GameStop? Reddit? Нешто големо се случува на американската берза и денес треба тоа да го расчлениме. Ајде да одиме по ред.
GameStop е американска компанија за видео игри.
Ги има од 1984 година, кога продаваа видео игри за тогаш популарниот Атари 2600, а подоцна и во 80-тите за јапонски Нинтендо, што направи вистинска револуција на пазарот - и всушност го спаси пазарот на видео игри, што вреди милијарди долари денес.
Компанијата растеше бавно, од седиштето во предградието на Далас, Тексас. Тие го достигнаа својот врв во првата деценија на новиот милениум, но веќе таму околу 2016 година, се појавуваат проблеми.
Имено, сè помал број на видео игри се купуваат физички во продавницата - исто како, да речеме, музика и филмови - и наместо тоа, содржината се презема преку Интернет и специјализирани услуги.
Во 2016 година нивните акции паднаа за 16%, а следната година за дополнителни 8%. Јасно е дека, како „ветеран“ во тој домен, „GameStop“ побрза да се прилагоди на новите трендови и тие денес се занимаваат со купување и преземање видео игри.
Самата индустрија за видео игри стана „голема ѕверка“.
Да ги погледнеме овие бројки како за споредба.
Пред четвртина век, во 1995 година, индустријата за видео игри претставуваше бизнис од максимум 5 милијарди долари на глобално ниво. Потоа, пазарот започна да доживува постојано зголемување и експанзија, а за тоа несомнено придонесе и првата, сега култна, конзола PlayStation, која сега е во 5-то издание.
Сè на сè, овој бизнис од 5 милијарди долари - за кој многу „експерти“ не предвидуваа светла иднина - денес е гигант од дури 165 милијарди долари на глобално ниво, со тренд на постојан раст.
Добро, сето тоа е многу интересно, но можеме да зборуваме за проширување на индустријата за видео игри и причините зошто ќе има уште поголемо забрзување во друга пригода, денес мора да се посветиме на посебна приказна од тој свет, која исто така се однесува на раст, но за раст на цените на акциите на GameStop.
Што е особено „интересно“ во врска со тоа? Ќе дојдеме до тоа ... Да почнеме со тоа што вредноста на акциите на оваа компанија, која поради својот деловен модел треба да биде во „пад“, се зголеми за околу 8.000% (!) во последните 6 месеци.
Тоа само по себе е одлична вест, но начинот на создавање на оваа огромна вредност е многу поинаква и уникатна приказна што може да има далекусежни последици за светот на инвестициите и бизнисот воопшто.
За да разбереме што точно се случило, треба да повториме, или да запознаеме, некои инвеститорски термини кои се релевантни во контекстот на оваа приказна.
Тактики на „кратка продажба“
Првиот важен термин што треба да го споменеме е „кратка продажба“ бидејќи е директно поврзан со судбината на GameStop.
Што е „кратка продажба“?
Станува збор за шпекулативна инвестиција каде инвеститорот инвестира пари во компанија за која предвидува дека ќе потоне, а таа е веќе во пад. Како може ова да биде профитабилно?
Ние ќе објасниме. Звучи покомплексно отколку што навистина е.
Сите ние знаеме како „нормално“ да инвестираме - инвеститорот купува, да речеме, акции и тој се надева дека во иднина ќе вредат повеќе и дека на тој начин ќе соберат пари. Така знае и огромното мнозинство.
Имаме компанија за која веруваме дека е перспектива и потоа инвестираме во неа со надеж дека ќе биде профитабилна и ние заедно со неа.
„Кратката продажба“ е токму спротивната - наоѓате компанија што претчувствувате дека тоне и наместо да се надевате на раст на нејзините акции, очекувате да паднат!
Полека ... мора да има некоја „цака“ во таа приказна, нели? Секако.
Работата е во тоа што, како инвеститор, не купувате акции трајно - наместо тоа, само ги „позајмувате“ од некој што веќе ги има, по можност од некој што не чувствува исто како вас!
