На почетокот на пандемијата, претседателката на Европската комисија ја повика Европа да обезбеди еднаков пристап до вакцините, кои, како што рече, мора да стигнат до секој агол на светот.
Сепак, и покрај ветуваните милијарди долари за шемата за дистрибуција на вакцините, воспоставена од Светската здравствена организација и јавно поддржана, официјални лица на Европската унија и земјите-членки постојано донесуваа одлуки кои всушност ја поткопуваа кампањата, пишува Ројтерс
Една година по почетокот на пандемијата, Европа и остатокот од светот сè уште не донираа ниту една доза преку вакциналната шема, што е дел од невидениот напор за дистрибуција на вакцините, тестовите и лековите за борба против пандемијата, соопшти агенцијата.
Дипломатите велат дека лицемерието во Европа делумно произлегува од мали залихи и слаба глобална кампања, но и од загриженост дека напорите на ЕУ ќе останат незабележани во војната на дипломатијата за вакцини во која победија ветувањата од Кина и Русија.
За што всушност станува збор?
Станува збор за програма што ја водат заеднички меѓународни агенции и Глобалниот сојуз за вакцини и имунизација (ГАВИ), што е платформа за купување на вакцини на големо и наменета за дистрибуција низ целиот свет. Сепак, додека администрацијата на поранешниот американски претседател Доналд Трамп му сврте грб на СЗО, планот наречен COVAX полека доби поддршка и се фокусираше на користење на средствата на богатите земји за купување дози за помалку развиените земји.
Претседателката на Европската комисија Урсула фон дер Лајен ја претстави европската поддршка за кампањата COVAX како гест на меѓународно единство. Дипломат за Ројтерс изјави дека на состанокот, многу лидери на ЕУ сметале дека е подобро самите да нарачаат вакцини отколку преку COVAX.
Брисел, кој ја координира работата поврзана со вакцините, досега резервираше огромен суфицит од 2,6 милијарди дози за 450 милиони жители и вети скоро 2,5 милијарди евра за поддршка на COVAX.
Но, бидејќи вакцината не е доволна ниту за граѓаните на ЕУ, земја по земја, освен Германија, се свртија кон своите интереси и платија многу помалку пари во програмата COVAX.
Иако Русија и Кина изјавија дека сакаат да доставуваат вакцини директно, и Москва и Пекинг имаат одделни договори за испорака на повеќе од милијарда дози во Африка, Латинска Америка и партнери како Турција, Египет, Мароко и балканските земји кои се кандидати за членство во блокот.
Двете земји веќе извезуваат околу двојно повеќе од проценетите пратки на COVAX од околу 40 милиони дози.
Потоа, во март, COVAX беше погоден од ограничувањата за извоз на вакцини од Индија, што ги забави испораките до нејзиниот главен снабдувач на вакцини.
Реагираше и шефот на СЗО кој постојано ги повикуваше богатите земји да ги остават настрана националистичките импулси нарекувајќи ја сегашната ситуација „шокантна нерамнотежа“.
Дел од тежината на COVAX е структурата. Набргу откако беше поставена, најбогатите земји склучија договори со компаниите за лекови за да обезбедат дози веднаш штом ќе станат достапни. Значи, шемата за вакцинација стана таква што се потпираше на богатите земји.
Оригиналниот план COVAX пропадна. Наводно, на внатрешен состанок минатиот јули, официјален претставник на Европската комисија изјавил пред амбасадорите дека земјите-членки не треба да купуваат преку COVAX, бидејќи дозите ќе доаѓаат премногу бавно.
COVAX се обиде да ги поправи работите, но ниту една земја од ЕУ не се пријави да ја искористи платформата за своите активности за вакцинација. ЕУ му даде на COVAX финансиски гаранции за вакцините, но му отежна на COVAX со обидот да купи многу повеќе дози од тоа што е потребно.
