Соединетите држави слушнаа поплаки од неколку африкански земји дека сега жалат што дозволија руската паравоена платеничка група Вагнер да влезе и оперира во нивните земји, велат сегашни и поранешни американски воени и одбранбени претставници, додека администрацијата на американскиот претседател Џо Бајден се обидува да искористи моментално еден вид посредна влада во тие земји под контрола на платеничка група, со цел да се запре нејзиниот напредок.
Американските одбранбени и воени претставници одржаа разговори со претставници на неколку африкански земји во последниве месеци, кои укажаа на растечката фрустрација од Вагнер поради кршењето на човековите права и нападите врз цивилите.
Групата Вагнер одржува значајни сили во Централноафриканската Република (ЦАР), Мали и Либија и испрати советници и врски во други земји, вклучувајќи ги Судан и Мозамбик. Присуството на руска платеничка единица во тој регион е начин Кремљ да го прошири своето влијание во Африка додека наводно се бори против тероризмот.
„Официјални лица доаѓаа кај нас и велеа: „Не сакаме да зависиме од Вагнер. Гледаме проблеми во нивно присуство“, изјави за Foreign Policy еден висок функционер за одбрана на САД, кој сакаше да остане анонимен.
„Сведоци сме на растечкото разбирање дека ова е, во најмала рака, меч со две острици, а во најлош случај, целосна негативност за земјите што го овозможија присуството на Вагнер“, додаде тој.
Иако Вагнер можеше да ги искористи превратите што направија хаос низ Сахел, руската единица успеа да се прошири само во делови откако презеде водечка улога во обезбедувањето на опстанокот на воениот режим во Мали и потиснувањето на мировната мисија на Обединетите нации таму.
Групата, која беше предводена од Евгениј Пригожин до неговата смрт во авионска несреќа минатиот месец, неодамна се обиде да ги прошири своите операции во Буркина Фасо и да го искористи соборувањето на претседателот Мохамед Базум во Нигер од страна на воената хунта и беше одбиена во обидите да влезе во Чад и да го прошири своето влијание во петмесечниот конфликт меѓу завојуваните судански генерали.
Дури и Калифа Хафтар се жали?
Една политичка фракција која изрази жалење што им овозможи пристап на силите на Вагнер е онаа во источна Либија предводена од воениот бунтовнички командант Калифа Хафтар, чии претставници приватно им го пренесоа на САД нивното жалење што ги примија силите на Вагнер, наведува Стивен Таунсенд, пензиониран армиски генерал со четири ѕвезди, кој до минатата година беше на чело на американската команда во Африка.
Силите на Вагнер се покажаа како неефикасни во борбата против тероризмот во Мали и Либија и беа поврзани со исчезнувања, масовни убиства и други сериозни злоупотреби и злосторства.
Но, експертите се загрижени дека дури и додека африканските влади и опозициските движења им кажуваат на американските власти дека жалат што ја примиле групата Вагнер, групите како Суданските вооружени сили и малиската опозиција ги користат точките за разговор против администрацијата на Бајден како начин да извлечат поголема помош од САД.
„Доколку некој не дојде кај нив со остварлива алтернатива, тие нема да се откажат од тие момци“, рече Џон Лехнер, аналитичар од Вашингтон со контакти во платеничката група.
„Овие момци се добри во балансирањето на надворешните интереси“, додава тој.
По смртта на Пригожин во август, официјални руски воени делегации отидоа во африканските земји за да ја тестираат способноста на Кремљ да дејствува таму, рече споменатиот висок претставник на американската одбрана.
Лехнер, пак, наведува дека напорите да се предупреди групата дека мора да го сменат своето однесување или да се соочат со последиците главно ги координирал рускиот заменик министер за одбрана Јунус-бек Евкуров - кој, да потсетиме, го прогласија некои набљудувачи - да биде наследник на Пригожин по волја на Кремљ - кој овој месец отпатува во Либија по смртоносните поплави што предизвикаа масовно уништување во таа земја.
Смртта на Пригожин, исто така, ја поттикна руската влада да го оцени можното ребрендирање на групата Вагнер. Тоа би можело да им овозможи да ги продолжат своите операции под друго име, избегнувајќи ги проблемите со односите со јавноста што произлегоа од старото име и можеби отворајќи го патот за Москва да внесе платеници во земји како Буркина Фасо, за што американските власти веруваат дека е одамна задоцнета.
„Ова всушност може да отвори можност за странска интервенција без да мора да се справи со проблематичната етикета на Вагнер“, вели Лехнер. „Но, во основа ќе бидат истите момци“, додава тој.
Иако командната структура на Вагнер е главно децентрализирана, американските власти веруваат дека успеала да остане недопрена по смртта на Пригожин, поранешен сојузник на рускиот претседател Владимир Путин, кој стана сè покритичен за начинот на кој Кремљ се справува со војната во Украина пред да започне неуспешниот пуч во јуни.
Иако патувањето на Пригожин во Африка беше само епизодно, тој и неговиот заменик Дмитриј Уткин го создадоа планот за целиот успех на групата Вагнер во Африка.
„Тие момци знаеја за секоја голема операција“, вели Таунсенд.