Позајмување? Може ли да се позајмат акциите? Апсолутно, тоа е цел домен на остварување профит што „се потпира“ на „нормалното тргување.“
Како функционира тоа? Едноставно. Сопственикот на акции или најчесто неговиот брокер, се договара со “краткиот вложувач“ дека ќе му позајмат акции за одредено фиксно време, да речеме 6 месеци (и тоа не мора да биде фиксно време, сето ова е внимателно регулирано со посебен договор.)
Последната „состојка“ на оваа тактика е дека двајцата (брокерот и “кратиот вложувач“се обврзуваат да ги вратат тие акции на почетниот сопственик по истекот на рокот, а потоа ќе се случи конечното порамнување - во зависност од тоа колку вреди тогаш уделот, едниот ќе има профит, другиот - загуба.
На пример...
Ако некој „краток вложувач“ позајми, да речеме, 100 акции од брокер, кои во моментов вредат 100 денари за акција, станува збор за износот од 10.000 денари.
Комплицираниот дел следи сега - брокерот му ја плаќа таа сума на „краткиот вложувач“, а не обратно, односно „краткиот“ продава акции што тој воопшто ги нема.
Како може да има смисла? Брокер купува фиктивни акции? Да - тоа е, тој очекува да ги добие по одредено време.
Ајде да го поедноставиме уште повеќе.
[embed]https://www.youtube.com/watch?v=Up1hYXKW6zg[/embed]
Да речеме дека си тој „краток инвеститор“. Со оваа тактика веднаш ги добиваш 10.000 денари на твојата сметка и обврска да ги „вратиш“ акциите, односно да дадеш пари за нив кога ќе помине одредено време. Уште еднаш, да речеме дека е 6 месеци.
Ти ја применуваш тактиката за компанијата за која си „начул“ дека оди надолу.
Еве, како пример, да речеме дека ова е измислена компанија РОМБИ која продава електрични скутери кои се многу популарни деновиве.
Знаеш, се сомневаш, или некој ти „шепнал“ дека градот Скопје ќе воведе забрана за употреба на електрични скутери на улиците за неколку месеци. Јасно е дека ова значи дека цените на РОМБИ ќе паднат многу брзо, веднаш штом се објави оваа градска регулатива ...
И, баш како што знаеше дека ќе се случи, за неколку месеци забраната стапува на сила.
Што сега?
На твојата сметка веќе имаш 10.000 денари, кои ги доби од брокерот со обврска дека мора да ги испорачаш и тие 100 акции. Во меѓувреме, акциите на РОМБИ паднаа од 100 денари на само 20 денари.
Дали на брокерот му требаат 100 акции според договорот? Нема проблем! Ти уредно купуваш 100 акции и ги плаќаш 2000 денари. Му ги даваш на брокерот. И?
Ти остануваат дури 8.000 денари во твојот „џеб“!
Значи, многу добро профитираше - и тоа од компанија што едноставно пропаѓа!
Потенцијално огромен ризик од примена на тактика на „кратка продажба“ ("short selling")
Звучи поедноставно? Не е толку комплицирано, особено ако се знае дека „кратката позиција“ е вообичаена тактика што се спроведува едноставно, но е дел од брокерската и практиката на инвеститорот.
Но, тоа е исто така опасно ... потенцијално многу опасно, многу поопасно од класичната „долга позиција“ каде купувате акции со вашите пари, се надевате на профит, и ако цената на акциите оди надолу, можете итно да продадете сè и со тоа да ја намалите загубата (а можеби и засекогаш да се повлечете од светот на мешетарење!).
Зошто „кратката позиција“ е многу поопасна? Замислете ваква ситуација.
Да речеме дека вашите информации за забрана за употреба на електрични скутери во Скопје биле неточни, дека можеби сте слушнале нешто погрешно, можеби градските власти на интерен состанок всушност разговарале за субвенционирање на секој граѓанин со значителна сума за купување електричен скутер, со цел да се намали загадувањето и смогот?
И што сега? Наместо да паѓаат акциите, како што се надевавте, или како што се „обложивте“, акциите на РОМБИ пораснаа до небото.
Кога започнавте со планот, тие беа 100 денари за акција, а сега пораснаа на дури 5.000 денари!
