Др. Нил Мелвин е директор на лондонски тинк-тенк наречен RUSI, но тоа не е директна референца за Русија и е кратенка од „Royal United Services Institute“, но она што тој има да го каже е значајно и секако поврзано со Русија.
„Искрено, не носете 200.000 војници на границата со Украина и не ја предизвикувате најголемата безбедносна криза во Европа во последните 40 години, ако вашата цел е да ја проширите контролата на само две мали територии што веќе ги контролирате“, рече Мелвин.
Добро набљудување.
Да, точно е дека самопрогласените Народни републики Доњецк и Луганск секако се под руска контрола со години.
Не е тајна дека Русија им помогна и логистички и воено.
И навистина, дали целата оваа криза е само за овонеделната декларација за независност на Доњецк и Луганск?
Не изгледа така, освен ако Русија не носи одлуки „во од“, а ако е така, тоа е крајно опасно бидејќи одлуки од ваков размер, со такви последици, не можат да се носат без големо планирање.
Москва тврди дека морале да дејствуваат сега бидејќи украинската армија се подготвувала за „инвазија на Донбас“.
Ова е аргумент кој тешко ќе се помине бидејќи на сите им е јасно дека украинската армија немаше шанса да го окупира Донбас со толку руски војници во близина.
Односно по таа логика и денеска им е иста шансата затоа што ништо не е значително променето.
Но, руското толкување се промени.
Нил Мелвин истакнува:
„Видовме промена кај Путин, неговиот пресврт од прагматичен, рационален лидер кој калкулира кон некој кој се повеќе размислува за својата позиција во историјата, кој се гледа себеси во историската мисија за исправање на неправдата“.
Дали Путин навистина се откажа од својот препознатлив „рационален“ пристап како што тврди Мелвин?
Ако се откажал, тогаш тоа не е нешто што се врти преку ноќ туку нешто што се создава со текот на времето.
Сепак, овој долг говор, кој служеше како увертира за признавањето на народните републики Доњецк и Луганск, го претстави лутиот Путин кој повеќе не оставаше впечаток на исто така препознатлива смиреност.
На неговото лице имаше гнев и неколкупати длабоко воздивна.
Непосредно пред тоа тој одржа средба со највисоките руски политички функционери и тоа беше буквално постава каде што сите во редот требаше да му кажат кое сценарио за Донбас го поддржуваат, односно дали се за прогласување независност на Доњецк и Луганск или не.
И сите тие, пак, со соодветни аргументи рекоа дека се согласуваат, дури кога дојде редот на Сергеј Евгениевич Наришкин, шеф на надворешната разузнавачка служба на СВР, се почуствува момент надвор од протоколот, од редот.
Но, неговото пелтечење директно го прекина самиот Путин со „Кажи јасно, Сергеј Евгениевич!“.
Ова не беше седница зад затворени врати, а тоа исто така остави впечаток дека Путин е потенцијално фрустриран од одлуката што требаше да ја донесе.
За споредба, неговата одлука да прогласи независност на Крим (и неговата неодамнешна анексија кон Руската Федерација) беше донесена во, може да се каже, сосема поинаква атмосфера.
Што ќе се случи следно?
Веќе овој руски потег со Донбас е голема ескалација сама по себе, но за жал ова може да биде само почеток на уште поголема криза.
Има многу точки каде оваа ситуација може да ескалира.
Пред се, властите во Доњецк и Луганск сега очекуваат нивните републики да имаат целосна контрола врз целата територија што ја сметаат за своја, но добар дел од таа територија е под строга контрола на украинската армија.
Со други зборови, толку често споменуваната линија за контакт не е линија на разграничување меѓу овие народни републики и Украина, тоа е де-факто линијата на фронтот во конфликтот што е прилично заспан откако се смири во 2015 година.
Значи, еден начин на кој оваа ситуација може да ескалира е ако Русија испрати војска со цел да ги „ослободи“ териториите што ги поседуваат Доњецк и Луганск.
Друг начин за ескалација е ако одлучат да ги прошират постоечките граници од таму.
Третиот начин е ако украинската армија се обиде со посебна акција - иако таа повеќе би сакала да биде инсценирана од Русија отколку сега всушност да ја преземе Киев.
Не треба да се калкулира со очигледното.
Голем дел од она што Русија го претстави во последните седум дена како факти, всушност беа или адаптирани приказни или целосно оркестрирани ситуации со цел да ја доведат до таков исход.
Приказната за масовното гранатирање цивили во Донбас, приказната за масовната евакуација...
Сето ова од денешна перспектива изгледа како тактичко тврдење бидејќи лидерите на Доњецк и Луганск се појавија во Москва веднаш да потпишат документ со Путин каде што стекнат независност од Украина.
Со други зборови, беше планирано мнгу време претходно.
Дали ова значи дека сега следат толку многу споменувања на инвазии (на остатокот) на Украина?
