Европските земји побрзаа за да го истражат необјаснето истекување во двата руски гасоводи што минуваат под Балтичкото Море во близина на Шведска и Данска, инфраструктура во срцето на енергетската криза од руската инвазија на Украина.
Неколку европски функционери се согласија дека веројатната причина е саботажа, додека Русија, која ја изгради мрежата, не ја исклучи.
Норвешкиот министер за нафта и енергетика Терје Асланд изјави дека првите информации за истекувањето укажуваат на „саботажа“. Шведската премиерка Магдалена Андерсон и нејзиниот дански колега Мете Фредериксен изјавија дека инцидентот најверојатно бил „намерен“, но ја омаловажиле можноста за воена закана.
Во Москва, портпаролот на Кремљ, Дмитриј Песков, им рече на новинарите: „Во моментов не може да се исклучи ниту една опција“.
И двата гасоводи беа точки на удар во ескалирачката енергетска војна меѓу европските престолнини и Москва, која ги погоди големите западни економии, ги зголеми цените на бензинот и предизвика потрага по алтернативни извори на енергија.
Според операторот на гасоводот „Северен тек“, во моментов не е можно да се процени „временската рамка за обновување на инфраструктурата за транспорт на гас“.
Во вчерашното соопштение се додава дека падот на притисокот во гасоводот укажува на тоа дека настанала физичка штета.
Германските, данските и скандинавските безбедносни власти внимателно ги следеа истекувањата во Балтичкото Море и ја истражуваа нивната причина, изјави германскиот министер за економија Роберт Хабек, кој исто така рече дека снабдувањето со енергија на Германија не е загрозено.
Претходно во текот на денот, Шведската поморска управа издаде предупредување за две истекувања во гасоводот Северен тек 1, набргу откако беше откриено истекување во блискиот гасовод Северен тек 2.
Низа протекување
Ниту еден гасовод не испумпуваше гас во Европа во моментот кога беше откриено истекувањето, но инцидентите може да ги срушат сите преостанати надежи дека Европа би можела да добие гас преку Северен тек 1 пред зимата.
Иако ниту една не беше во функција, двете цевки сепак содржеа гас под притисок.
Гаспром, компанијата контролирана од Кремљ, која има монопол на извоз на руски гас преку гасоводот, одби да го коментира инцидентот.
Русија ја намали испораката на гас за Европа преку Северен тек 1 пред целосно да го запре транспортот во август, обвинувајќи ги западните санкции и технички тешкотии. Европските политичари велат дека тоа било изговор да се прекине испораката на гас.
Новиот гасовод Северен тек 2 допрва требаше да влезе во комерцијални операции. Планот да се користи за снабдување со гас беше отфрлен од Германија неколку дена пред Русија да испрати војници во Украина во февруари.
Но, кој би профитирал?
Експертите се согласија и дека штетата може да биде намерна.
Јакуб Гоџимирски, истражувачки професор на Норвешкиот институт за надворешни работи, кој е специјализиран за руската енергетска политика, рече дека истекувањето можело да биде техничка неисправност, но рече дека е можна саботажа.
„Има некои индиции дека станува збор за намерна штета“, рече изворот, додавајќи дека се уште е рано да се носат заклучоци. „Треба да се запрашате: кој би профитирал?
Протекувањето се случи непосредно пред инаугурацијата на гасоводот Baltic Pipe, кој носеше гас од Норвешка до Полска, како дел од напорите на Варшава да ги диверзифицира испораките од Русија.
Норвешката агенција за безбедност на нафта (PSA) ги повика нафтените компании во понеделникот да бидат внимателни за неидентификувани дронови забележани како летаат во близина на норвешките платформи за нафта и гас, предупредувајќи на можни напади.
Бродовите не можат да се приближат до истекувањето, а постои ризик од истечениот гас да се запали над водата и во воздухот, соопшти данската агенција за енергетика, додавајќи дека нема безбедносни ризици поврзани со истекувањето надвор од зоната на исклучување.
Експлозии во областа во близина на гасоводот „Северен тек“ беа откриени од сеизмолозите во понеделникот, но не е јасно дали настаните се поврзани со цевководите.
Истекувањето би влијаело на животната средина само на локално ниво, што значи дека ќе биде засегнато само подрачјето каде што се наоѓа гасниот облак, се вели во соопштението и се додава дека испуштањето на стакленички гасови метан ќе има штетно влијание врз климата.
Данските власти побараа да се подигне нивото на подготвеност на Данска за енергетскиот и гасниот сектор.