Големи проблеми за вас ... брокерот се јавува, тој ја сака сумата за тие 100 акции. Имате мизерни 10.000 денари што сте ги добиле на вашата сметка, но брокерот сега бара - 500.000 денари!
Со други зборови: добредојде во лична финансиска катастрофа (што ќе го удави и целото ваше семејство).
Нагрнаа на GameStop, идеална цел за „мршојадци“, ама, секое чудо не трае 7 дена, ова може да потрае!
Добро, да речеме дека рекапитулиравме што е „кратка продажба“,short selling" и сега можеме да продолжиме со тековната приказна.
Кои големи компании се „жртви“ на ваквата тактика денес?
Против кои компании брокерите активно се обложуваат?
Против сите оние кои имаат тенденција да паѓаат, а имајќи ја предвид моменталната криза со коронавирус, не е тешко да ги разбереме.
На прво место, ова се актерите кои зависат од физичкиот простор и не можат да работат нормално поради “lockdown, заклучување”, и ако тоа е комбинација од таа и генерално дотраена индустрија – тогаш е подобро.
Значи, на списокот се наоѓаат компании како Блокбастер (некогаш моќен ланец на видео продавници во САД), кино ланец АМЦ театри итн.
Секако, меѓу нив е и „GameStop“ затоа што, како што рековме, видео игрите воглавно не се купуваат во физички продавници, туку веќе се „преземаат“ на Интернет.
GameStop може да се прилагоди, до одреден степен, за да заштеди што може да се спаси, но во принцип судбината оди против нив и нивните бројни продавници се празни.
Затоа, GameStop ќе биде идеална цел да се обложувате „против“ - а големите брокери и инвестициските куќи го знаат ова многу добро и го практикуваат веќе некое време.
Хеџ фондовите се најистакнати во ова.
Добро, толку големи играчи ќе профитираат од распадот на GameStop?
Така требаше да биде, а потоа се случи нешто фасцинантно.
Што беше единственото нешто што можеше да ги наруши нивните планови?
Единствената можност е од некаде да се создаде некој голем ентузијазам за GameStop, така што нивните залихи и акции, спротивно на сите предвидувања, одеднаш почнаа да растат наместо да паѓаат.
Тоа би било ноќна мора за „кратките“ играчи затоа што тие веќе зачекорија многу длабоко.
И да, токму тоа се случи - како што споменавме порано, акциите на GameStop експлодираа и пораснаа за дури 8.000%!
Како е можно тоа? Благодарение на моќта на Интернет, поточно бројни Интернет-форуми.
Малите инвеститори се „организираа“, речиси и од инает, создавајќи многу „бучава“ околу GameStop, со што се создаде дополнителен интерес, а потоа се случи и домино-ефектот.
Секој одеднаш „брзаше“ да ја купи акцијата туркајќи ја нејзината вредност се повеќе и повеќе.
Не само што ги подигнаа сите расположиви акции, туку донесоа толку големи инвеститори „пред ѕид“ - во ситуација да не можат да ги купат акциите кои треба да ги вратат по истекот на рокот, што значи дека ќе имаат да „искешираат“ огромни суми пари.
За колку загуби станува збор? Според сегашната анализа на финансиските компании, „кратките инвеститори“ изгубиле дури 23,6 милијарди УСД (!) Само за еден месец.
Reddit подфорум r/wallstreetbets- упориште на нов вид бунт
Кој ги зезна толку грубо? Особено едно место - подфорумот r/wallstreetbets (скратено WSB) што е дел од популарната платформа Редит. Понатаму, постои апликацијата Робинхуд што малите инвеститори, честопати аматери, ја користат за комуникација.
Едното водеше кон другото, а ситуацијата ескалираше некаде на крајот на минатата недела кога целата приказна од доменот на инвестирање започна да се преселува во т.н. "мејнстрим".
Наскоро, најбогатиот човек на светот, Илон Маск, неодамна ја даде својата поддршка на WSB преку Твитер - не е ни чудо, бидејќи тој самиот во неколку наврати јавно се справуваше со „кратки инвеститори“.
