Израел, благодарение
на својата одбранбена сила, Америка, Франција и Велика Британија успеаја да се
одбранат од напад што ниту една земја не можеше да го преживее.</span>
<span lang="MK" style="mso-ansi-language:MK">На пример,
Украина се соочува со двојно повеќе проектили во максимален руски напад отколку
што се соочи Израел ноќта на иранското бомбардирање. Нема удари, стратешките
објекти се заштитени и Израел ја покажа својата сила, покажа дека може да се
брани и докажа дека е целисходно да се трошат милијарди за противракетна
одбрана. Според тоа, Џон Кирби, портпаролот на Белата куќа за национална
безбедност, кога го анализираше нападот, со право рече дека „способноста да се
спречи широко распространета штета е демонстрација на израелската воена
супериорност и доказ дека Иран не е воената сила каква што тврди дека е“.</span>