logo
logo
logo

Бурна напнатост на Медитеранот: РАСКАРАНИ 2 МАЛИ ОСТРОВИ

Vecer | 09.08.2022

Бурна напнатост на Медитеранот: РАСКАРАНИ 2 МАЛИ ОСТРОВИ

Бурна напнатост на Медитеранот.

Поради војната во Украина, Турција стана стратешки поважна од вообичаено. Анкара сега го користи тоа.

Во спорот за островите во Егејското Море, Турција се поагресивно се однесува кон Грција.

Целата работа е всушност апсурдна.

Турција и Грција се членки на НАТО, сојуз основан за одбрана од заеднички непријател.

https://vecer.mk/svet/zoshto-e-turcija-vazhna-za-nato-i-zoshto/

И покрај тоа, двете соседни земји често се на работ на вооружен конфликт. Колку загрозени се чувствуваат Грците може да се види од нивните трошоци за одбрана: 3,8% од БДП, највисоко од сите членки на НАТО.

Станува збор за спротивставени интереси на две земји околу островите во источниот Медитеран, за границата на море и - правото на експлоатација на нафта или гас. Во 1996 година, Турција и Грција за малку избегнаа да војуваат за мал, ненаселен остров наречен Имија.

И во 2020 година, конфликтот ескалираше поради грчките и турските барања за контрола на овие области.

Следната недела турски брод треба да тргне во потрага по природен гас во спорниот регион, што најверојатно Грците ќе го сфатат како нова провокација. И повторно и повторно САД, како водечка сила на НАТО, често со помош на генералниот секретар на Северноатлантскиот договор, успева да спречи отворена војна меѓу сојузниците.

Во 2020 година, поранешната германска канцеларка Ангела Меркел, со поддршка на Европската унија, имаше голема заслуга во процесот на помирување меѓу двете страни.

https://vecer.mk/balkan/erdogan-se-pofali-so-noviot-brod-za-vadenje-nafta-i-gas-vo-istochen-mediteran-grtsite-luti/

Суверенитетот во прашање

Конфликтот сега повторно се засилува. Анкара го доведува во прашање суверенитетот на Грција врз голем број острови во источното Егејско Море - како што се Родос, Лезбос, Самос и Кос - затоа што Турците велат дека Грција ги прекршила меѓународните договори со стационирање на воени сили таму. Со редовни летови на турски борбени авиони над грчките острови, Анкара речиси секој ден ги покажува своите барања.

Турција се повикува на Договорот од Лозана од 1923 година, кој ја дефинираше денешната граница и кој на Грција и ги даде островите Лезбос, Хиос, Самос и Икарија по грчко-турската војна или Парискиот договор од 1947 година, со кој Италија по II. Светската војна се откажа од островската група Додеканез во корист на Грција.

Договорите дефинираат дека овие острови мора да бидат демилитаризирани. Атина го оправдува присуството на своите војници на островите со тоа што се чувствува загрозена од честите маневри на турските воени бродови на западниот турски брег – односно правото на секоја држава на самоодбрана.

https://vecer.mk/balkan/erdogan-i-se-zakani-na-grtsija-poradi-ostrovite-kje-ima-katastrofalni-posleditsi-ne-se-sheguvam/

„Влажни соништа на екстремистите?

Иако се работи за пресметка со долга традиција, овојпат вербалните инциденти се особено жестоки.

Девлет Бахчели, шеф на националистичката партија МХП и коалициски партнер на претседателот Ердоган и неговата партија АКП, се фотографираше со мапа на која се прикажани сите острови во источниот дел на Егејското Море, кои се прикажани како турска територија - вклучувајќи го и најголемиот грчки остров Крит.

„Влажни соништа за екстремисти или официјална турска политика?“, праша грчкиот премиер Киријакос Мицотакис на Твитер и побара официјално објаснување од Анкара.

Внатрешните политички причини дополнително ги „мотивираат“ турските политичари.

Имено, следната година во Турција се одржуваат претседателски и парламентарни избори. Ердоган и АКП стравуваат од значително губење на поддршката од гласачите поради, меѓу другото, високата стапка на инфлација и лошата економска ситуација. Се верува дека надворешнополитичките скандали може да го одвлечат вниманието од проблемите дома.

Но, оружјето се штрака и на грчка страна, но не и од членови на владата.

Така, на Опен ТВ, пензионираниот вицеадмирал Јанис Еголфопулос уште еднаш зборуваше за тоа како на Турција може да и се одржи лекција:

„Ако тие (Турција, уред.) го направат првиот потег, тогаш ќе доживеат нешто што никогаш досега не го доживеале“.

https://vecer.mk/svet/turcija-da-prestane-so-taktikata-na-provokacii/

Германија веќе не е неутрална?

