logo
logo
logo

Вечер тема

3 ОКТОМВРИ 1952 година: Британија стана III нуклеарна сила откако сфати дека „специјалниот однос“ со САД не е толку посебен

Vecer | 03.10.2021

3 ОКТОМВРИ 1952 година: Британија стана III нуклеарна сила откако сфати дека „специјалниот однос“ со САД не е толку посебен

Фисијата - можноста за поделба на атомите со производство на голема моќ - беше откриена во 1938 година. Кратко потоа, истакнати научници, вклучувајќи го и Алберт Ајнштајн, му пишуваат на американскиот претседател Френклин Д. Рузвелт барајќи од него итно да го започне процесот на создавање атомска бомба пред нацистите.

Во 1941 година, Американците го започнаа проектот Менхетен. Четири години им беа потребни за производство на атомско оружје. Првата атомска бомба беше тестирана на 16 јули 1945 година во американската држава Ново Мексико (операција „Trinity“).

[caption id="attachment_957309" align="alignnone" width="622"] Проект Менхетен, операција Тринити[/caption]

Уште во септември истата година, Американците започнаа атомско бомбардирање на два јапонски града, Хирошима и Нагасаки, уништувајќи ги и нив и нивните граѓани во еден момент.

Јапонија капитулираше. Советите се зафатени со работа на нивната атомска програма и успешно ја тестираат првата бомба на 29 август 1949 година, со што станаа втората нуклеарна воена сила.

Кога зборуваме за доаѓањето на третата нуклеарна сила, Британија, потребно е кратко да се вратиме на американскиот проект Менхетен.

Имено, дури и за време на војната, Британија започна да работи на проект за создавање нуклеарно оружје, како дел од проектот наречен Tube Alloys.

Но, Американците, свесни што прават Британците, и понудија на Британија да ги обедини американските и британските проекти, заедно со канадските, и на тој начин да работат заедно за да го забрзаат проектот Менхетен.

[caption id="attachment_957313" align="alignnone" width="625"] Проект Менхетен[/caption]

Тие се согласија, британските научници започнаа да работат на проектот Менхетен, а Британија се надеваше дека Соединетите држави сигурно ќе делат нуклеарно оружје со нив кога ќе се произведува, бидејќи тоа им беше кажано.

Но, веднаш по завршувањето на Втората светска војна, Велика Британија ќе открие дека нивниот „посебен однос“ со Соединетите држави одеднаш веќе не е толку посебен ...

Новиот британски премиер Клемент Атли (го победи Винстон Черчил на изборите во 1945 година, но Черчил ќе се врати на власт на изборите во 1951 година), заедно со канадскиот премиер Вилијам Кинг, отидоа во Вашингтон да видат со новиот американски претседател Хари С. Труман за што се работи, од каде доаѓа ладењето на односите.

Вториот подготви документ (договор за Квебек) во кој се тврди дека сите три земји целосно ќе соработуваат за употреба на цивилна и воена нуклеарна енергија.

Атли задоволен се врати во Лондон, мислејќи дека британското нуклеарно оружје е обезбедено - затоа што и Британците придонесоа за создавање на американската бомба.

[caption id="attachment_957311" align="alignnone" width="619"] Женски научник на проект Менхетен[/caption]

Но, тој наскоро се разочара кога Американците му „објаснија“ дека договорот што тој го потпишал е всушност ограничен „само за соработка во научни истражувања“.

Набргу потоа, нема да го има ниту тоа, бидејќи во 1946 година, Соединетите држави усвоија нов закон (Закон за атомска енергија) со кој се стави крај на секоја техничка соработка и се забранува размена на податоци со сојузниците.

Единствено што им останува на Британците сега е да продолжат онаму каде што застанаа, да создадат сопствена бомба (верувајќи дека им е апсолутно потребна ако Британија сака да остане релевантна светска сила).

Се фатија за работа, најдобрите научници работеа на проектот.

Еден од научниците што често се појавуваше беше физичарот Клаус Фукс, бегалец од Германија, кој веќе работел со Американците за изработка на бомбата.

Но, нешто беше сомнително кај г -дин Фукс ...

И така, додека Британија брзаше да стане втора атомска сила, откако Американците им ги затворија вратите, во 1949 година Советите ги престигнаа.

Како успеаја толку брзо?

Британскиот МИ5 одлучи интензивно да го испита случајот и трагите водат до г -дин Фукс.

[caption id="attachment_957315" align="alignnone" width="616"] Британската флота пред тестирање на Ураган во Австралија[/caption]

Го доведуваат на испрашување и тој признава - работел како советски шпион и им открил тајни.

На пример, тој им рече на Советите како да преработуваат ураниум и колку точно да користат - само за тие информации, на Американците им беа потребни две години работа и потрошени околу 400 милиони долари ...

Судењето на Фукс траеше 90 минути и тој беше осуден на 14 години затвор.

На крајот Британците ја составија својата бомба и се што требаше да направат беше да најдат место за да ја тестираат. По неколку идеи тие одлучија во соработка со австралиските власти дека тоа ќе биде лагуна на островот Монте Бело, западно од Австралија.

Бомбата беше успешно тестирана на 3 октомври 1952 година.

Бомбата беше поставена во трупот на бродот - имено, Британците беа заинтересирани каква штета ќе предизвикаат, бидејќи тие самите се плашеа дека нивните непријатели може да „пловат“ со бомбата до нивните брегови.

[caption id="attachment_957307" align="alignnone" width="599"] Забранета зона поради тестирање на британската нуклеарна бомба, проект Ураган[/caption]

Еден од членовите на британската морнарица, младиот морнар Дерек Хикман, го раскажа своето искуство кога ја гледаше експлозијата од бродот ХМС Зебруге:

"Ни наредија да се наредиме на палубата и да го свртиме грбот. Ги ставивме рацете над нашите очи додека се броеше. Потоа имаше голема светлина, и можев да ги видам коските во моите раце, како на Х-зраци, потоа имаше силен звук, па  ветер, а потоа ни рекоа да се свртиме ... Бомбата беше поставена во палубата на воен брод од 1.450 тони, а од него остана само мали парчиња метал, со големина на тупаница, кои паѓаа како дожд ... “.

Тоа беше плутониумска бомба, а зрачењето зафати дел од копното на Австралија.

Најлошо поминаа морнарите на британската морнарица кои дефинитивно не беа на „безбедна“ дистанца како што им беше кажано - некои се разболеа од ефектите на радијацијата, имаа здравствени проблеми во текот на целиот живот, а на многумина подоцна децата им се родија со деформитети.

Еден од морнарите, Џејмс Стивенсон, подоцна раскажал:

"Никој навистина не знаеше што правиме, ниту ние, ниту научниците. Тоа беше едноставно работа што требаше да ја завршиме".

(Вечер.мк via)

© Vecer.mk, правата за текстот се на редакцијата

logo

Vecer.mk е прв македонски информативен портал, основан во 2004 година.

2004-2024 © Вечер, сите права задржани

Сите содржини и објави на vecer.mk се авторско право на редакцијата. Делумно или целосно преземање не е дозволено.

Develop & Design MAKSMEDIA LTD Skopje Copyright © 2004-2024. Vecer.mk