logo
logo
logo

АКО И ВЕРУВАШ НА ВИКИПЕДИЈА, прочитај го ова и размисли уште еднаш

Vecer | 26.02.2021

АКО И ВЕРУВАШ НА ВИКИПЕДИЈА, прочитај го ова и размисли уште еднаш

Интернет сајтот на Википедија е постуван десетици милијарди пати месечно. Сепак, не треба да се верува безусловно во сè што е напишано таму. Еве само некои од недостатоците на оваа „интернет енциклопедија“.

Фактот дека Википедија може да ја уредува и одржува секој, значи дека личните ставови можат лесно да се вметнат во кој било напис како конечни факти, а да не се вистинити.

Анкетата за 2012 година опфатила 28.000 статии за американската политика, во потрага по клучни фрази што ги користатат демократите или републиканците. Откриле дека со текот на времето, артиклите оделе од пропагандата на политичката левица (Демократите) кон неутрална, што звучи добро. Сепак, ова е резултат на тоа што луѓето ги „корегираат“ меѓусебно прочитаните текстови.

Иако ова истражување е за американската политика, ние би можеле да земеме нешто друго како пример, а резултатот е ист. Бидејќи Википедија е отворена за сите, секогаш треба информациите што ги добиваме од таму да ги примаме со неопходна доза на резерва.

Според истражувањето што опфатило околу 250 милиони записи на Википедиа во текот на 10-годишниот период, 77% од записите биле поставени или одобрени од само 1% од посетителите, и тоа од луѓето што ја уредуваат Википедија. Ова значи дека околу 1.300 луѓе формираат повеќе од 3/4 од најкористениот извор на информации во светот.

Манипулирање со бројки

Минатата недела на Википедиа беше објавено дека коронавирус заразил само една петтина од бројот на луѓе кои биле заразени со шпански грип. Оваа недела, таа бројка се искачи на над 100%.

Не се случила оваа нагла промена на наведениот факт затоа што бројот на случаи на коронавирус е зголемен, туку авторот сам си го претпоставил тоа затоа што бројот на луѓе кои страдале од шпански грип пред повеќе од 100 години, јасно доживеал многу ненадеен и драматичен пад (барем според Википедија).

Википедија за шпанскиот грип првично објави дека „околу 10% до 20% од заразените умреле“. Откако коронавирусот стана голем проблем, бројот на загинати од шпанскиот грип во Википедиа беше радикално друг - од „2% до 3%“.

Ова навистина доаѓа од извештајот на СЗО, но не се дадени упатувања и не се однесува строго на шпанска треска. Грешка е затоа што е преземен „најмалку веројатно бројот на смртни случаи“. Ова овозможува да се каже дека коронавирусот уби незначително помалку луѓе или исто како и шпанскиот грип за помалку време, што едноставно не е точно.

Сепак, понатаму во истата статијата, некои тврдења не се променети, како што се 50-100 милиони луѓе починале од шпанската треска, или грип. Ако ги комбинирате овие бројки од текстот, доаѓате до заклучок дека имало дури четири милијарди случаи на шпански грип. Проблемот е што во тоа време на Земјата живееја нешто помалку од две милијарди луѓе.

Лажни факти

Општо е познато дека Википедија е предмет на лажни факти, па ајде да дадеме само еден пример. Википедија ја наведува КЛ Варшава како главен нацистички логор за истребување. Всушност, тоа беше помал концентрационен логор користен за присилна работа.

Написот исто така тврди дека 200.000 не-еврејски Полјаци биле убиени таму со гас, што доведува до вкупно 400.000 убиени Полјаци - иста бројка како Евреите убиени во Полска. Ова го прави возможно некој да тврди дека холокаустот е „надуен“ и дека Евреите навистина ја нарушуваат историјата, пишува „Листвер“.

Секако, Википедија ги отстранила овие лажни информации веднаш штом станале сознанија и откако низа читатели се пожалиле на овие лажни факти, но не се жалат “низа читатели“ секогаш за секој лажен факт па лажните податоци опстојуваат на Википедиа со години, особено ако се работи за изнесување факти за поединци или помалку познати настани за кои можеби некој и реагира но, не во доволен број за да се корегираат невистините .

Некои факти, како овие податоци за заразата и жртвите на шпанската треска, се исправени. Штета што за исправката се чекаше 15 години.

© Vecer.mk, правата за текстот се на редакцијата

logo

Vecer.mk е прв македонски информативен портал, основан во 2004 година.

2004-2024 © Вечер, сите права задржани

Сите содржини и објави на vecer.mk се авторско право на редакцијата. Делумно или целосно преземање не е дозволено.

Develop & Design MAKSMEDIA LTD Skopje Copyright © 2004-2024. Vecer.mk