Соединетите држави и Велика Британија завчера објавија дека ќе формираат безбедносно партнерство со Австралија во индо-пацифичкиот регион и ќе ја „помогнат“ Австралија во изградбата на нуклеарни подморници.
Но, сега Вашингтон, во соработка со Лондон, едноставно ја истурка Франција и ја презеде нивната крајно профитабилна работа, в редна 40 милијарди долари.
Спорот околу изградбата на подморниците ескалираше, а Франција сега влезе во невидена дипломатска криза со повлекување на своите амбасадори од САД и Австралија.
Сето ова е организирано, се разбира, поради зголеменото зајакнување на кинеското влијание во регионот.
За време на завчерашниот виртуелен самит, американскиот претседател Џо Бајден, британскиот премиер Борис Џонсон и австралискиот премиер Скот Морисон објавија дека Австралија ќе добие технологија и капацитет за користење нуклеарни подморници. Во соопштението конкретно се наведува дека подморниците ќе имаат нуклеарен погон, но тоа не значи дека и тие ќе поседуваат нуклеарно оружје.
„Сите го признаваме императивот за долгорочно одржување мир и стабилност во индо-пацифичкиот регион“, рече Џо Бајден.
Морисон истакна дека подморниците ќе бидат изградени во Аделаида во јужна Австралија, во тесна соработка со САД и Британија.
„Ние ќе се држиме до сите наши обврски за неширење на нуклеарно оружје“, рече тој.
Џонсон рече дека ова е голем момент за Австралија што „ќе го направи светот побезбеден“.
Не еднаш ја спомнаа Кина за време на состанокот, но меѓу редови лесно може да се заклучи дека Кина е всушност една од главните причини за зајакнување на австралискиот капацитет.
Овој потег е навистина значаен.
Имено, САД досега само еднаш ја споделија својата технологија за работа на нуклеарни подморници со Британија во 1958 година.
Се разбира, ова сега исто така ќе биде добар бизнис за американските воени компании да работат на проектот, како што се General Dynamics Corp. и Huntington Ingalls Industries Inc.
[embed]https://youtu.be/O9OSbXjuqUU[/embed]
Франција е лута откако САД им ја презедоа работата вредна дури 40 милијарди американски долари
Француските власти се лути, со причина, а од Париз велат дека Џо Бајден се однесувал „како Доналд Трамп“.
Причината е договорот дека САД и Велика Британија ќе изградат нуклеарни подморници за Австралија.
Имено, уште во 2016 година, Австралија ја избра Франција да изгради нова поморска флота, и ова е работа вредна дури 40 милијарди американски долари.
Но, сега Вашингтон, во соработка со Лондон, едноставно ја истурка Франција и ја презеде нивната крајно профитабилна работа.
Францускиот министер за надворешни работи Жан-Ив Ле Дриан (слика погоре) коментираше:
"Оваа брутална, еднострана и непредвидлива одлука многу ме потсети на работите што ги направи Трамп. Лут сум и огорчен. Вакви работи не им се прават на сојузниците. Ова е нож во грбот. Ние изградивме врска со доверба со Австралија и сега таа врска е прекината".
Се разбира, се чини дека Франција уште еднаш ја научи лекцијата дека не сите сојузници се точно еднакви, односно дека едноставно не припаѓа на ексклузивниот сојуз што формира т.н. "Клуб со 5 очи" (САД, Велика Британија, Канада, Австралија и Нов Зеланд).
ЗАДОЦНЕТО ШМИРГЛАЊЕ ПО ГРБ ОД ВАШИНГТОН ЗА ПАРИЗ
Американскиот државен секретар Антони Блинкен вчера изјави дека САД се уште ја сметаат Франција за нејзин „витален партнер“, вклучително и како дел од новиот фокус на САД кон индо-пацифичкиот регион.
Се разбира, овој коментар се обидува да го смири францускиот гнев, кој се манифестираше откако САД постигнаа голем договор со Австралија за изградба на воени подморници - нешто на кое Франција работи со години.
Имено, поради овој нов договор, Австралија се повлече од француската понуда, а тоа е договор што на Франција ќе и донесе дури 40 милијарди американски долари.
Сепак, Блинкен рече дека САД сакаат и француска соработка во индо-пацифичкиот регион.
"Ќе продолжиме да работиме на тоа. Ставивме голем акцент на тој однос, на тоа партнерство", рече американскиот државен секретар.
Франција ги повлекува амбасадорите од САД и Австралија
Спорот околу изградбата на подморниците ескалираше, а Франција сега влезе во невидена дипломатска криза со повлекување на своите амбасадори од САД и Австралија.
Причината е трилатерален безбедносен договор потпишан од САД, Велика Британија и Австралија (т.н. „Аукус“), додека Франција загуби работа вредна околу 40 милијарди американски долари (Австралија го раскина договорот со Франција од 2016 година за изградба на подморници како нови подморници, нуклеарни за Австралија сега ќе гради САД).
Одлуката за повлекување на амбасадорите од Вашингтон и Канбера ја донесе францускиот претседател Емануел Макрон, а министерот за надворешни работи Жан-Ив Ле Дриан рече дека тоа е „исклучително сериозно прашање“.
Да потсетиме, од Париз претходниот ден рекоа дека ова е „нож во грб“.
Очекувано, САД и Австралија велат дека жалат за францускиот потег и велат дека Франција останува важен сојузник и партнер со кого сакаат да продолжат тесно да соработуваат.
Франција не го повлече амбасадорот од Британија, но француски дипломатски извор наведува дека нема потреба затоа што Велика Британија го склучила овој договор од „опортунистички причини“.
Ова е најниската точка во односите меѓу Канбера и Париз од 1995 година, кога Австралија протестираше против француските нуклеарни тестови во јужниот Пацифик, а потоа го повика на консултации својот амбасадор од Париз.
Австралискиот премиер Скот Морисон стои зад одлуката да се откаже од договорот со Франција и посочува дека му навестил на Макрон уште во јуни за време на состанокот во Париз дека работите се „промениле“.
Поточно, тој посочува дека Австралија била „многу загрижена за капацитетот на конвенционалните подморници во контекст на новата стратешка средина“.
Со други зборови, Морисон тврди дека на Австралија и се потребни нуклеарни подморници за да може да се справи со т.н „Кинеската закана“.
Се разбира, на сите им е јасно дека ова всушност е американски проект, а Австралија и Британија го следат Вашингтон.
И Париз би сакал да го следи Вашингтон, како што тоа го правеа многу пати досега, но сега се чувствуваат исклучени - што се.
Големи пари се во прашање и односите нема да бидат лесни за поправка.
Треба да се напомене дека Франција веќе е многу во изборната кампања, претседателските избори ќе се одржат следната пролет, а Макрон не смее да си дозволи да испадне слаб или покорен кон Вашингтон.
До каде ќе стигне оваа криза останува да видиме.
Некои дури и шпекулираат дека ова би можело да биде увертира за новото излегување на Франција од НАТО, но најверојатно таква можност засега нема, барем не на главната маса.
Во секој случај, овие потези ќе имаат силни геополитички последици што наскоро ќе се манифестираат, не само во азиско-пацифичкиот регион, туку сигурно и во Европа.