„Диктаторите не се уморни од Вагнер“
-Групацијата Вагнер најверојатно ќе биде на краток рок и не може да се одржи без Пригожин, изјави американскиот министер за одбрана Лојд Остин за новинарите во Џибути, каде што е на својата прва станица како дел од турнејата низ три африкански земји, но додаде дека тоа не е можно на среден и долг рок без поддршка од Кремљ.
„Нивното раководство е отстрането“, рече Остин.
„Мислам дека она што ќе го видите овде во иднина е веројатно некаква конкуренција во редовите за производство на нов лидер“.
Остин рече дека САД сè уште не утврдиле дали Путин донел одлука дали да продолжи да го користи Вагнер како неофицијален огранок на владата, да го интегрира во воениот или одбранбениот оддел или целосно да го распушти.
Операциите на платеничката група во Африка нудеа евтин и лесен начин Русија да се меша во настаните во стратешки важни земји без да вклучува никакви редовни руски сили. Лехнер вели дека групата може да опстане на сопствените финансиски мрежи некое време, но ќе и треба помош од руската влада за одржување на воена опрема и резерви на муниција и други прехранбени производи.
Во исто време, предизвикот за Вашингтон е што има малку да им понуди на африканските земји за возврат, дури и во време кога долгогодишните европски партнери како Франција целосно се повлекуваат од Нигер и соседните земји.
Американската команда за Африка веќе е зафатена со обука на локални борци во места како Сомалија, а протестите продолжуваат со брзина на светлината низ Африка. Ова значи дека групата, и покрај нејзините недостатоци, сè уште е привлечна за режимите кои имаат проблем да останат на власт.
„Ќе ви кажам кој не е уморен од Вагнер - диктаторите“, вели Таунсенд. „Тираните не се уморни од Вагнер бидејќи Вагнер е нивна гаранција и гарант за нивното владеење“, вели тој.
Инаку, според Форин полиси, раководството на Вагнер во Африка останало главно недопрено.
Виталиј Перфилев и Дмитри Сити сè уште го водат бизнисот со концесии за злато, дијаманти и дрво во Централноафриканската Република, тие дури го имаат брендот на пиво Вагнер, додека Иван Маслов е под санкции од Министерството за финансии на САД поради неговата улога во операциите во Мали. Вагнер ја комбинира својата наводна безбедносна мисија со апетитот за локални ресурси.
Но, во својот неодамнешен извештај од Банги, главниот град на Централноафриканската Република, CNN укажа на појавата на ново име поврзано, се чини, со присуството на Вагнер и руското влијание во регионот.
Имено, на, како што се испостави, неговото последно патување во Централноафриканската Република минатиот месец, Евгениј Пригожин го посети La Maison Russe, односно Руската куќа, културен центар во близина на руската амбасада во Банги, каде позираше за „селфи“ со своите колеги и локални жители.
Жена на чело на Вагнер во ЦАР?
Руската доминација во тој град е видлива насекаде, а Руската куќа е центар на сите активности на Вагнер во ЦАР, како што пренесува Си-Ен-Ен.
Центарот долго време го водеше споменатиот Дмитри Сити, инаку поранешен заменик на Пригожин кој имаше „главна улога“ во ЦАР кога е во прашање групата Вагнер, како што велат во Европскиот совет. Но, Сити, кој е под санкции од Европската Унија и Соединетите Држави поради, како што велат, сериозните прекршувања на човековите права и преживеа обид за атентат во декември минатата година, можеби е сменет.
Локалните медиуми неодамна објавија дека една жена го презела шефувањето на Рускиот дом, нов директор чие име е Нафиса. Таа беше фотографирана и со Пригожин за време на неговата последна посета на ЦАР, но нема докази дека таа имала некаква врска со платеничката група пред април.
Пристапот до Руската куќа е исклучително ограничен. Ниту еден западен новинар не доби пристап, а барањата на CNN за снимање беа постојано одбивани од наводниот новата шефица.
Кога екипа на CNN го посетила центарот користејќи скриена камера, таа се претставила како Нафиса Кирјанова. Тимот на Си-Ен-Ен, истражувајќи ги социјалните мрежи и поврзаните профили, откри дека таа користи и друго име - Анфиса Александровна Кирјанова.
Канал на Јутјуб поврзан со Кирјанова откри дека таа објавувала видео рецензии за производи за убавина дури пред девет месеци. Во биографијата споделена на интернет, таа тврди дека работела како преведувач и дека присуствувала на Сорбона во Париз и на Московскиот државен лингвистички универзитет.
Кога репортер на Си-Ен-Ен ја испрашувал Кирјанова за нејзиниот изглед во позадината на фотографиите на Пригожин направени во центарот, таа ја избегнала темата и прашала:
„О, Боже мој, можеш ли да ми го покажеш тоа?“. Откако и ги покажале фотографиите, таа неволно признала: „Добро, да, тоа е добро“.
Зборувајќи за посетата на Пригожин и иднината на Вагнер во ЦАР, Кирјанова рече дека неговата смрт не значи ништо за руската мисија во земјата.
„Дали нешто се менува ако, не знам, умре претседателот на вашата земја? Дали тоа значи дека вашата земја престанува да постои? Мисијата продолжува, руската културна мисија сè уште постои“, заклучува таа.
И на прашањето кој сега го надгледува центарот, Кирјанова вели дека Сити е „одговорен како шеф на целата мисија и преведува и некои други активности“.
Фото: Профи
