Најбогатите луѓе во Украина, познати во земјата како олигарси, се навикнати да доминираат во политичкиот и економскиот живот. Но, пет месеци по почетокот на руската инвазија на таа земја, тие замолкнаа, пишува Гардијан.
Политичките аналитичари и експерти ја припишуваат оваа загуба на влијание на фактот дека на олигарсите и нивните компании, како и на сите граѓани на Украина, им е потребна заштита во форма на војска и дипломатија, државни функции над кои немаат контрола.
Микита Потурјаев, пратеник и поранешен советник за кампањата на неколку украински олигарси и политичари, вклучително и претседателот Володимир Зеленски, рече дека олигарсите се во невообичаена позиција да не можат да влијаат на политиката на нивната земја во моментов.
– За разлика од 2014 година, кога, на пример, украинскиот олигарх Игор Коломојски беше вклучен во одбраната на регионот Дњепропетровск, сега со таа задача исклучиво се занимаваат државата и регионалната администрација, објасни Потурјаев.
Се чини дека војната му овозможи на Зеленски да стане првиот претседател на Украина кој ќе ги спречи истите олигарси кои со години се натпреваруваат за контрола на политичкото раководство во земјата.
Сепак, аналитичарите веруваат дека само штом ќе заврши војната ќе биде јасно дали е завршена олигархиската ера во Украина или олигарсите ќе се обидат да го вратат своето влијание.
- Во моментов приоритет за олигарсите не е политиката, туку да се погрижат нивните компании да опстанат и во исто време да ги минимизираат загубите. Исклучок е поранешниот украински претседател Петро Порошенко, кој се уште се обидува да се вклучи во политиката, изјави Володимир Фесенко, украински политички аналитичар.
[caption id="attachment_1089585" align="alignnone" width="1000"]
Петро Порошенко, Фото: STEPAN FRANKO[/caption]
Кога се распадна Советскиот Сојуз, дел од населението на Украина заработи сериозни пари со преземање на поранешни државни фабрики и претпријатија, понекогаш со сила.
Некои од овие лица ги користеа своите профити за поткуп на високи функционери, вклучително и украински претседатели, и основаа политички партии и медиумски холдинг за да ги заштитат и прошират своите бизниси.
Нивната цел беше да имаат луѓе на власт под нивна контрола.
Украинските претседатели, пак, се обидоа да создадат сопствена моќ за да ги заштитат своите интереси. Украинската политика стана вртелешка од интриги, конфликти и коруптивни зделки зад сцената, пред се водени од лични интереси, пишува во својата анализа британски Гардијан.
Честопати се користеа само зборови за да се платат потребите на обичните граѓани.
ЕУ и Меѓународниот монетарен фонд долго време ја туркаа Украина да го исчисти својот олигархиски систем, а во септември 2021 година Зеленски донесе закон за деолигархизација со кој, меѓу другото, создаде регистар на олигарси.
Според тој закон, олигарси се дефинирани како граѓани кои исполнуваат најмалку три од четирите следниве карактеристики:
1. учествуваат во политичкиот живот
2. имаат значително влијание врз медиумите
3. тие се монополисти во некоја економска гранка
4. поседуваат имот вреден милион пати поголема од просечната украинска плата.
Ринат Ахметов, кој ја отфрла етикетата на олигарх, го предаде својот голем медиумски холдинг на украинската држава минатата недела, кога законот стапи на сила, се вели во соопштението на веб-страницата на неговиот холдинг.
Како што рече, тоа го направил затоа што не сакал да стане олигарх со упис во регистарот. Советникот на Зеленски, Михајло Подољак, ја пофали оваа постапка.
[caption id="attachment_1089586" align="alignnone" width="1000"]
Ринат Ахметов, Фото: PRINTSCREEN YT/SYSTEM CAPITAL[/caption]
Речиси сите украински олигарси дадоа изјави против руската агресија и дадоа средства на војската и хуманитарна помош за да покажат единство. Ова можеби е поттикнато од состанокот што Зеленски го свикал пред војната, објави ФТ.
Дури и Дмитро Фирташ, олигархот кој се спротивставува на американската екстрадиција во Виена, кој ги заработил своите милијарди како посредник за Гаспром, изјави дека сака да се врати во Украина за да помогне. Фирташ поседува неколку фабрики за вештачко ѓубриво во Украина, вклучително и една во источниот град Северодонецк, кој беше бомбардиран во јуни.
Олигарсите не се единствениот дел од украинската политичка сцена што замолкна.
Се чини дека украинските пратеници и лидерите на фракции постигнаа некаков неформален договор за да се претстави обединет фронт додека руската агресија продолжува, рече Фесенко.
– Политичкиот живот е половина замрзнат, рече Фесенко.
-Вообичаено кога некој како главниот јавен обвинител добиваше отказ, лидери на партиски фракции даваа изјави, а политичарите коментираа. Неколку пратеници го направија тоа, но мнозинството беше воздржано, рече тој, мислејќи на разрешувањето на Ирина Венедиктова.
Пратениците на Украина гласаа, понекогаш речиси едногласно, за усвојување на закони, вклучително и големи несогласувања како што е Истанбулската конвенција за семејна злоупотреба. Тоа беше забележителна промена во однос на пред војната, кога украинските парламентарни седници беа познати по тепачки и судири со тупаници.
Останува да се види дали ќе остане нова политичка динамика.
„Можеме да знаеме само по војната дали [олигарсите] ќе се обидат да го вратат своето влијание“, рече Фесенко.
„Ќе зависи од тоа што се случува“.
-Ако Украина ја добие војната со задавање решавачки воен удар на Русија, тогаш популарноста на Зеленски ќе остане висока, рече Фесенко.
-Меѓутоа, ако Зеленски биде принуден да се согласи на компромис за прекин на огнот, на пример, за да се поддржи остатокот од земјата, тогаш тоа ќе го подели општеството и ќе се појави опозиција, додаде тој.
