Поранешниот американски државен секретар Хенри Кисинџер наполни 99 години на 27 мај.
Британскиот Сандеј Тајмс објави големо интервју со него, направено од историчарот Ниал Фергусон, инаку автор на книга за Кисинџер.
Поранешниот американски дипломат оди со бастун и зборува побавно, но неговиот ум е остар како и секогаш, пишува Тајмс.
Бидејќи државниот секретар Кисинџер беше омразен поради неговата улога во војната во Виетнам, денес неговиот наследник Антони Блинкен инвестира милијарди во украинската војна.
Фергусон не гледа значајна разлика помеѓу тогашната војна во која загинаа млади Американци и денешната војна во која Америка испраќа оружје за да убие други.
На Светскиот економски форум во Давос на 23 мај, Кисинџер рече дека Украина мора да ѝ даде на Русија дел од својата територија, што предизвика бес кај многумина.
Според него, Украина треба трајно да се подели според ситуацијата пред 24 февруари, кога делови од Доњецк и Луганск беа под контрола на проруските сепаратисти, а Крим беше дел од Русија, како што е од 2014 година.
Во едно големо интервју, Кисинџер и Фергусон разговараа за конфликтите во американското општество, неуспешните можности во американската политика поради аферата Вотергејт и типовите на големи лидери.
За украинскиот претседател Володимир Зеленски, Кисинџер вели дека нема сомнеж дека Зеленски остварил историска мисија.
Зеленски е случаен претседател, тој доаѓа од заедница која никогаш не била претставена на таа позиција, бидејќи е Евреин како Кисинџер.
„Тој стана случаен претседател поради фрустрација со внатрешната политика.
А потоа се соочи со обидот на Русија да ја врати Украина во потполно зависна и подредена позиција. И ја спои својата земја и светската јавност на историски начин. Тоа е негово големо достигнување “, рече Кисинџер.
Останува прашањето дали Зеленски може да го задржи своето лидерство со постигнување мир, особено мир кој вклучува одредена жртва, посочува Кисинџер.
„Путин е внимателен“
Хенри Кисинџер беше државен секретар од 1973 до 1977 година и советник за национална безбедност од 1969 до 1975 година, добитник на Нобеловата награда за мир во 1973 година.
Запрашан за рускиот претседател Владимир Путин, со кого се сретнал неколку пати од случајната средба во раните 1990-ти, кога Путин беше заменик-градоначалник на Санкт Петербург, Кисинџер рече дека мисли дека е внимателен аналитичар.
Проблемот на Путин, вели Кисинџер, е што тој е на чело на земја што пропаѓа и сега го изгубил чувството за мерка.
Во времето на руската анексија на Крим во 2014 година, Кисинџер се изјасни во напис против идејата Украина да се приклучи на НАТО, предлагајќи наместо тоа неутрален статус како Финска.
Уште тогаш предупреди дека продолжувањето на разговорите за влез на Украина во НАТО ризикува да избувне војна.
Финска и Шведска сега влегуваат во НАТО.
Дали НАТО стана преголем?
“НАТО беше одличен за справување со агресивната Русија кога беше голема закана за светскиот мир“, одговара Кисинџер.
Сега НАТО прерасна во институција која на единствен начин ја отсликува европската и американската соработка и важно е да се одржи.
„Но, важно е да се признае дека ќе се појават големи проблеми во односите на Блискиот Исток и Азија со Европа и Соединетите држави. А НАТО е институција чии членови немаат нужно компатибилни ставови“, предупреди Кисинџер.
Членките на НАТО сега се собраа околу Украина бидејќи тоа потсетуваше на стари закани.
Но, прашањето е како да се стави крај на оваа војна.
„На крајот, мора да се најде место за Украина, и место за Русија - ако не сакаме Русија да стане кинеска истурена станица во Европа“, рече долгогодишниот дипломат.
Нова студена војна?
Фергусон го потсети Кисинџер на разговорот што го водеа на крајот на 2019 година во Пекинг, кога тој го праша дали веќе сме во втората студена војна, но со Кина, која сега ја игра улогата на Советскиот Сојуз.
Кисинџер одговорил: „Ние сме во подножјето на Студената војна“.
Една година подоцна тој рече дека веќе сме во „планинските премини на Студената војна“.
Henry Kissinger at 99: how to avoid another world war | News | The Sunday Times https://t.co/7gVnn0IKun
— Niall Ferguson (@nfergus) June 11, 2022
Каде сме сега?
