30-те земји-членки на НАТО се состанаа во петокот во Брисел за да разговараат за следните чекори на Алијансата во Украина. Дипломатските напори не успеаја да стават крај на хаосот во земјата, осум дена откако Владимир Путин им нареди на руските трупи да извршат инвазија.
Се чини дека ситуацијата во Украина нема да се подобри наскоро.
Рускиот конвој долг 40 милји, кој се упати кон главниот град Киев, е во застој со денови, бидејќи украинските борци ги држат клучните области, додека руските војници презедоа право на други клучни стратешки области и од утринава ја окупираат нуклеарната централа Запорожје.
И покрај мрачната ситуација на теренот, НАТО не е подготвен директно да се вклучи во конфликтот -- вклучително и формирање зона на забранети летови -- освен поддршката на отпорот на Украина кон инвазијата што убива невини цивили.
Генералниот секретар на НАТО, Јенс Столтенберг, во петокот рече дека зоната на забранети летови над Украина не е опција што ја разгледува Алијансата.
„Се договоривме дека не треба да има авиони на НАТО кои оперираат над украинскиот воздушен простор или војници на НАТО на украинска територија“, рече тој.
Што е НАТО?
Организацијата на Северноатлантскиот договор е група од 30 северноамерикански и европски нации. Според НАТО, неговата цел „е да ја гарантира слободата и безбедноста на своите членки преку политички и воени средства“.
Алијансата беше создадена во 1949 година како одговор на почетокот на Студената војна. Неговата првична цел беше да го заштити Западот од заканата што ја претставува Советскиот Сојуз.
Од крајот на Студената војна, многу поранешни советски земји се приклучија на НАТО, што многу го налути Путин.
[caption id="attachment_1027756" align="alignnone" width="1987"]
Што е НАТО и зошто не воведе зона на забранети летови во Украина?[/caption]
Што значи да се биде член на НАТО?
Да се биде дел од НАТО значи преземање активна улога во секојдневните дискусии за безбедносни и одбранбени прашања кои влијаат на алијансата.
Ова може да се движи од стратешки мерки за борба против сајбер војната до преместување на војници во границите на НАТО за заштита на другите членки, како што се случи за време на оваа криза.
Членките треба да трошат 2% од националниот БДП за одбрана секоја година, иако неколку членки го сториле тоа во последниве години.
Најпознатиот аспект на алијансата е членот 5 од договорот, кој, доколку се повика, значи „напад против еден сојузник се смета за напад против сите сојузници“.
Членот 5 некогаш бил повикан само еднаш, како одговор на терористичките напади врз Соединетите држави од 11 септември 2001 година.
Сепак, алијансата може да преземе мерки за колективна одбрана без да се повика на членот 5 и посочува дека тоа го направила во светло на рускиот напад врз Украина.
Што е зона на забранети летови?
Зона на забранети летови е област каде што одредени авиони не можат да летаат поради повеќе причини. Во контекст на конфликт како што е тој во Украина, тоа веројатно би значело зона во која не смееле да летаат руски авиони, за да се спречат да извршат воздушни напади против Украина.
НАТО претходно воведе зони за забранети летови во земјите кои не се членки, вклучувајќи ги Босна и Либија. Сепак, тоа е секогаш контроверзен потег затоа што значи полувклучување во конфликт без целосно ангажирање на копнените сили.
Што би се случило доколку НАТО воведе зона на забранети летови?
Проблемот со воените зони за забранети летови е што тие треба да бидат спроведени со воена моќ. Доколку руски авион летне во зоната на забранети летови на НАТО, тогаш силите на НАТО ќе треба да преземат акција против тој авион. Тие мерки може да вклучуваат пукање на авионот од небо. Тоа, во очите на Русија, би бил чин на војна од страна на НАТО и најверојатно би го ескалирал конфликтот.
Зошто НАТО не воведе зона на забранети летови?
Ниту Украина, ниту Русија не се членка на НАТО. Путин јасно го гледа НАТО како директна закана за неговиот авторитет и неодамна го критикуваше неговото проширување кон Русија, користејќи го како оправдување за неговата инвазија на Украина.
Како резултат на тоа, НАТО е крајно неволно директно да се вклучи во конфликтот во Украина со ривалската нуклеарна сила.
Иако го поддржува отпорот на Украина и ги признава дејствијата на Путин како инвазија на суверена нација, алијансата едноставно не е подготвена да направи ништо што може да се протолкува како директен чин на војна против Русија и да ризикува ескалација што може да доведе до употреба на нуклеарно оружје.
Зошто Русија се чувствува загрозена од НАТО?
Путин долго време веруваше дека Русија добила лош договор по распадот на Советскиот Сојуз - нешто што тој го нарече „најголемата геополитичка катастрофа на 20 век“.
Тој се пожали дека НАТО, со текот на времето, ги проширил своите граници со прием на источноевропски земји кои некогаш биле дел од Советскиот Сојуз -- што значи дека Русија сега де
ли копнена граница со најголемиот воен сојуз во светот, со што ја намалува неговата геополитичка моќ во она што беше некогашната сфера на влијание на Москва.
Неодамна во февруари, тој бараше НАТО да се намали на границите од 1997 година, пред балтичките земји Летонија, Литванија и Естонија, од кои последните две граничат со Русија, да се приклучат на алијансата.
Извор: Си-Ен-Ен
