Високиот претставник Кристијан Шмит вечерва, во изборната ноќ, наметна измени во Изборниот закон на Босна и Херцеговина.
По тој повод, Шмит објави писмо до граѓаните на БиХ, во кое детално објаснува за какви промени станува збор. Писмото го пренесуваме во целост:
„Почитувани граѓани на Босна и Херцеговина,
Ви благодарам! Секоја чест! Денеска го дадете својот глас и одлучивте кој ќе ве претставува и кој ќе се бори за вашите интереси во следните четири години.
Сакам да им се заблагодарам на сите што дадоа се од себе за да се обезбеди правилно спроведување на изборите и да се заштити интегритетот на изборниот процес. Јас лично видов дека тоа е случај во поголем дел од државата и во повеќето избирачки места.
Кога зборуваме за интегритетот на изборниот процес, имам кратка, но многу јасна порака за оние кои имаат лоши намери или покажале лошо однесување: бидете свесни дека ќе ги искористиме сите расположливи средства за да ги откриеме и казниме.
На гласачите, вам, сакам да им порачам дека додека бевте на гласање и гласавте, јас донесов одлуки кои ќе обезбедат вашиот глас да се брои и да се почитува вашата демократска волја.
Мора да се почитува волјата на гласачите
Ја покажавте вашата одговорност со демократски гласање. Сега, волјата на вашиот глас мора да се почитува - она што мора да следи е брзо формирање на влади, парламенти и правосудни институции, кои мора да бидат подготвени веднаш да се справат со многуте сериозни прашања со кои се соочува оваа земја и нејзините граѓани.
Ова е неопходно за да може Босна и Херцеговина да напредува на својот пат кон кандидатскиот статус за ЕУ.
Сите ние, особено оние кои беа избрани на овие избори, мора подобро да се подготвиме за да ја добиеме битката против корупцијата и непотизмот.
Цврсто ќе бидам на страната на оние кои се борат за оваа благородна кауза.
Сите знаеме дека голем број млади и способни луѓе ги напуштаат родителите и пријателите, го напуштаат својот дом, главно затоа што не веруваат дека можат да ја реализираат својата иднина во Босна и Херцеговина.
Но, мои млади пријатели, да ви се обратам и вам, вие и требате на оваа земја. Дозволете ни да работиме на подобрување на условите за да ве задржиме овде. За жал, се потроши премногу време. На неопходните законодавни или извршни одлуки им недостасува транспарентност или едноставно се блокирани и не се спроведуваат.
Не смее да има повеќе блокади
За судбината на оваа земја е клучно да нема повеќе блокади. Затоа наведов мерки кои ќе ја подобрат функционалноста на институциите во Федерацијата Босна и Херцеговина. Тие ќе им овозможат на сите граѓани да го слушнат нивниот глас и да се погрижат тие да бидат вистински претставени од оние што ги избрале.
Промените што ги направив денес нема да влијаат на гласовите што ги давате.
Ова се ваши избори. Тие не се однесуваат на непосредни избори, туку на постизборни преговори за партиски коалиции и формирање на индиректно избрани тела.
Да бидеме појасни, ова не е и не може да биде голема реформа на Изборниот закон, за која сè уште е неопходна и нашироко се дискутира. Силно препорачувам овие две работи да се разгледуваат одделно. Таа работа допрва треба да се заврши и јас сум подготвен да го дадам мојот дел за да ја поддржам.
Моите одлуки ќе и помогнат на оваа земја да може да ги подготви овие разговори на демократски начин и да даде резултати.
Ова исто така не е спроведување на одлуките на националните и меѓународните судови. Сè уште е неопходно да се направи ова што е можно поскоро. Да можев, односно да имав право да го сторам тоа, веќе ќе го направев. Меѓутоа, правото на промена на одредбите од дејтоснкиот Устав на државата е ексклузивно право на Парламентот на БиХ.
Што носат промените во изборниот закон?
Моето итно барање до избраното свикување на Парламентот на Босна и Херцеговина денеска е брзо да се усвои одлуката за која се разговара повеќе од десет години, за која се чека, која само со поројни зборови се изразува без никакви последици: имплементација на пресудите Сејдиќ-Финци, Зорниќ и сите други одлуки судот во Стразбур и судовите во Сараево. Ќе бидам во тој тим и ќе помогнам, бидејќи за ова треба многу работа и размислување.
Во изминатите неколку недели разговарав за овие мерки со многу политички лидери, академици, претставници на граѓански организации и претставници на меѓународната заедница. Различни политички партии ги презентираа своите предлози како да се подобри функционалноста на државата и Федерацијата Босна и Херцеговина.
Тие ја истакнаа нивната загриженост и дадоа идеи како да се задржат земјата и народот заедно. Многу од тоа земав предвид.
Сепак, домашните лидери, за жал, не можеа да постигнат консензус за овие прашања меѓу себе. Во отсуство на домашен консензус и согласно мојот мандат и земајќи ги предвид потребите на народот, ги разгледав одлуките и ги донесов денеска.