Многумина ги сметаат за „мршојадци“ кои кружат околу компании што умираат за да профитираат од нив. И не е тајна дека многумина би сакале да ги казнат, и сега можеби најдоа начин.
Никогаш порано, во целата историја на инвестирање, група инвеститори-аматери не започнале ваква битка против неславните хеџ-фондови.
Битката околу GameStop стана своевидна битка на Давид против Голијат. Дури и надвор од областа на финансискиот свет, тргна навивањето за казнување на Вол Стрит.
Дали е ова нов момент?
Моментот на создавање на нова сила што ќе може да ги погоди и најголемите со своите бројки? На оние кои профитираа додека повеќето се нурнуваа подлабоко и подлабоко (благодарение на голем дел и на нив)?
Како што се очекуваше, настана паника, страв.
„Големите“ никогаш не биле казнети од „малите“ на овој начин.
Веќе се шпекулира дека GameStop не е последната битка, таа наскоро ќе се пресели во други (можеби синџирот кина АМЦ?).
И меѓу оние кои „немаат коњ“ за оваа трка, почна да се создава непријатност. Акциите чија цена скока кон „наметнат ентузијазам“ се ситуација што може да има значително влијание врз пазарот, врз самиот концепт на пазарот и инвестициите.
Паника на Вол Стрит, но и во Белата куќа
Што ќе се случи со акциите на GameStop сега?
Некои веруваат дека, подучени од претходните искуства, тие повторно ќе паднат, но големото прашање е кога.
Што ако „пркосните мали играчи“ едноставно не го дозволат тоа? Бидејќи овде доминира количината - мал инвеститор може да инвестира мала сума, но што ако, да речеме, 2,6 милиони од нив се соберат на едно место, колку што има на форумот на WSB?
Понатаму, надуената вредност на акцијата на некоја компанија не е ништо ново. Земете го Тесла како пример. Според некои проценки, овој производител на електрични автомобили ќе мора да работи профитабилно во следните 1.600 години (!) за да ја оправда вредноста на неговите акции.
И што сега? Дали големите играчи ќе се обидат да го запрат ова?
Несомнено, иако заедничките мали инвеститори не сториле ништо незаконско, американската берза Насдак веќе вели дека регулаторите треба „да обрнат внимание на потенцијалните шеми што доаѓаат од доменот на социјалните медиуми“.
Белата куќа вели дека економскиот тим на администрацијата на Бајден ја „следи ситуацијата околу „GameStop“.
И те како ја следат!
Некои конкретни потези може да се очекуваат наскоро, ќе видиме какви.
Во меѓувреме, треба да се очекува дека гигантите на социјалните мрежи, исто така, можат да започнат цензурирање по сопствена иницијатива - платформата Дискорд веќе го укина каналот „WallStreetBets“.
Оваа приказна можеби само што започнува. Да се потсетиме што рековме за тактиката „кратка продажба“ - овие инвеститори („мршојадци“, како што би рекле некои) не само што ќе изгубат сега, туку и ќе дознаеме колкава е таа загуба.
Тоа е огромниот ризик од „кратка продажба“.
Имено, ако купите акции и очекувате профит, во најлошото сценарио, вредноста на тие акции може да се лизне на нула и тогаш да изгубите сè што е вложено.
Под претпоставка дека не сте ги вложиле сите свои средства, веќе некако ќе се снајдете.
Но, со тактиката „кратка продажба“, воопшто нема „горен покрив, горна граница“ - теоретски може да изгубите „бесконечна“ сума пари, бидејќи акциите теоретски можат да растат бесконечно нагоре, додека надолу одат „само до нула“.
Со други зборови, на хеџ фондовите сега може да им се зададе таков удар што повеќе нема да можат да се опорават од нив, а можеби и инвестицискиот свет никогаш повеќе нема да биде ист.
Јасно, друга можност е оваа „забава“ на организирано малцинство да биде намалена од големите играчи со сила на цензура, блокада и промена на правилата.
Во секој случај, ова е тема што треба внимателно да се следи во наредните денови и недели!
(Vecer.mk via)
