Одржливост на трансатланската помош: Што ќе се случи со Украина ако Трамп се врати на власт?
Се ближи средината на 2023 година. Војната во Украина трае повеќе од 14 месеци, а се чини дека никој не предвидува како ќе заврши наскоро. Дури и оптимистите гледаат можни преговори само за „година или две“.
Ако тоа се случи во меѓувреме, додека трае војната во Украина, многу работи ќе се сменат. Најголемата потенцијална промена би можела да дојде на крајот на следната година во САД. Имено, 2024 година е изборна година во Америка, а кампањите веќе започнаа сериозно.
На републиканската страна, секако има критичари на свртувањето кон Трампизам, но тие се исто така свесни дека ништо повеќе од таков ригиден пристап не може да постигне добар резултат кај гласачите. Некои, пак, би сакале по секоја цена да го избегнат враќањето на Трамп, па го туркаат „речиси Трамп“, Рон ДеСантис, гувернерот на сојузната држава Флорида.
Но, судејќи според анкетите, за кои веќе можаме да кажеме многу во овој момент, гласачите едноставно не го сакаат ДеСантис. Што ќе им е од „нешто како Трамп“ ако можат повторно да го изберат Трамп?
Деновиве дел од американските медиуми истакнуваат дека проблем за Трамп се судските постапки кои се водат против него. Можеби, ако некој од тие процеси ја забрани неговата кандидатура, но што се однесува до неговите поддржувачи, тие процеси не ја намалуваат неговата привлечност кон нив, згора на тоа, тие сега повторно го гледаат како „жртва на естаблишментот“ и се подготвени жестоко да го поддржат.
Евентуалното враќање на Трамп на власт беше кулминација на внатрешната американска политичка драма што трае со години и беше поттикната од незапирливата поларизација на општеството. Сепак, иако тоа би значело дека стабилноста на САД дополнително ќе биде поткопана, потенцијалниот реизбор на Трамп би имал големи последици за меѓународните настани.
Промената на власта во САД речиси секогаш води до значајни глобални промени, ретко во форма на смирување на тензиите.
Впрочем, колку и да се пишува за Трамп како „опасен претседател“, факт е дека за време на неговиот мандат не е започната ниту една нова војна.
[caption id="attachment_1208397" align="alignnone" width="1200"]
Американскиот претседател Доналд Трамп и украинскиот претседател Володимир Зеленски погледи на средбата во Њујорк[/caption]
Со враќањето на демократите на власт, војната во Украина избувна релативно брзо. Јасно е дека војната во Украина не ја започна Америка, туку Русија, која ја нападна Украина, но невозможно е да се игнорира американската улога во целата приказна.
Тензиите во Источна Европа ескалираа веднаш по доаѓањето на Џо Бајден на власт бидејќи на Москва и беше јасно дека тој ќе го зајакне членството на Украина во НАТО.
Во есента 2021 година, руските власти директно побараа од САД да се оградат од таквата идеја, односно да и дадат на Русија безбедносни гаранции дека Украина нема да стане дел од воениот блок на НАТО. Кога Вашингтон многу експлицитно ѝ кажа на Москва дека нема да даде такви гаранции, беше јасно дека војната се приближува.
Дали таа војна би избувнала доколку случајно Трамп останел на власт? Можеби би. Не треба да има забуни, Трамп не беше пацифист, туку едноставно немаше време да започне нова војна (бидејќи ако имаше повеќе време, голема е веројатноста дека ќе избувнеше војна со Иран). Сепак, неговиот воен „резултат“ е таков што е и тој е еден од ретките американски претседатели кои не започнаа нова војна.
Аргументот што се спротивставува на претпоставката дека војната во Украина сепак би избувнала е дека Трамп, колку што беше изводливо и дозволено, имаше релативно добри односи со Москва.
Сето тоа беше брзо заборавено кога стапи на сила новата реалност, кога дојде тој кобен 24 февруари 2022 година, а Белата куќа, сега под управа на Џо Бајден, цврсто ја прифати идејата за максимална поддршка и вооружување на Украина од самиот почеток. Можноста за смирување, преговори, никогаш искрено не беше ставена на маса.