Америка и Кина, „двете земји со способност да доминираат во светот“, се ривали управувани од некомпатибилни влади, во време кога технологијата може да го уништи светот благодарение на вештачката интелигенција.
Во овој поглед, Кисинџер потврдно одговара на прашањето дали Втората студена војна е потенцијално уште поопасна од Првата студена војна.
И двете велесили сега имаат споредливи економски ресурси за прв пат, а технологиите за уништување се уште пострашни, особено со доаѓањето на вештачката интелигенција.
Тој не се сомнева дека Кина и Америка сега се противници.
„Не верувам дека доминацијата во светот е кинески концепт, но може да се случи тие да станат толку моќни. И тоа не е во наш најдобар интерес“, предупредува Кисинџер.
„Ние на Запад имаме навидум некомпатибилни задачи. Ви требаат одбранбени институции способни да се справат со современите предизвици.
Во исто време, потребен ви е некаков позитивен израз од вашето општество за да ги вложите тие напори во име на нешто, бидејќи во спротивно - нема да се одржи.
Второ, потребен ви е концептот на соработка со друго општество, бидејќи сега не можете да смислите никаков концепт за нивно уништување. Затоа, дијалогот е неопходен“, рече Кисинџер.
Но, нема дијалог, освен размена на обвинувања.
Кисинџер вели дека затоа е длабоко загрижен за тоа каде одиме.
Хенри Кисинџер заврши со признавање на неговата длабока загриженост поради недостатокот на дијалог меѓу суперсилите, бидејќи „другите земји ќе сакаат да го искористат ова ривалство“.
„Другите земји исто така ќе сакаат да го искористат ова ривалство без да ги разберат неговите уникатни аспекти“, вели тој.
Значи влегуваме во многу тежок период, предвидува 99-годишниот дипломат.
САД се бескрајно поделени
Хенри Кисинџер, геополитички колос кој наполни 99 години на 27 мај, рече дека САД се „бескрајно“ поделени денес отколку во времето на Виетнамската војна (1955-1975).
Поранешниот американски државен секретар на претседателите Ричард М. Никсон и Џералд Форд, чија книга „Лидерство“ треба да излезе на 5 јули, ја понуди својата визија за моменталната состојба на внатрешната политика на САД, украинската криза и спорот на САД со Кина во интервју за Сандеј Тајмс.
Тој изрази жалење за партизанската антипатија што се зголеми во САД во последните неколку децении.
Истражувањата и анкетите на Американските национални изборни студии сè повеќе покажуваат дека демократите и републиканците ги гледаат членовите на другата партија повеќе како непријатели отколку едноставно како политички противници.
Според Кисинџер, во раните 1970-ти, во САД „се уште постоела можност за двопартизација“, пред „непријателството“ цврсто да се вкорени.
„Националниот интерес беше значаен термин, тој сам по себе не беше предмет на дебата. Тоа заврши.
Секоја администрација сега се соочува со незапирливото непријателство на опозицијата и на начин кој е изграден на различни премиси… Неизјавената, но многу реална дебата во Америка во моментов е за тоа дали основните вредности на Америка важат“, подвлече Кисинџер, републиканец оттогаш. од 1950-тите.
„Вредностите“ за кои станува збор се однесуваат на светиот статус на американскиот Устав и на „приматот на индивидуалната слобода и еднаквост пред законот“, посочува изворот.
Во интервјуто, Хенри Кисинџер изрази жалење за сегашниот став што го застапува „прогресивната левица“, која, според него, тврди дека „додека овие основни вредности не се поништат и не се изменат принципите на (нивното) извршување, немаме морално право дури и да ја водиме сопствената внатрешна политика, а уште помалку надворешната политика“.
Кисинџер предупреди дека ова „сè уште не е вообичаен став, но е доволно вирулентен за да се придвижи сè друго во негова насока и да се спречат обединувачките политики…
(Тоа) е (гледање) од голема група на интелектуалната заедница, која веројатно доминира на сите универзитети и многу медиуми.
Кисинџер понуди страшно предупредување за тоа со што се полнат таквите „непремостливи поделби“.
„Или општеството колабира и повеќе не е способно да ги извршува своите мисии ниту под водство, или ги надминува…“
Ветеранот научник за надворешна политика се согласи дека понекогаш се прибегнува кон „надворешен шок“ или надворешен непријател“ за да се премости оваа „поделба“.
Извор: Сандеј тајмс/Јутарњи
Фото: принтскрин сандеј тајмс