Се е можно, но оние кои тврдат дека Русија сега ќе започне голема офанзива главно не предвидуваа точно дека прво ќе ги признаат Доњецк и Луганск, туку тврдеа дека ќе извршат тотална инвазија (која, според нив, веќе требаше да биде во тек).
Ова јасно ни потврдува дека ништо во оваа ситуација не е запишано во камен.
Сепак, некои работи се очигледни.
Ако сега САД и ЕУ ја удираат Русија со сите санкции што ги имаат, тогаш ја ставаат Русија во позиција дека ќе им биде „полесно“ да тргнат во нова кампања.
Затоа што е многу тешко да се предвиди, а камоли да се тврди дека Русија нема да започне општа инвазија по говорот во кој рускиот претседател ги изнесува сопствените аргументи зошто Украина како држава не треба ни да постои.
Таквиот наратив не може да се опише на друг начин освен како воинствен.
Некои, за кои не може да се каже дека ја поддржуваат руската страна, сè уште веруваат дека инвазијата сигурно нема да се случи бидејќи - во денешно време - таква кампања со стотици илјади војници едноставно повеќе не е практична и наместо тоа ќе започне со интензивни сајбер напади (еден во кои денес се најде Украина) и други методи кои не вклучуваат лансирање на голема војска.
Да, можно е да има до 200.000 војници само како проекција на руската моќ, предупредување до Киев да не се обидува да ги освои Доњецк и Луганск, но невозможно е да се каже со сигурност (што, јасно, покажува дека оваа цел е постигната).
Дали сето ова е само зголемување на рускиот притисок врз нејзините првични безбедносни барања?
Дали Донбас е само одвраќање?
Можеби, но не се чини дека Русија ќе успее да добие нешто на сила во оваа тензична ситуација.
Консензусот во Москва е дека можеби ќе биде така.
Ако е така, ќе мора да одат многу подалеку од признавањето на Доњецк и Луганск.
Ќе треба да нападнат „понатаму“ во Украина, ќе треба да го нападнат Киев, цела Украина.
И ако тоа не функционира?
Ако и тогаш НАТО не сака да се заложи за запирање на проширувањето?
Ако и тогаш САД не се согласат да ги повлечат своите ракетни системи од Источна Европа?
Што тогаш?
Тогаш Русија мора да го нападне Балтикот, па Полска, а можеби и Шведска, бидејќи зошто да не, тие секогаш се сомневале во нивната неутралност.
И тогаш што?
Нема понатаму, кога работите ќе почнат вака да се расплетуваат, ќе се разбудиме во нова војна од светски размери.
Кое е алтернативното решение?
Дали воопшто постои?
Затоа што може да испадне дека Русија греши кога мисли дека притисокот може да ја омекне идеологијата.
Ова обично не е случај, обично е спротивен ефект.
По оваа ескалација, САД веќе најавуваат носење дополнителни трупи во Источна Европа, а НАТО деновиве можеше да каже дека „навистина немавме намера да ја прифатиме оваа нестабилна и територијално нецелосна Украина, но сега навистина сакаме, надвор од се и покрај тоа“.
Но, како е тоа можно?
Каква е оваа идеологија што не се „мрда“ дури и кога сериозно се споменува војната во Европа?
Секоја идеологија всушност, која е доволно цврсто врежана.
Таа е убедена дека природен стремеж на секој човек е демократијата, либерализмот и слободниот пазар и нема притисок, нема историски дискурс што суштински ќе го промени тоа.
Мајсторите на геостратегијата сè уште ги влечат конците, а и самите од својата професија знаат дека идеологијата е само алатка, уште еден опиум за масите, но со кадри од понизок ранг, дека опиумот работи фанатично.
Русија на Путин и либералниот Запад, во кој доминира Вашингтон, со години се во судир, до тој степен што веќе не можат ни да помислат на тоа.
И двете страни во другата гледаат нешто смешно, антихумано, неисправно, заразно и опасно.
Путин ги гледа младите руски либерали и ги сомничи како предавници на нацијата и народот.
Сегашната американска влада гледа напад врз зградата на Конгресот и е свесна дека ерата на стабилност е завршена.
„Војната“ меѓу двете сили веќе трае насекаде.
Смирувањето требаше да започне одамна, а не во моментот кога се тврди дека Третата светска војна повеќе не е научна фантастика.
Секој следен потег на ескалација ќе претставува уште поголема опасност од претходниот.
До руското признавање на Доњецк и Луганск имавме многу тензии, но ништо конкретно не се случи, до тој чин.
Сега вратата е отворена и се добива впечаток дека се е можно.
Таа врата на војната мора итно да се затвори пред да почнат да се материјализираат идеите што се ројат низ воените и политичките глави во овој навидум крајно погоден и судбоносен момент.
Ова се огромните порти на војната, оние за кои верувавме дека мора да останат затворени затоа што зад нив се меѓусебно осигурани разурнувања, краевите на светот.
Меѓутоа, денес трагично се слуша нивното шкрипење.