Со одлуките се воведуваат механизми за деблокирање и строго дефинирани рокови со што ќе се обезбеди функционалност на Федерацијата Босна и Херцеговина. Многу процедури се поедноставени. Воведени се рокови. И има последици од игнорирањето на овие рокови.
Никој повеќе нема да може да ја држи Федерацијата во заложништво
По денешните одлуки, ниту една политичка партија, ниту кој било избран функционер, повеќе нема да може да ја држи Федерацијата како заложник. И очекувам сите да бидат посветени на заедничката работа во конструктивен дух. Во Уставот го вклучив и условот за задолжителна соработка, што е основа за сечиј просперитет.
Дозволете ми да бидам јасен: никој не може да заповеда волја да работиме заедно во име на кантонот, ентитетот и државата. Како предуслов за успех, неопходен е ментален и морален пресврт во главите на одредени луѓе и политичари овде во Босна и Херцеговина.
Додадов и уставна одредба со која се воведува право секој да може директно да учествува во носењето политички одлуки, а особено младите да имаат право да ги изразуваат своите интереси и потреби. Ова не се заснова на етничка припадност, но нема да го загрози правото на конститутивните народи да ги заштитат своите витални интереси.
Но, ова го гледам како итно и неопходно за да се даде повеќе простор на мудроста и посветеноста на граѓаните на Босна и Херцеговина.
Постои потреба конститутивните нации да ги задржат своите заштитни механизми, а во исто време овие заштитни механизми не можат да се користат за парализирање на системот.
Со оваа одлука го зголемив бројот на делегати во Домот на народите. Ова овозможува распределба на мандатите на таков начин што ќе ја исправи преголемата застапеност на секој од трите конститутивни народи во некои кантони, за што се дискутираше во случајот Љубиќ и во некои други пресуди.
Исто така, сега за прв пат во Домот на народите на Федерацијата Босна и Херцеговина може да бидат претставени и други од сите кантони.
Нема начин да се загрози структурата на Босна и Херцеговина
Овие одлуки имаат за цел да ја спречат парализата на Федерацијата Босна и Херцеговина по изборите. Затоа го правам тоа и ги носам овие одлуки денес.
Не постои начин да се загрози структурата на Босна и Херцеговина како единствена, суверена држава, составена од два ентитета, со три конститутивни нации и други. И секој има и треба да има заштитени права. Потребна ни е култура на дијалог и соработка - функционалните структури се основата на таквата демократска култура. Мораме да ги приспособиме концептите од 1995 година на новата, отворена и разумна млада генерација. Светот се промени и ние мора да ги приспособиме демократските вредности!
Со обезбедување дека резултатите од изборите се спроведуваат, дека се формираат нови влади, дека институциите можат да функционираат, дека судиите се предлагаат и именуваат, денешните одлуки ги штитат сите граѓани, сите конститутивни народи и други.
Во овој момент, еве размислување и соопштение од моја страна: партиите, политичарите и политичките калкулатори кои сакаат да мислат дека е можна блокадата на одлучувањето како легитимна алатка во мултиетничка Босна и Херцеговина грешат, и во иднина ќе ги користам сите мои моќи да деблокирам! Во сите случаи, доколку е потребно! Во сите случаи, доколку е потребно!
Им благодарам на многуте луѓе со кои разменив идеи, вклучувајќи ги и оние со контроверзни предлози.
Времето истекува
Верувам во конструктивен дијалог и поканувам учество во тој дијалог. Им благодарам на поединците за нивното лично трпение и конструктивни разговори надвор од очите на јавноста. Видов дека таму има многу мудрост и искуство и нудам соработка во иднина, на некој начин, нов пристап. А тој нов пристап мора да ги опфати обичните граѓани, невладините организации, луѓето од уметноста, деловните заедници, наставниците и студентите, професорите и студентите.
Ни треба заедничко разбирање со народот на Босна и Херцеговина во Европската унија. Ги повикувам граѓаните да поработат на ова. Јас ќе помогнам.
Мојот прв чекор е оваа одлука. Со овие одлуки, одговорните политички лидери можат да работат со Европската унија, претседателот Мишел, претседателката фон дер Лајен и сите Европејци за да го направат потребниот напредок.
Времето истекува. Мора да постигнат подобар статус на Босна и Херцеговина како кандидат за европска интеграција. Уверен сум дека можеме да го направиме тоа заедно во наредните месеци.
Во деновите што претстојат некои ќе ги кажат своите тврдења кој победи, а кој загуби со овие одлуки. Многу од тоа ќе биде глупост. Јасни победници се луѓето на оваа земја и нивната мирна иднина.
Одлуките што ги потпишав утрово ќе стапат на сила по објавувањето на официјалната веб-страница на ОХР или во Службениот весник, кое и да е прво.
Се најдобро за Босна и Херцеговина!“, се вели во писмото на Шмит до граѓаните на Босна и Херцеговина.
Извор: Индекс
Фото: Пул
