Подгответе се за балканизација на ЕУ - буквално.
Во прегледот на приоритетите на претстојното претседателство на Словенија со Советот на ЕУ, премиерот Јанез Јанша, вчера се заложи за враќање на агресивното проширување на Европската унија онакво какво што ја внесе неговата држава во клубот во 2004 година, а сега со фокус на примање на сите земји од Западен Балкан.
„Што се однесува до проширувањето на ЕУ, ова е стратешки одговор на многу тековни предизвици“, рече Јанша на прес-конференција со претседателот на Европскиот парламент Давид Сасоли по состанокот меѓу словенечките национални министри и Конференцијата на претседателите на Парламентот за преглед на словенечкиот Совет претседателството, кое започнува на 1 јули, објави Политико.
Јанша посочи дека приклучувањето на целиот Западен Балкан во ЕУ може да помогне во решавање на бројни проблеми, вклучително и проблемот со миграцијата, како и со малигни мешања од неименувани геополитички ривали, веројатно Русија, Турција и Кина.
„Станувањето дел од ЕУ беше одговор за нас и сè уште е одговор за другите соседни земји“, рече Јанша. „Очигледно не можеме да го правиме ова од еден ден за следен, нема да можеме да го сториме тоа без заеднички консензус“.
Јанша истакна дека ќе биде тешко да се постигне таква едногласност меѓу шефовите на држави и влади на ЕУ.
Тој исто така рече дека го поддржува влезот во Шенген зоната за безвизен режим за Хрватска, Романија и Бугарија, велејќи дека овие земји „долго чекаа да бидат дел од оваа група и навистина не разбира зошто досега беше невозможно“.
Неколку ЕУ сили, особено Франција, се обидоа да го забават проширувањето во последните неколку години, делумно од загриженост дека ЕУ, која сега има 27 членки, станува сè потешка за управување, особено кога е потребна едногласност за политички одлуки.
Во март 2020 година, по повеќегодишни несогласувања, ЕУ даде зелено светло за Албанија и Македонија да го започнат процесот на пристапување. Но, во ноември, Бугарија го блокираше следниот официјален чекор. Србија и Црна Гора веќе го започнаа процесот, но земјите членки покажаа општа амбивалентност за зголемување на нивните редови.
Некои официјални претставници и дипломати на ЕУ подготвуваат потенцијално тешки шест месеци со оглед на угледот на Јанша како десен популист со наклонетост кон невообичаено и непредвидливо испраќање пораки, што му го донесе прекар на социјалните мрежи „Маршал Твито“.
За време на прес-конференцијата, Јанша одби да одговори на прашањата во врска со неколку контроверзни изјави што ги даде за поддршка на поранешниот претседател на САД, Доналд Трамп и наводната измама на претседателските избори во САД.
Поблиску до дома, Јанша рече дека Словенија ќе се заложи за создавање на Европски институт за уставно право, очигледно одобрувајќи ја идејата која претходно ја туркаа Унгарија и Полска, за создавање тело што ќе ги суди споровите меѓу Брисел и националните метрополи за правните прашања.
Варшава и Будимпешта се соочија со дисциплинска постапка на ЕУ за наводни повреди на основните принципи на владеење на правото или демократијата.
„Владеењето на правото не е правило на произволна политика, ниту станува збор за селективна правда и различни критериуми; наместо тоа, тоа се даваат еднакви правила за сите и еднаков третман на сите земји-членки на ЕУ според одредбите на Лисабонскиот договор “, рече Јанша.
Тој рече дека ЕУ не треба да се обраќа за експертиза до Венецијанската комисија на Советот на Европа, туку треба да создаде свое тело. „Потребна ни е сопствена слична институција и овој наш предлог е насочен кон тоа“, рече тој.
Словенечкото претседателство со ЕУ исто така предлага „годишен дијалог“ во Советот на ЕУ за владеењето на правото, вклучително и општа дебата и дискусија за прашања во специфични земји-членки.
Но, генерално, тој продолжи да го нагласува членството на балканските нации како приоритетна политика.
„Ако ме прашате, како можеме да го решиме проблемот што исто така се однесува на нашите граници, јас би одговорил тоа со европска перспектива“, рече тој. „Ако им дозволиме на одредени земји да станат членки на ЕУ, штом ќе ја остварат перспективата и ќе станат членки, овие проблеми ќе исчезнат“
Јанша го тргна прашањето за неодамнешната полемика околу нон пејперот како симбол на словенечкото претседателство, велејќи дека напишал книга со наслов „Белиот пантер“, но дека животното било користено како национален симбол за време на првото претседателство на Словенија, без да предизвика некаква полемика.
„Попрво би слушал суштински прашања околу приоритетите на претседателството“, рече тој. „Но, да, напишав фантастична книга, роман, со белиот пантер како дел од насловот, тоа е сосема точно и што се однесува до симболот на словенечкото претседателство, тој е идентичен на тој што го користевме во минатото словенечко претседателство “.
„Секоја земја во изборот на симболите на нејзиното претседателство обично гледа на својата национална историја“, рече тој. „Го користевме истиот симбол во 2008 година. Никој не зборуваше за мене тогаш, и одеднаш привлекува големо внимание што е малку изненадувачки. Не е толку важно “.
