Белград запре на 8 мај 1980 година – реки народ, 33 претседатели, 21 премиер, четворица кралеви и пет принцови дојдоа во Белград на погребот на доживотниот претседател на СФРЈ, Јосип Броз Тито.
- Неговото лице лице име нешто од оние физиономии на оние кои потсетуваат на челик. Со светли очи преку очилата гледа ладно, но енергично и смирено. Оваа реченица ја напиша новинарот на Новости во 1928 година, во кој се опишува Јосип Броз Тито откако се појави пред судот во Загреб, кој го осуди на тешка затворска казна за комунистички активности.
- Секој беше фасциниран од неговиот изглед. Со своите очи остави впечаток на своите пријатели и непријатели, вели Јоже Пирјевец, словенечки историчар и автор на дво-томската биографија на Тито и неговите другари, во која целото поглавје е посветено на очите на Тито и започнува со споменатиот цитат.
Тито почина во Љубљана на 4 мај 1980 година и додека неговото тело патуваше за Белград со Синиот воз, странските делегации започнаа да пристигнуваат на белградскиот аеродром.
- Погребите на Винстон Черчил и Шарл де Гол, по својата големина, беа многу слични на оној на Тито, вели Џефри Свејн, професор на Универзитетот во Глазгов и автор на биографија на Тито.
На 8 мај 1980 година, 218 делегации од 126 земји се дојдоа во Белград.
„Од разни извештаи можеме да видиме дека тоа беше најголемиот број странски делегации на високо ниво што се состанаа“, вели Иван Ивањи, писател.
Во Југославија беше прогласен седумдневен жалост.
Погребната поворка со телото на Тито стигна до зградата на Собранието на СФРЈ во Белград на 5 мај.
Ковчегот беше покриен со југословенското знаме и изложен во централната сала.
Во следните два дена делегациите од сите страни поминаа низ салата за да положат цвеќе и венци и да изразат сочувство.
- Во низа делегации, луѓето кои припаѓаат на различни партии и кои имаат години тешки меѓусебни конфликти стоеја заедно, опишано е во книгата Последната битка на Тито.
Кога погребната поворка ја напушти зградата на Собранието кон Дедиње на 8 мај, околу пладне, каде што е погребан Тито во Куќата на цвеќето, Иван Иванњи, преведувач на Тито за германски јазик, седеше во салата на Федералниот извршен совет, денешниот Палата на Србија.
-Работев во Сојузниот секретаријат за надворешни работи во Министерството за надворешни работи. Бев на располагање на странските делегати, се сеќава тој.
На телевизија, како и голем број Југословени, тој следеше што се случуваше на улиците на Белград, каде што се собираа реки народ од целата земја за да се простат од Тито.
- Само по должината на тие неколку километри помеѓу Федералното собрание и Дедиње, немаше место. И скоро и да нема глас, вака е опишана атмосферата во Белград во книгата Последната битка на Тито.
Напладне, по почесната гарда составена од членови на Претседателството на СФРЈ и Претседателството на Централниот комитет на СКЈ, ковчегот на Тито го извадија 8 адмирали и генерали на ЈНА.
После говорот на Стеван Дороњски, погребната поворка по улицата Кнез Милош и Булеварот на Октомвриската револуција се упати кон Музејот „25 Мај“.
Последниот говор го одржа Лазар Колишевски пред Домот на цвеќето и поставена трибина за странски државници. Со звуците на Интернационал, ковчегот беше донесен во Домот на цвеќето по 15 часот.
Телевизијата, која цело време емитуваше, не го покажа моментот кога ковчегот беше спуштен, па постоеја сомнежи дали Јосип Броз навистина бил погребан таму.
Следната дилема што набргу се појави беше зошто тој, како комунист, немаше петокрака на неговиот гроб.
Следните десет години, секој 4 мај, во 15:05 часот, сирените одекнуваа низ цела СФР Југославија и сите беа обврзани да оддадат почит со едноминутно молчење на местото каде што ќе се најдоа.
https://youtu.be/Q7Txj43GmYA