Како е позиционирана Германија во овој спор?

Во однос на суверенитетот на островите, министерката за надворешни работи Аналена Бербок беше јасна при неодамнешната посета на Грција и Турција:

„Грчките острови се грчка територија и никој нема право тоа да го доведува во прашање“. Таа не одговори на прашањето за милитаризација.

Нејзиниот турски колега Чавушоглу се пожали дека Германија повеќе не е неутрална по ова прашање:

„Госпоѓа Меркел беше. Германија беше искрен посредник во своето време. Германската политика беше избалансирана“.

-А во последно време, вели тој, „за жал таа рамнотежа е изгубена“.

https://vecer.mk/balkan/chavushoglu-po-sredbata-so-baerbok-germanija-ne-e-nepristrasna-vo-posreduvanjeto-so-grtsija/

Но, и грчката страна смета дека Германија не секогаш се однесува фер кон Атина. Грчкиот министер за надворешни работи Никос Дендиас остро го критикуваше германскиот извоз на оружје и продажбата на подморници во Турција.

„Благодарение на овие подморници, постои се поголема опасност рамнотежата на силите во Средоземното Море да стане неурамнотежена.“

https://vecer.mk/svet/presvrt-erdogan-popushti-turcija-se-soglasi-nato/

Наклонетост на Вашингтон

Германија и онака игра споредна улога во тој конфликт. И Ердоган и Мицотакис првенствено се обидуваат да му придобијат на Вашингтон.

На почетокот изгледаше дека Мицотакис е во подобра позиција. Во средината на мај тој одржа говор пред двата дома на американскиот Конгрес, тој рече дека по Украина, НАТО не смее да си дозволи „дополнителен извор на нестабилност“ на своето југоисточно крило.

Грчкиот премиер побара од Вашингтон да не поддржува модернизирање и проширување на турската борбена авијација со помош на авиони Ф-16.

За Ердоган таа посета беше болна, бидејќи Мицотакис успеа да ги убеди САД да и продаваат борбени авиони Ф-35 на Грција - односно истите што Вашингтон не сакаше да им ги продаде на Турците.

https://vecer.mk/balkan/grtsija-kupuva-20-najsovremeni-amerikanski-voeni-avioni-f-35/

https://vecer.mk/balkan/ponishtete-ja-odlukata-ili-vratete-ni-gi-parite-turcija-ispratila-baranje-do-vashington/

Но, само неколку недели подоцна, американскиот претседател Џо Бајден на маргините на самитот на НАТО во Мадрид вети дека „целосно“ ќе ја поддржи модернизацијата на турската флота со помош на авиони Ф-16.

Со тоа, како што се претпоставуваше, Бајден сакаше да му понуди на Ердоган нешто конкретно за поддршката на Турција за влезот на Шведска и Финска во НАТО.

Влијанието на војната во Украина

Иако конечната одлука за испорака на авионите Ф-16 сè уште не е донесена, оваа приказна јасно покажува колку Турција стратешки профитира од војната во Украина - затоа што позицијата на Анкара сега е уште поважна отколку што беше.

Пред војната во Украина, Турција купи руски противвоздушни ракети и со тоа ги налути Американците. Патем, таа работа се реализираше, бидејќи НАТО не можеше да си дозволи раскол со Турција, а особено не може да си го дозволи тоа сега, среде руската војна во Украина.

И да се вратиме во Грција: на крајот на јули, Ердоган ги покани партнерите од НАТО на воена вежба во Измир на брегот на Егејското Море. Практично во близина на грчките острови. Тоа беше поморска инвазија насочена кон освојување на фиктивен остров. Во вежбата учествуваа американски, француски и италијански војници. Но не и грчки. Атина жестоко протестираше. Но тој протест се изгуби некаде во ходниците на седиштето на НАТО во Брисел.

https://vecer.mk/svet/stoltenberg-zagrizhenosta-na-turtsija-za-bezbednosta-e-legitimna/

Извор

Фото: Илустрација

https://vecer.mk/ekonomija/inflacijata-vo-turcija-do-nebo-erdogan-optimist-deka-cenite-kje-pagjaat/

© Vecer.mk, правата за текстот се на редакцијата

logo

Vecer.mk е прв македонски информативен портал, основан во 2004 година.

2004-2024 © Вечер, сите права задржани

Сите содржини и објави на vecer.mk се авторско право на редакцијата. Делумно или целосно преземање не е дозволено.

Develop & Design MAKSMEDIA LTD Skopje Copyright © 2004-2024. Vecer.mk