Што треба да биде различно во Европската унија и нејзината политика?
Сите граѓани сега можат да се вклучат во дебатата за ова прашање - според принципите на делиберативната демократија.
„Нека Денот на Европа биде национален празник ширум ЕУ“; „Нека соларните покриви станат задолжителни за сите комерцијални области“; „Безусловен основен приход“ - овие и разни други идеи за иднината на Европа пристигнуваат на посебна платформа веќе неколку дена (од 4 мај).
Тоа е дел од големата Конференција за иднината на Европа - проект започнат од ЕУ во време на растечки евроскептицизам за враќање на довербата на нејзините граѓани.
Дијалози планирани за есен
Покрај интернет платформата, за прв пат граѓаните ќе бидат во фокусот на креирање политики преку специјални конференции. Целта на овој проект е да се постигне „тивко мнозинство“, рече претседателката на Европската комисија, Урсула фон дер Лајен, во Европскиот парламент.
Од септември ќе бидат свикани Дијалози во живо со граѓаните - случајно избрани луѓе ќе бидат поканети во Брисел, Стразбур, Варшава и Фиренца за да изготват Декларација за иднината на Европа.
Колку влијание ќе има оваа граѓанска конференција?
Останува клучното прашање - колкаво влијание ќе има оваа граѓанска конференција.
Само ако навистина се слушнат идеите на конференцијата, има шанси за вистински промени - како што е воспоставување на транснационални листи или систем на главните кандидати за европските избори.
Постоеше жесток спор помеѓу Европскиот парламент, Европската комисија и земјите-членки околу тоа кој ќе го има последниот збор во финалната декларација за иднината на ЕУ.
.Иако многу земји-членки сакаа да ја препуштат одлуката на таканаречениот Извршен комитет - тело со тројца претставници од Комисијата, парламентот и земјите-членки на ЕУ - парламентот на ЕУ инсистираат тоа да биде Пленум на конференцијата - собрание кое ќе го сочинуваат национални пратеници и пратеници на ЕУ кои имаат мнозинство во однос на земјите-членки.
Дискусијата траеше скоро до церемонијата на отворање на Конференцијата во Стразбур. На крајот, ЕУ Парламентот успеа да се избори за својата позиција.
„Конференција што сака да покрене централни реформски проекти во Европската унија не смее да преговара за нејзините резултати зад кулисите во некој тесен круг. За нив мора да се одлучува јавно со широко демократско мнозинство“, рече европратеникот од Зелените Даниел Фројнд.
Граѓаните треба да се сфатат сериозно
Покрај тоа што добро функционираат кога се одржуваат во јавноста, граѓанските конференции функционираат особено добро „кога треба да одговорат на многу специфични прашања“, вели политикологот Иф Дејахре, кој самиот креира бројни граѓански конференции.
Иако досега темите беа многу дифузни, тој ја смета Европската конференција за иднината како добра почетна точка. Сепак, тој посочува дека „демократските дефицити не можат да се решат со едноставен трик. Само ако граѓаните почувствуваат дека нивниот придонес навистина е сериозно сфатен, тие ќе бидат подготвени да вложат многу време и да работат на тоа“.
Така, во Ирска и Белгија, добро осмислените граѓански конференции може да ја зголемат довербата во политичкиот систем.
Со конференции за иднината, Европската унија се осмелува да направи чекор кон делиберативна демократија.
Делиберативната демократија опишува форма на одлучување меѓу еднаквите заснована на размена на аргументи. Подобрите аргументи, наместо мнозинското гласање, треба да ги кројат одлуките, бидејќи, идеално, сите аргументи се мерат едни против други и е можен договор за „најдобро“ решение.
Според теоријата, донесувањето одлуки, покрај размената на аргументи, треба да се карактеризира со вклучување на сите групи во општеството и јавноста на процесот.
Доколку не биде во можност да ги исполни поставените очекувања, наместо генерација просветлени граѓани, тоа ќе создаде нова политичка криза.
