logo
logo
logo

Цртаниот филм кој на Југославија ѝ го донесе единствениот Оскар во историјата ВИДЕО

Vecer | 13.03.2023

Цртаниот филм кој на Југославија ѝ го донесе единствениот Оскар во историјата ВИДЕО

Без разлика на која генерација припаѓате, не е на одмет да се потсетиме дека во далечната 1962 година, југословенски цртан филм го освои престижниот Оскар.

Станува збор за цртаниот филм Сурогат, на Душан Вукотиќ, кој, како што споменавме, го освои Оскароѕ во 1962 година и влезе во историјата како единствен југословенски добитник на оваа престижна награда.

Index.hr во соработка со Југопапир објави текст од таа година во кој се зборува за големиот успех на Душан Вукотиќ.

„Април 1962: Душан Вукотиќ, водечкиот мајстор на загрепската школа за цртан филм, е еден од овогодинешните добитници на „Оскар“, кој го доделува жири од 2.000 луѓе на Американската филмска академија.

Секако, и во оваа прилика, цртаниот филм остана во сенка на филмовите и имињата на актерите и режисерите околу кои се одржува уметничкиот натпревар. Но, имајќи предвид дека „Оскарот“ во оваа категорија се доделува од 1932 година, а позлатената статуа дури сега првпат патува надвор од Северна Америка, успехот на Душан Вукотиќ добива посебно значење.

Пред 30 години, Волт Дизни, по неговиот прв „Оскар“, започна со продукција на анимирани цртежи кои ги воодушевија децата и возрасните во кината. До Втората светска војна, па дури и подоцна, Дизни беше неверојатен добитник на „Оскарот“ бидејќи тој владееше врвно во областа на цртаните филмови.

Во последните 15 години „Оскарот“ го добија различни американски студиа за цртани филмови. Волт Дизни беше заменет со Босустов („When Magoo Flew“, 1954 година), на кого „Колумбија“ му обезбеди работна сила и услови.

И сега, одеднаш, позлатена фигура која не вреди повеќе од 100 долари, но значи многу во светот на филмската уметност ја доби 34-годишен Европеец од Југославија.

Со Душан Вукотиќ првпат се сретнав на крајот на минатата година во Загреб. Штотуку пристигна веста дека неговиот „Сурогат“, по „Крава на Месечината“ и „Концерт за автоматска пушка“, на својот автор му ја донесе третата по ред награда на големиот меѓународен фестивал во Сан Франциско.

Додека разговаравме, го пропуштивме ручекот бидејќи Вукотиќ со упорност на професор се обиде да ме запознае со тајните на цртаните филмови. Зборуваше и зборуваше, црташе и објаснуваше. Во самракот, тој беше среќен со предлогот да го направиме вистинското интервју подоцна за време на прикажувањето на неговите филмови. Вети дека сè ќе организира сам истата вечер.

Подоцна дознав дека мора да донесе кутии со филмови од Шалата. Ги донесе под мишка. Федор Ханжековиќ веќе беше во собчето за монтажа  на Загреб филм. Додека се менувавме, познатиот загрепски режисер и театарски теоретичар му ја честиташе наградата на Вукотиќ од Сан Франциско со следниве зборови:

„Веќе си „досаден“ со сите тие први места“.

Вукотиќ се насмевна. Минута пред тоа се извини што ѕидовите на неговата канцеларија се покриени со плакети од разни фестивали:

„Ова е барање на продуцентот со оглед на тоа што доаѓаат многу луѓе, особено од странство, па овие писмени благодарници значат прва и најдобра реклама за нашата „роба“.

Додека на монтажната маса се играа сцени од „Каубој Џими“, „Одмаздници“, „Пиколо“ и други филмови, Вукотиќ се однесуваше како првпат да ги гледа.

Тоа беше ретко искуство за новинар, а при разделбата ветив дека со посебно задоволство ќе пишувам за нашата средба. Вукотиќ на тоа рече:

„Треба да ви се заблагодарам што покажавте интерес.“

Неговата скромност и извонредниот впечаток што го остава кај луѓето ја зголемија радоста со која „Оскарот“ беше дочекан меѓу нашите филмофили. Впрочем, и на неодамнешниот белградски фестивал „Сурогат“ беше оценет како комплетно уметничко дело“.

Станува збор за приказна за триаголено човече кој живее во свет во кој се е на надувување. Го прикажува времето што херојот го поминува на плажа, каде што едноставно ги надувува предметите од неговите желби (душек, брод, автомобил, па дури и девојка), но на крајот сè исто толку лесно исчезнува.

Преку весел, но и сатиричен тон, филмот го повикува гледачот да ги преиспита потрошувачките навики на современото општество, кое често ја игнорира разликата помеѓу реалноста и виртуелниот сурогат за реалноста.

Анимацијата на „Сурогат“ беше светлосни години далеку од тогашната суверена анимација на Дизни, што само придонесува за успехот што го постигна.

Авторот на овој цртан филм Душан Вукотиќ (1927–1998) е најнаградуваниот автор во поранешна Југославија. Бил член на „Загребската цртана школа“, а работел како режисер, сценарист, аниматор, карикатурист, карикатурист.

 

© Vecer.mk, правата за текстот се на редакцијата

logo

Vecer.mk е прв македонски информативен портал, основан во 2004 година.

2004-2024 © Вечер, сите права задржани

Сите содржини и објави на vecer.mk се авторско право на редакцијата. Делумно или целосно преземање не е дозволено.

Develop & Design MAKSMEDIA LTD Skopje Copyright © 2004-2024. Vecer.mk