[caption id="attachment_1208392" align="alignnone" width="1280"]
Американскиот претседател Џо Бајден во посета на Украина[/caption]
Но времето минува. Војната во Украина моментално е во своевиден ќор-сокак, иако секојдневно се зборува за „многу брз“ почеток на украинската контраофанзива. Под претпоставка дека ситуацијата на бојното поле нема драматично да се промени, едно од можните сценарија е активна војна во Украина со промена на власта во Америка.
Што ако Трамп се врати на власт? Ова е несомнено сценариото од кое стравува Киев. Затоа што дури и ако Трамп формално ја поддржи Украина, во смисла дека тој изјави дека САД „го поддржуваат украинскиот суверенитет“, тоа за Киев во практична смисла речиси ништо не значи. Па, и Кина дава такви изјави.
Америка под водство на Бајден и овој специфичен огранок на Демократската партија (бидејќи целата партија не е геополитички агресивна до тој степен, но крилото на Бајден, барем кога станува збор за Русија, сигурно е) ја поддржува Украина исклучително силно - со оружје, пари, дипломатија, политика.
САД се управител на целата мрежа која моментално работи на одржување на Украина и нејзиниот отпор кон руската агресија. Без цврста американска администрација, поддршката за Украина од поединечни членки на ЕУ брзо би пропаднала, а воената поддршка исто така наскоро би пресушила.
Понатаму, некои земји кои во моментов се многу истакнати во поддршката на Украина, на пример Полска и балтичките земји, брзо би ја изгубиле својата храброст доколку знаат дека САД повеќе не стојат зад целиот проект.
Знаеме што се случи со НАТО за време на Трамп. Воениот сојуз беше во целосна конфузија, до тој степен што некои се прашуваа дали воопшто може да преживее - меѓу нив беше и францускиот претседател Емануел Макрон, кој рече дека НАТО изгледа како „клинички мртов“.
Кој друг пресврт се случи за помалку од две години и тоа „благодарение“ на војната во Украина?
Вистина е кога шефовите на НАТО тврдат дека оваа воена алијанса никогаш не била толку обединета како што е денес (добро, има некои исклучоци кои не се многу ентузијасти за создавање коалиција против Русија, да речеме Турција и Унгарија), но до кога?
За да опстане овој ентузијазам и еуфоријата од повторното будење на атлантизмот, неопходно е да се победи војната во Украина - а една од следните големи битки во ова прашање ќе биде како да се задржи привремениот Бајден во Белата куќа (иако Трамп не е многу помлад, но е нешто подинамичен!).
И покрај сите апокалиптични закани и тврдења дека Доналд Трамп ќе започне светска војна (изјави кои беа дадени долго пред избувнувањето на војната во Украина), некако поверојатно е дека неговото враќање на власт едноставно ќе ја доведе Украина во ситуација да ја мора брзо да ги прифати мировните преговори.
Како би изгледале тие мировни преговори и со каков исход (територијален) би завршиле е прашање за друга анализа, но јасно е дека преговорите водат од војна во мир, далеку од трагедијата која секој ден се заканува да стане изедначена, поголема, потенцијално глобална.
Може ли да се каже дека Русите се надеваат и посакуваат враќање на Трамп?
Секако, но тоа е само мај 2023 година - останува уште многу време за такво сценарио, а притоа и потенцијално.
Во тој временски простор, сè може да се случи, дури и ескалација што ќе ја запали војната во Украина на поголема област.
Што се однесува до руските желби, веројатно овој пат ќе бидат внимателни со нив бидејќи последниот пат кога Трамп влезе во Белата куќа, некои, на пример, покојниот Жириновски, отворија шишиња шампањ и на крајот не добија премногу до владата на Трамп, евентуално само одредена пауза пред нови ескалации.
Сепак, самиот факт дека на хоризонтот има можна промена која силно би влијаела на американската поддршка за Украина, значи дека оваа постоечка група, од Киев до Вашингтон, ќе мора да почне да дејствува поитно и поконкретно.
Оваа пролет во Европа е постудена од просекот, но кога конечно ќе се стврдне калта, Украина веќе нема да има аргументи за одложување на долго најавуваната офанзива.
Ќе ја добие таа шанса, па можеби уште неколку (во зависност од тоа како ќе оди оваа), а потоа можеби ќе се затвори целата структура на трансатлантската поддршка.
Дотогаш имаат време, и сосема малку и недоволно, имајќи противник како Русија пред нив.
