Последните податоци на Националното биро за статистика, според кои во јуни во Хрватска се родени само 2.384 бебиња, укажуваат дека Хрватска е во подлабока демографска криза која бара итна промена на јавните политики.
Особено загрижувачки што веќе нема едноставно и логично објаснување зошто има нов драматичен пад на новороденчињата, а падот е најголем од најдраматичните месеци од 2021 и 2022 година, кога беше барем јасно дека пандемијата беше причината, пишува Јутарњи.
Сега е шокантно што во Хрватска се сведоци на ново продлабочување на демографската трагедија и покрај тоа што хрватските економски и социјални движења се едни од најпозитивните во Европа.
Според вообичаената логика, робусниот раст на платите и приближувањето на Република Хрватска до просекот на стандардите на ЕУ треба да ги зголеми гужвите во породилните сали, но се случува спротивното.
Економисти, демографи, лекари, социолози..., ниту некој друг нуди објаснување што тргнало наопаку што шокира податокот дека во јуни има пад на новороденчињата за 10 отсто во споредба со минатиот јуни, особено што падот се случи по период на демографско закрепнување на Хрватска.
Конзистентни информации за причините за проблемот со наталитетот нема ниту од новоформираното Министерство за демографија и имиграција.
Во јуни се родиле само 2.384 бебиња во сите хрватски породилишта, а во јуни 2023 година биле избројани 2.642 породувања.
Нејасно е зошто Владата на премиерот Андреј Пленковиќ не прогласува вонредна состојба и не презема низа вонредни мерки за спречување на демографски колапс. Станува сè појасно дека треба да се постигне национален консензус меѓу власта и опозицијата во однос на неопходните демографски мерки бидејќи, објективно, Хрватска повеќе не може да си дозволи политиката да влече во две сосема различни насоки, пишува Јутарњи.
На пример, нема никаква смисла за партијата Mozemo! се пофали дека ги подобрила финансиите на Градот Загреб со укинувањето на мерката родител-воспитувач, додека Движењето Татковина пропагира екстремно зголемување на трошоците за демографија и решенија за светоназорски решенија.
Прашањето е дали хрватското општество може да си дозволи какви било дополнителни идеолошко-светогледни или организациско-имплементациски „недоразбирања“ во однос на демографските политики.
Имено, со постојните негативни демографски движења, пензискиот и здравствениот систем нема да биде одржлив во временски хоризонт од само 10-20 години. Економската и социјалната катаклизма како резултат на демографскиот колапс повеќе не е визија за далечна дистописка иднина, туку брзо станува многу реална и најголема национална закана.
Ако ги погледнете периодичните извештаи на ДЗС за природното движење на населението, ќе бидете сведоци на демографска депресија. Податоците се катастрофални - и кога зборуваме за родени и за смртни случаи.
„Во 2023 година, во однос на претходната година, бројот на живородени деца е намален за 5,1 отсто, односно родени се 1.713 деца помалку од 2022 година. Вкупниот број на раѓања во 2023 година изнесува 32.325, од кои 32.170 живородени и 155 мртвородени. Стапката на наталитет (живородени на 1.000 жители) во 2023 година изнесува 8,3...“, забележува ДЗС. Податоците за бројот на раѓања сами по себе укажуваат на изумирање.
Бројот на умрени лица во 2023 година е намален за 10 отсто во однос на 2022 година, но вкупно 51.275 умрени лица е огромна бројка во однос на бројот на родени. Во 2023 година имало 13,3 смртни случаи на илјада жители или 5 повеќе од родените.
Хрватската демографска катастрофа за 2023 година ДЗС ја синтетизираше во само една реченица:
„Стапката на природен прираст во 2023 година во Република Хрватска беше негативна и изнесуваше -5,0 (-19.105 лица). Виталниот индекс (живородени на 100 смртни случаи), што беше 62,7“.
Податоците се такви што треба да се повтори - катастрофа!
Хрватските демографски податоци се, најблаго речено, загрижувачки на речиси сите локални нивоа. Негативен природен прираст е забележан во сите жупании. Најлоша е состојбата во приморско-горската жупанија, каде негативниот пораст е -2.902 лица, што подразбира буквално ужасен т.н. витален индекс од 45,1.
Звучи малку нереално, но минатата година во округот Приморје-Горски Котар се родиле 1.719 бебиња, а починале 3.810 лица, а природниот прираст бил -2.092 лица. Не треба да си демограф или математичар за да разбереш дека Приморски и Горани изумираат како гром. Покрај Приморско-горскиот котар, црна зона на хрватската демографија е и Осијечко-барањската жупанија, каде лани се родени 2.108 бебиња, но починале дури 3.598 лица, па негативниот пораст достигнува -1.499 души.
Не е изненадување што во Славонија и Барања Татковинското движење напредуваше на последните избори бидејќи го потенцираше подобрувањето на демографската политика, но досега не направија ниту еден потег што би можело да се каже дека го смени трендот.
Позитивен природен прираст имале 43 града/општини, а негативен природен прираст имале 508 градови/општини и Градот Загреб, додека четири општини имале нула природен прираст“, предупредува ДЗС.
Тоа се секако населби без кои хрватската историја би била нецелосна.
© Vecer.mk, правата за текстот се на редакцијата
